دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اشغال ایران در جنگ جهانی دوم؛ امکان یا امتناع

No image
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم؛ امکان یا امتناع

كلمات كليدي : ايران، جنگ جهاني، امكان، امتناع

نویسنده : رضا نصیری

نگاهی بر علل اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

در جریان جنگ جهانی دوم علی رغم اینکه ایران اعلام بی طرفی نموده بود، متفقین خاک کشور را اشغال کردند. این اشغال لطمات و صدمات جبران ناپذیری به کشور وارد ساخت که تبعات آن تا سالیان متمادی گریبان مردم ایران را گرفته بود. بهانه اشغالگران فعالیت ستون پنجم آلمان در ایران و عدم اخراج آنها از سوی دولت ایران اعلام شد. این مقال قصد آن دارد تا با بررسی برخی شواهد و مدارک روشن سازد آیا آلمانی‌ها در ایران فعالیت نمی‌کردند و یا اینکه دولت ایران به خواسته انگلستان مبنی بر اخراج اتباع آلمان از کشور در همان آغاز تن در می‌داد امکان آن بود که متفقین از اشغال ایران صرف نظر نمایند.‌

از شواهد و قراین بر می‌آید که متفقین، در مکاتبات و مذاکراتی که با مقامات ایرانی یا بین خودشان‌‌ ‌داشته اند از فشارهای اقتصادی، سپس از تهدید نظامی در کنار مذاکرات و تسلیم یادداشت‌های اعتراض‌آمیز برای همراه ساختن یا تسلیم دولت نسبت به خواسته های‌ ‌خود به عنوان ابزاری مناسب متوسل شده اند. اما بزودی به دلیل محدودیت زمانی که داشته اند و با توجه به حمله آلمان به روسیه اشغال‌ ‌نظامی ایران را به عنوان تنها گزینه انتخاب کرده و برنامه ریزی سریعی را برای اشغال انجام دادند‌.

‌اسناد و مکاتبات سیاسی حاکی از آن است که فعالیت آلمان‌ها در ایران بهانه و دستاویزی بیش نبوده است به گونه ای که بولارد، وزیر مختار انگلیس در ایران در 20 تیر 1320 به وزارت خارجه‌ ‌انگلیس می‌نویسد‌:‌‌ «گرچه مطمئنیم که ستون پنجم آلمان در‌ ‌ایران مشغول فعالیت است، ولی به گونه ای شگفت انگیز نمی‌توانیم برای اثبات آن شواهد‌ ‌کافی نشان دهیم»‌.

جلال عبده ضمن برشمردن علل توجه متفقین به ایران می‌گوید‌:‌‌ «هنگامی که به نمایندگی تهران در مجلس‌ ‌انتخاب شده بودم و برای به دست آوردن علل حمله به ایران، توسط کمیسیون خارجه به اتفاق چند نفر دیگر از جمله دکتر رضازاده شفق برای بررسی پرونده‌های موجود در وزارت امورخارجه ماموریت داشتیم، به اسنادی برخوردیم که حاکی از آگاه کردن سفیر‌ ‌ایران در مسکو (محمدساعد) شاه را از مقاصد شوروی و انگلیس‌ ‌بود‌.

توضیح آنکه به آقای ساعد سفیر ایران‌ ‌در شوروی از تهران دستور رسیده بود که به سفیر آمریکا بگوید که: ایران در مقابل‌ ‌هرگونه تجاوز ایستادگی خواهد کرد و محمد شایسته وزیرمختار ایران درآمریکا برحسب‌ ‌محتویات پرونده به دستور وزارت امورخارجه ایران مشابه این مطلب را به وزارت‌ ‌امورخارجه آمریکا اعلام نموده بود و این را اضافه کنم که هنگام مراجعه به پرونده‌ ‌امر، در وزارت امور خارجه، به تلگرافی که ساعد پیرامون امکان حمله نیروی اتحاد شوروی‌ ‌به ایران به دولت وقت گوشزد کرده بود، برخوردیم. شاه نیز از مفاد آن بی اطلاع نبود،‌ ‌ولی ترتیب اثر به مفاد تلگراف نداده بود‌.‌‌»‌

واقعیت این است که حمله متفقین به ایران بر اساس منافع متفقین اجتناب ناپذیر ‌می نمود و ضرورتی راهبردی ناشی از وضعیت جنگ جهانی دوم و‌‌ ‌به مخاطره افتادن موجودیت امپراتوری جهانی انگلیس در صورت شکست شوروی از آلمان در‌ ‌آن مقطع تاریخی بود.

در این وضعیت سیاست خارجی ایران در نهایت فقط می‌توانست تغییرات اندکی در آن‌ ‌ایجاد کند و اشغال به صورت کم هزینه تر و آسیبهای کمتری صورت گیرد.‌ در هر صورت سحرگاه روز 25 اوت 1941/3‌‌ ‌شهریور1320، تنها یازده روز بعد از انتشار منشور آتلانتیک که طی آن چرچیل، نخست‌‌ ‌وزیر انگلیس و روزولت، رئیس جمهور آمریکا، آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت را بر‌ ‌کلیه ملل جهان شناخته بودند، مرزهای کشور بی طرف ایران را از شمال و جنوب به طور‌ ‌همزمان مورد تعرض و تجاوز قرار دادند و به شیوه ای وحشیانه وارد خاک ایران شده به پیشروی پرداخته در کوتاه زمانی قسمت اعظمی از نواحی شمالی و جنوبی کشور را اشغال نموده تهدید به اشغال پایتخت نیز نمودند.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
فلسفه چیست؟

فلسفه چیست؟

فلسفه حوزه‌ای از دانش بشری است که به پرسش و پاسخ درباره مسائل بسیار کلی و جایگاه انسان در آن می‌پردازد؛ مثلاً این که آیا جهان و ترکیب و فرآیندهای آن به طور کامل مادی است؟
محبوب ها و مأموریت های امام حسین(ع)

محبوب ها و مأموریت های امام حسین(ع)

حسین از من و من از حسینم
Powered by TayaCMS