دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

آثار عجب

پرسش: عجب که یکی از رذایل اخلاقی به حساب می‌آید چه آثار و تبعاتی در حیات فردی و اجتماعی انسان دارد؟
آثار عجب
آثار عجب

پرسش: عجب که یکی از رذایل اخلاقی به حساب می‌آید چه آثار و تبعاتی در حیات فردی و اجتماعی انسان دارد؟

پاسخ: در بخش نخست پاسخ به این سوال به مسائلی همچون: مفهوم عجب، تفاوت عجب و تکبر و آثار عجب از منظر قرآن شامل عجب و خوشحالی نابجا و گمراهی آوردن عجب اشاره شد. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.

3- نادیده گرفتن حق: قرآن کریم در سوره غافر آیه 83 می‌فرماید: آنگاه که پیامبرانشان برای آنان پدیده های روشنگر آوردند از آن مقدار علمی که داشتند، شادمانی کردند و (تبعات) آنچه ریشخندش می‌کردند آنان را فرو گرفت.

مراد از «بما عندهم من العلم» آن چیزی است که دل های آنان و نفس آنان را به خاطر زینت های دنیا مشغول نموده و منظور تدبیری است که برای رسیدن به لذایذ و مطامع دنیا می‌کنند و قرآن این فن تدبیر دنیوی را علم خوانده و آگاهی آنان را تنها در این دانسته است. (المیزان، ج 17، ص 356)   

4- عذاب نتیجه آخرتی عجب: خداوند در سوره آل عمران آیه 188 می‌فرماید: هرگز کسانی را که به خاطر آنچه کرده اند شادمانی می‌کنند و دوست دارند برای آنچه نکرده اند ستوده شوند، رسته از عذاب نپندار و عذابی دردناک در پیش دارند...

بنابراین، عجب از رذایل اخلاقی بوده و زمینه ساز دور ماندن از خوبی‌ها و باقی ماندن بر بدی هاست. کسی که گرفتار عجب باشد به سبب غرور و خودپسندی، تکامل نخواهد داشت. قرآن خودپسندی را منشا دلبستگی های بی ارزش، گمراه کننده، گره زننده به علم باطل و در نهایت سبب عذاب دردناک معرفی می‌کند.

امام خمینی(ره) در کتاب شرح چهل حدیث، صفحه 61 می‌نویسد: عجب بنا به فرموده حکما (رضوان الله علیهم) عبارت است از بزرگ شمردن عمل صالح و کثیر شمردن آن و مسرور شدن و ابتهاج نمودن به آن و خود را از حد تقصیر خارج دانستن است.

آثار عجب از دیدگاه روایات:

علی(ع) در مذمت عجب و خودپسندی می‌فرماید: اوحش الوحشه العجب: وحشتناک ترین وحشت خودپسندی است. (نهج البلاغه، کلمات قصار، ح 83) همچنین آن حضرت در جای دیگر می‌فرماید: لاوحده اوحش من العجب: هیچ تنهایی وحشت آورتر از خودپسندی نیست.

امام رضا(ع) در روایتی چگونگی گرفتار شدن در عجب را اینگونه بیان می‌فرماید: علی بن سویه می‌گوید از حضرت ابی الحسن(ع) راجع به خودبینی و عجبی که عمل را فاسد می‌کند، پرسیدم، حضرت فرمود: خودبینی چند وجه دارد: بعضی از آن درجات این است که کردار زشت بنده به نظرش جلوه کند و آن را خوب پندارد و از آن خوشش آید و گمان کند کار خوبی می‌کند و بعضی از درجاتش این است که بنده به پروردگارش ایمان آورد و بر خدای عزوجل منت گذارد. در صورتی که خدا بر او منت گذاشته (که به ایمان هدایتش فرموده).

علی(ع) در حدیثی می‌فرماید: سیئه تسوک خیر عندالله من حسنه تعجبک: آن بدی که تو را بد آید بهتر است از آن خوبی که تو را به عجب درآورد.

بنابراین عجب از این جهت مذموم است که انسان را از خود و اعمالش غافل می‌کند، در حالی که اولین قدم خودسازی، بیداری و رهایی از غفلت است.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.
Powered by TayaCMS