دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

آداب سفر

«در تعطیلات عده بسیاری از هموطنان عزیز به سفر می‌روند، چه مسافرتهای دیداری و صله رحم، چه برای زیارت، چه به قصد تفریحات سالم، که هر سه نوع آن خوب و پسندیده است. به همین مناسبت، نگاهی به سفر از دید معارف اسلامی داریم، تا سفرهایمان هم مکتبی و خداپسندانه باشد.»
آداب سفر
آداب سفر

«در تعطیلات عده بسیاری از هموطنان عزیز به سفر می‌روند، چه مسافرتهای دیداری و صله رحم، چه برای زیارت، چه به قصد تفریحات سالم، که هر سه نوع آن خوب و پسندیده است. به همین مناسبت، نگاهی به سفر از دید معارف اسلامی داریم، تا سفرهایمان هم مکتبی و خداپسندانه باشد.»

بسیار سفر باید، تا پخته شود خامی! امام صادق (علیه السّلام) درحدیثی فرموده است: مسافرت باید برای یکی از این سه امر باشد:

1ـ تهیه توشه آخرت

2ـ تأمین معاش و زندگی

3ـ لذّت مباح و تفریح غیر حرام [1]

بنابراین، در سفرها باید آدابی را که از پیشوایان دین نقل شده است، به عنوان رهنمود گرفتن از مکتب، رعایت کرد.

فواید مسافرت بسیار است. کسب تجربه و پخته شدن، آشناییها و ارتباطات جدید، از آن جمله است.

سفر، آزموده کند مرد را هم از دل براند غم و درد را ز گیتی بدو نیک،بنمایدش وز آن گنج دانش بیفزایدش نگاهی به مجموعه روایات اسلامی، نکاتی را به عنوان «آداب سفر» به ما می‌آموزد که مهمترین آنها، آموختنِ «آیین همراهی و همسفری» است. تأکید شده است که پیش از سفر، همسفر مناسبی پیدا کنید. چرا که مسافرت تنهایی مکروه است. رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از سه کس مذّمت کرده است: یکی آنکه غذایش را تنها می‌خورد. یکی آنکه در خانه‌ای تنها می‌خوابد. سوّم آنکه تنها به مسافرتهای دور و دراز می‌رود. آداب دیگر سفر را طبق تعالیم دینی، فهرست‌وار اینگونه می‌یابیم:

1ـ خداحافظی کردن از خانواده و بستگان از سوی مسافر، بدرقه کردن کسی که به سفر می‌رود، از سوی اهل خانه و بستگان.

2ـ شروع کردن سفر با «صدقه»، جهت سلامتی و رفع و دفع بلاها.

3ـ خواندن دو رکعت نماز، دعا کردن و جان و مال خانواده را به خدا سپردن و بر او توکل کرد.

4ـ خواندن این دعا: «بسم اللّه‌، آمَنتُ باللّه‌، توکّلتُ عَلَی اللّه‌، ماشاءَ اللّه‌، لا حولَ و لا قوَّة الاّ باللّه‌.»

5ـ برداشتن عصا، یا وسیله‌ای جهت دفع شرّ و خطرات احتمالی و حمل ابزار دفاعی.

6ـ همراه داشتن مسواک و شانه و لباس و ظرف.

7ـ همراه برداشتن مواد غذایی و خوراکهای مورد نیاز و ره‌توشه سفر.

8ـ همراه داشتن داروهای مورد نیاز، سوزن، نخ، طناب و زیرانداز.

9ـ رعایت اخلاق خوب با همسفر در طول مسافرت.

10ـ در سفر، بار بر دوش دیگران نبودن، خرج خود را به گردنِ دیگران نینداختن.

11ـ مراعات حال همسفر، در صورتی که خسته یا مریض باشد.

12ـ همکاری در کارها، برعهده گرفتن کارهای سنگین در مسافرت.

13ـ گوش کردن به حرف بزرگترها.

14ـ مشورت با همسفران در انجام کارها و تصمیم‌گیریها.

15ـ مواظبت بر خواندنِ نماز در اول وقت.

16ـ پس از سفر، نقل نکردن سختیها و ناملایمات مسافرت.

17- در بازگشت از سفر، برای اهل خانه، هدیه و سوغات آوردن.

18ـ هنگام مراجعت از مسافرت به وطن، خدا را شکر کردن و بر نعمتِ سلامتی، حمد کردن.

برای تک تک آنچه یاد شد، احادیث مکرری در متون دینی آمده است که مجال طرح آنها نیست.[2] به علاوه، سفر وسیله شناخت است، هم شناختِ خود، هم شناختِ دیگران. چون رنجها و سختیهای مسافرت و حالتهای فوق‌العاده، جوهره انسان را می‌نمایاند و خصلتهای درونی بروز می‌کند. حتی انسان میزان تحمّل و مقاومت و کاردانی و تجربه خود را هم در سفر به محک می‌تواند بزند.

از جمله سفرهای پسندیده، مسافرت به شهرهای مذهبی و زیارتگاه ها و دیدن اماکن تاریخی و دیدار با بزرگان و شخصیت های علمی و اخلاقی است.

زیارت خانه خدا، مرقد حضرت رسول، قبور مطهر معصومین (علیهم السّلام)، مزار پاکِ شهدای راه حق، زیارت قبر انبیا و اوصیاء و اولیا صحابه و تابعین. دیدار از مرقد علمای بزرگ، فرزندان اهل بیت و قبور مؤمنان و صالحان، همه از مواردی است که در متون دینی به آنها تشویق شده است و زیارت قبور امامان، نوعی تجدید عهد و پیمان با صاحبانِ ولایت است. امام سجاد(ع) بیست و پنج بار به سفر حج رفت.

به فرموده حضرت رضا(علیه السّلام):

«هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش، عهد و پیمانی دارد. از جمله اموری که وفای به این عهد و پیمان است، زیارت قبور ائمه است.»[3]

امید است که هر جا باشید، چه در سفر و چه حضر، ایامی خجسته و روز و شبی پر برکت داشته باشید.

«سفر آخرت»، سفر دیگری است که همه در پیش داریم.

آن هم آداب و شرایط و پیش‌نیاز و تهیه مقدمات و رهتوشه لازم دارد که موضوعی جداست و نیازمند نگاهی دوباره و جدّی.

ما ... همه مسافریم، و نیازمند آمادگی برای آن «سفر بی‌بازگشت علی(علیه السّلام)، رهتوشه آن سفر را «تقوا» می‌داند.

    پی نوشت:
  • [1]. نهج‌لبلاغه خطبه/ 148.
  • [2] . از جمله در کتابهای: مکارم‌الاخلاق، ص 240؛ محاسن برقی، ص 345؛ بحارالانوار، ج 73 (بیروت)؛ سفینة البحار، ج 1، واژه سفر؛ میزان الحکمه، ج4، ص467.
  • [3]. ِنّ لِکلّ امامٍ عهدا فی عُنُقِ اولیائه و انّ مِن تمام الوفاء بالعهد زیارة قبورهم (محجة البیضاء، ج 4، ص 45).

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.
Powered by TayaCMS