دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اخلاق توصیفی

No image
اخلاق توصیفی

كلمات كليدي : اخلاق توصيفي، پژوهش توصيفي، روش توصيفي

نویسنده : احمد دبيري

پژوهش های متنوعی درباره اخلاق از سوی دانشمندان و محققان علوم مختلف صورت گرفته است. دراین خصوص عمدتا سه حوزه مطالعاتی معروف در باب اخلاق عبارتند از: پژوهش توصیفی، هنجاری و تحلیلی یا فرا اخلاقی. اخلاق توصیفی به پژوهش اخلاقی ای گفته می‌شود که با کمک روش نقلی و تجربی به توصیف و گزارش اخلاقیات افراد، گروه‌ها و جوامع مختلف می‌پردازد.[1] مانند آن که تحقیقی به بررسی اخلاقیات سرخپوستان آمریکا بپردازد و یا این که اخلاقیات دین اسلام یا بودایی را توصیف کند و یا این که خصوصیات اخلاقی پیامبر گرامی اسلام یا ائمه معصومین را گزارش کند.

آن چه توجه به آن در تبیین این اصطلاح ضروری است این است که اخلاق توصیفی عاری از هرگونه ارزیابی اخلاقی و ارزش داوری است. در این صورت در اخلاق توصیفی از درستی و نادرستی احکام و معیارهای اخلاقی سخنی به میان نمی‌آید. از این رو هدف تحقیقات توصیفی در اخلاق صرفا آشنایی با چگونگی رفتارهای اخلاقی افراد و جوامع مختلف است نه ارائه تحلیل عقلی و فلسفی از اخلاقیات و یا توصیه و ترغیب افراد به عمل بر طبق آن ها یا اجتناب از آن ها.[2] به همین دلیل این حوزه از پژوهش اخلاقی عمدتا مرتبط با کار جامعه شناسان، مردم شناسان، روانشناسان، مورخان و انسان شناسان است. روش بحث و تحقیق در این شاخه از پژوهش نیز روشی توصیفی، تجربی و نقلی است و از روش استدلالی و عقلی بی‌بهره است. گزارهایی مانند: رفتار پیامبر اسلام با کودکان صمیمانه بود، مسلمانان شراب خواری را بد می دانند،‌ هندوها خوردن گوشت گاو را ناپسند می دانند نمونه هایی از گزاره‌های اخلاق توصیفی هستند. بسیاری از اندیشمندان اخلاقی بر این باورند که این دسته از پژوهش های اخلاقی را نمی توان از مباحث فلسفه اخلاق به حساب آورد؛‌ زیرا عموما معتقدند که فلسفه اخلاق دانشی است که به بررسی عقلی مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد و از این جهت شامل مباحث توصیفی اخلاق نمی گردد. از این نظر این که X معتقد است جنگ نادرست است یا Y بر این باور است که سقط جنین بد است می تواند برای جامعه شناسان و انسان شناسان جالب باشد ولی برای فیلسوفان اخلاق اهمیتی ندارد.[3] به بیان دیگر فلسفه اخلاق کاری به نظر افراد و جوامع درباره مسائل اخلاقی ندارد و از این جهت مباحث توصیفی اخلاق از مباحث فلسفی اخلاق به حساب نمی آیند.

بنابراین مهم ترین کار اخلاق توصیفی این است که اولا احکام اخلاقی رایج در میان افراد، جوامع و گروه های مختلف را توصیف کند و ثانیا با بررسی‌های تطبیقی خود تفاوتهای اخلاقی جوامع گوناگون را به تصویر کشد. به بیان دیگر اخلاقی توصیفی به دنبال کشف این است که:

الف) درمیان مردم و جوامع و گروه های مختلف جه قواعد اخلاقی‌ای وجود دارد.

ب) آیا این قواعد عمومیت دارند و نسبت آنها به یکدیگر در میان گرو هها و جوامع مختلف چگونه است.

ج) کاربرد این قواعد و عمل بر مبنای آن ها چه تاثیر یا تاثیراتی برجای می‌گذارد. [4]

مقاله

نویسنده احمد دبيري

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

پرسش و پاسخ چگونگی یاری کردن اهل بیت(ع) بخش اول

پرسش و پاسخ چگونگی یاری کردن اهل بیت(ع) بخش اول

در آموزه‌های اهل بیت(ع) به ویژه ائمه اطهار(ع) طلب یاری کردن توسط آن بزرگواران مطرح شده است.
پیامدهای تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی چه بود؟

پیامدهای تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی چه بود؟

دوره پهلوی را می‌توان دوره رشد و گسترش بهائیت دانست. بسیاری از چهره‌های شاخص بهائیت در این دوره، با بهره‌مندی از حمایت‌های ویژه شاه، سمت‌های سیاسی و اقتصادی متعددی را به دست آوردند.
چگونه عاشورا مسیر اسلامِ شیعی و شیعیانِ ایرانی را تغییر داد؟

چگونه عاشورا مسیر اسلامِ شیعی و شیعیانِ ایرانی را تغییر داد؟

درباره عوامل گرایش ایرانیان به علویان و مذهب تشیع، مورخان و پژوهشگران نظرات متفاوتی بیان کرده‌اند.
چگونگی متخلق شدن به اخلاق فاضله(کیمیای اخلاق)

چگونگی متخلق شدن به اخلاق فاضله(کیمیای اخلاق)

انسان چگونه خودش را به اخلاق فاضله متخلق کند و از رذایل اخلاقی دوری نماید؟ چگونه این معنا را در مرحله عمل پیاده کند؟ علمای اخلاق می‌گویند: ابتدا انسان باید حالت موجود نفس را حفظ کند و سپس به تهذیب رذایل و جبران ضررهای گذشته بپردازد.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
فلسفه چیست؟

فلسفه چیست؟

فلسفه حوزه‌ای از دانش بشری است که به پرسش و پاسخ درباره مسائل بسیار کلی و جایگاه انسان در آن می‌پردازد؛ مثلاً این که آیا جهان و ترکیب و فرآیندهای آن به طور کامل مادی است؟
الخیر فی ماوقع

الخیر فی ماوقع

برای خیلی‌ها این پرسش مطرح می‌شود که چرا ما هر گاه با مصیبت و گرفتاری مواجه می‌شویم، و نخستین تحلیل و توصیف ما از آن این است که در آن خیری بوده است؟
Powered by TayaCMS