دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

بازی با اسباب بازی

بازی با اسباب بازی‌ تعریفی جامع و فراگیر از بازی که مورد تأیید همه نظریه‌پردازان روان‌شناسی باشد، وجود ندارد. ‌ هر صاحب‌نظری، براساس تجارب، مشاهدات، اعتقاد و دیدگاه خود، بازی را به نوعی تعریف و هر یک از این تعاریف، با برجسته‌سازیِ جنبه‌ای از بازی، نگرشی ویژه را ارائه کرده است. میان تعاریفی که از بازی ارائه شده است وجوه اشتراک و تشابه بسیاری وجود دارد...
No image
بازی با اسباب بازی
بازی با اسباب بازی‌ تعریفی جامع و فراگیر از بازی که مورد تأیید همه نظریه‌پردازان روان‌شناسی باشد، وجود ندارد. ‌ هر صاحب‌نظری، براساس تجارب، مشاهدات، اعتقاد و دیدگاه خود، بازی را به نوعی تعریف و هر یک از این تعاریف، با برجسته‌سازیِ جنبه‌ای از بازی، نگرشی ویژه را ارائه کرده است. میان تعاریفی که از بازی ارائه شده است وجوه اشتراک و تشابه بسیاری وجود دارد. ‌ هارلوک در تعریف بازی می‌نویسد: <بازی> عبارت است از هرگونه فعالیتی که برای تفریح و خوشی، و بدون توجه به نتیجه نهایی، صورت می‌گیرد. انسان به طور داوطلبانه به این فعالیت می‌پردازد و هیچ نیروی خارجی یا اجباری در آن دخیل نیست. ‌ ‌<کار> عبارت از نوعی فعالیت برای رسیدن به هدف است. شخص این فعالیت را نه تنها به خاطر آن که از آن لذت می‌برد، بلکه چون خواهان نتیجه نهایی آن است، به انجام می‌رساند. کار ممکن است به طور داوطلبانه یا غیرداوطلبانه انجام گیرد. ‌ پیاژه، روان‌شناس معروف سوئیسی، برای تشخیص بازی از کار، پنج معیار را به عنوان شاخص‌های بازی معرفی می کند: 1- بازی دارای هدف در خود است. ‌ 2-‌ بازی اختیاری است، نه اجباری. ‌ 3-‌ بازی دلپذیر و خوشایند است. ‌ 4-‌ بازی ترتیب و سازمانی ندارد. ‌ 5-‌ بازی از قید کشاکش و پرخاش آزاد است. ‌ میشل و می سن تعریف های متعددی از بازی گردآورده اند که عبارت‌اند از: ‌ لازاروس: فعالیتی ذاتاً آزاد، بی هدف، سرگرم‌کننده یا تفریحی. ‌ سی شور: آزادانه ابراز وجود کردن برای کسب لذت مترتب بر آن. ‌ شانر: فعالیتی در جهت تداوم شادمانی. ‌نیومن: معیارهای بازی از کنترل درونی، واقعیت درونی و انگیزه باطنی تشکیل می‌شوند. ‌ به طور کلی، نمی توان فعالیتی را به طور مطلق <بازی> یا <کار> نامید. این که فعالیتی به کدام یک از این دو دسته تعلق دارد، وابسته به فعالیت نیست، بلکه به انگیزه و نظر شخص در مورد آن فعالیت بستگی دارد.‌ برای مثال، نقاشی را می توان به عنوان فعالیتی دلپذیر و لذت بخش (بازی) در نظر گرفت که منظور شخص کسب لذت از آن است اما وقتی انگیزه فرد از نقاشی این باشد که از این راه امرار معاش کند، نقاشی نوعی کار به شمار می‌آید، نه بازی. هر نوع فعالیتی را که به جای لذت بردنِ صرف، به سوی هدفی هدایت شود، دیگر نمی توان بازی نامید. ‌ بازی‌ها و ورزش‌ها برای خردسالان بازی محسوب می‌شود، چون به فکر برنده شدن و رقابت با دیگران نیستند، بلکه هدفشان تفریح و لذت بردن صرف از آن است. به تدریج که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند، موضوع رقابت و برنده شدن بیش از بازی برایشان لذت آفرین است. به همین دلیل این فعالیت‌ها بیشتر کار محسوب می‌شود تا بازی. ‌ عوامل مؤثر در بازی کودکان ‌ عوامل متعددی در بازی کودکان تأثیر دارد که مهمترین آنها عبارت اند از سن، جنس، هوش و محیط. ‌ تأثیر سن ‌ کودک در هر سنی، بازی ویژه‌ای را می پسندد. مثلاً او در همان روزهای نخست تولد، به لگد زدن و حرکت دادن دست‌ها علاقه دارد. او از این که باد در گلو اندازد و از حنجره و دهان صدا خارج کند و لب ها را به حرکت در آورد، لذت می‌برد. کمی که بزرگتر می‌شود، اطرافیان با او بازی می‌کنند و مثلاً صورت خود را با دست هایشان می پوشانند و سپس آنها را برمی‌دارند و می‌گویند <دالّی> که این کار موجب شادمانی و لذت کودک می‌شود. ‌ کودک خردسال بیشتر به بازی انفرادی نیاز دارد که بعداً با بازی موازی دنبال می‌شود؛ یعنی دو کودک در کنار هم و نه با یکدیگر به بازی می‌پردازند. آنان ممکن است از یک وسیله نیز استفاده کنند، ولی مستقل از یکدیگر و بدون ارتباط زیاد با هم به کار و بازی بپردازند. ‌ کودکان سه تا چهار ساله، بیشتر به بازی ارتباطی می‌پردازند. یعنی آنان با کودکان دیگر نیز بازی می‌کنند و می توانند وسایل خود را، تا اندازه ای معین، به دیگران بدهند و با آنان شریک شوند، ولی در عین حال، نمی توانند علایق فردی خود را فدای گروه کنند و به اصطلاح تابع گروه شوند. از چهار تا شش سالگی است که کودک بیشتر و بیشتر به بازی اشتراکی روی می‌آورد، یعنی در موقعیت‌های گروهی که هدفی مشترک را دنبال می‌کنند، به بازی گروهی می‌پردازند. بهترین تقسیم‌بندی را در این باره ژان پیاژه انجام داده است: <در جریان رشد سه نوع بازی مشاهده می شود که از نظر ساختار با یکدیگر تفاوت دارند و به ترتیب یکی پس از دیگری ظاهر می‌شوند.> ‌ الف- بازی های تمرینی ‌ ‌( بدو تولد تا 2 سالگی) پیاژه در بیان چگونگی بازی‌های تمرینی، بازی را وسیله‌ای برای لذت بردن از حواس می‌داند؛ زیرا کودک، لمس کردن، چشیدن، گوش کردن، حرکت اعضای بدن و احساس کیفیت مختلف اشیا را از راه به کارگیری حواس در می‌یابد و این امر سبب لذت بردن او می‌شود.‌ کودک، با استفاده از حواس، از تقلید، پا فراتر می‌گذارد، به تکرار می‌پردازد و حرکاتش، از شکل ابتدایی آزمایش و خطا، به مهارت می‌رسد. این حرکات تقلیدی مقدمه‌ای می‌شوند تا کودک بتواند به کارهایی پیچیده‌تر دست بزند. ‌ ب- بازی های نمادی ‌ ‌(2 تا 5 سالگی) در این مرحله از بازی که از دو تا پنج سالگی ادامه می‌یابد، عناصری جدید وارد بازی کودکان می‌شوند. واقعیت‌ها تغییر شکل می‌یابند. اشیایی که وجود ندارند به وسیله اشیای دیگر نمایش داده می‌شوند. از تکه چوبی اسب و با قرار دادن چند بالش در کنار هم خانه یا باغچه‌ای می‌سازند. کودک در این مرحله به تمرین تجربیات زندگی می پردازد و آنها را به شکل های مختلف تجربه و آزمایش می‌کند. ‌ ج- بازی‌های با قاعده ‌ ‌(7 تا 11 سالگی) در این مرحله، آثار بازی برای همه عمر باقی می ماند و همزمان با رشد کودک و گذشت زمان، به صورتی کامل‌‌تر انجام می‌شود. قواعد بازی‌های با قاعده معمولاً از بزرگترها به کوچکترها یا از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. در بازی های با قاعده، رقابت وجود دارد و افزون بر آن، هر بازی قراردادهایی دارد که نمادی شده است و یا قرار دادهایی که امکان دارد همیشگی یا براساس توافق موقت خود بازیکنان باشد. کودک در هر سنی، به بازی‌های خاصی می پردازد و بعضی از آنها را رها می‌کند. برای مثال، بچه‌های کودکستانی از بازی با مکعب‌های چوبی دست می کشند، زیرا اشیایی از قبیل رنگ، مداد رنگی و ... فعالیت‌های جالب و متنوع‌تری را به آنان عرضه می‌کنند. ‌ وقتی کودک نمی‌تواند اسباب بازی و عروسک‌های خود را جاندار فرض کند، این بازی ها نیز جذابیت خود را از دست می‌دهد و او کم‌کم به سوی بازی‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، شطرنج و بازی های فکری پیچیده می‌رود که نیازهای فکری، جسمی، روانی و اجتماعی او را بهتر برآورده می‌کند. ‌تأثیر جنس ‌ جنسیت، یکی از عوامل مؤثر در بازی است و از این رو می‌توان گفت که بازی پسرها با دخترها تفاوت دارد. در تفاوت میان‌بازی دختران و پسران عمده ترین عوامل عبارت است از: ‌ الف- طبیعت و فطرت کودک‌ ‌ بعضی از دختران طبیعتاً به بعضی از بازی ها علاقه نشان می دهند و برخی از پسران به بازی‌های دیگر. ‌ ب- انتظارات و توقعات والدین و جامعه از دختر و پسر که به تدریج آنان را به سوی تفاوت میان بازی های دخترانه و پسرانه سوق می‌دهد. ‌ ترمن فهرستی از بازی‌هایی را تنظیم و عرضه کرده است که دختران و پسران علاقه ای چشمگیر به آنها از خود نشان می‌دهند. بازی هایی که پسران، بیشتر انتخاب می‌کنند و به آن علاقه دارند، عبارت است از: استفاده از ابزارها، تیراندازی، بادبادک بازی، دوچرخه سواری، تیله‌بازی، کشتی، مشت زنی، فوتبال، فرفره بازی، کامیون و ماشین بازی، دویدن و ... بازی‌های مورد علاقه دختران عبارت است از: عروسک بازی، طناب بازی، مهمان بازی، پذیرایی، تشکیل کلاس درس، بافندگی، رقص، خیاطی، فروشندگی، معما بازی و ... ‌ گفتنی است بازی‌هایی وجود دارد که هر دو جنس به آن علاقه‌مندند. ‌ لمان و ویتی با استفاده از پرسشنامه و در ضمن تحقیقی گسترده، به این نتیجه رسیده اند که پسران، بازی‌های توام با فعالیت و پر تحرکی را که مستلزم صرف انرژی و مصرف نیروی بدنی، چابکی، مسابقه و رقابت است به انواع دیگر بازی ترجیح می دهند، در حالی که دختران معمولاً به بازی‌های ساکن‌تر و نیازمند تحرک کمتر و آرام علاقه دارند. این مطلب را تحقیقات دیگری نیز تأیید کرده است. ‌ مارژوری هونزیک و اریکسون دربارهِ بازی ساختمان‌سازی کودکان یازده تا سیزده ساله تحقیقاتی انجام داده‌اند. پسران، بیشتر اوقات با استفاده از مکعب‌ها، ماشین، آدمک‌های یک شکل با لباس‌های همسان، ساختمان، جاده، کوچه و فروشگاه درست می‌کردند. دختران بیشتر به نظافت داخلی خانه می‌پرداختند و صحنه‌های خانوادگی را نشان می دادند. ‌ در دوران کودکی، میان بازی دختران و پسران تفاوت چندانی مشاهده نمی شود، ولی به محض این که سن ورود به دبستان فرا می‌رسد، اختلافات آشکارتر می‌شود و ارزش‌هایی که جامعه برای هر جنس قائل است، خود را در بازی‌ها نشان می‌دهد. در حدود هفت یا هشت سالگی، تفاوت‌های جنسی آشکارتر می‌شود. پسران بیشتر تمایل دارند با همدیگر بازی کنند و این امر در دختران نیز به چشم می خورد. ‌ تأثیر محیط ‌ تأثیر محیط بر بازی کودک را از دو دیدگاه می‌توان بررسی کرد: ‌ 1-‌ غنا بخشیدن به محرکاتی که کودک با آنها بازی می‌کند؛ ‌2‌- تفاوت بازی های کودک در محیط های مختلف از نظر جغرافیایی. ‌ 1‌- برخی از روان‌شناسان تنوع محرکات را مهمترین عامل محیطی در رشد هوش می دانند. کودک هر اندازه بیشتر ببیند، بشنود، لمس کند و از حواس خود بهره بگیرد در سال‌های بعدی زندگی به دیدن، شنیدن، لمس کردن و استفاده از دیگر حواس خود علاقه بیشتری نشان خواهد داد. البته، باید توانایی‌ها و محدودیت‌های فکری کودک را شناخت و کیفیت و کمیت محرک‌ها را با آن تطبیق داد؛ یعنی محرک‌های محیطی باید بجا و به اندازه باشند؛ وگرنه، نه تنها اثر مثبتی ندارند، بلکه ممکن است سبب اغتشاش فکری و اختلال در یادگیری کودک شوند. کمبود محرک‌های لازم برای رشد، به رشد ناکافی سلسله اعصاب مرکزی و به ویژه مغز، منجر می شود؛ در نتیجه، شخص از نظر هوش، رشد کافی نمی‌کند. ‌ همان‌طور که وجود نور برای رشد و تکامل چشم لازم است و اگر انسان در خردسالی از نور محروم باشد در آینده، حتی با وجود چشم سالم، فاقد حس بینایی است؛ کودک باید دنیای اطراف خود را بشناسد، مثلاً انسان‌ها، حیوانات و اجسام را ببیند، اشیا را لمس کند، صداها را بشنود. کودک باید امکان تجربه رفتارهای گوناگون را داشته باشد. ‌ از این رو، تأکید می‌شود که تنوع و تحرکات محیطی برایش فراهم سازید و اسباب بازی‌های مختلفی بخرید تا هر چه بیشتر به پرورش حواس او کمک کند. یعنی، هر اندازه بیشتر ببیند، بشنود، لمس کند، گفت‌وگو کند بیشتر به رشد عقلانی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و روانی او کمک می شود. ‌ 2- بنابر تحقیقات انجام شده، کودکان ژاپنی بیشتر به فعالیت‌های غیر رسمی گروهی توجه نشان می دهند، در حالی که بچه‌های آمریکایی به بازی‌های گروهی و رقابت علاقه بیشتر دارند. کودکان آمریکایی، تنها در مراحل آغازین دوران کودکی به بازی‌های مهیج علاقه‌مندند، ولی بچه‌های ژاپنی این علاقه را برای مدت طولانی‌تر حفظ می‌کنند. ‌ نه تنها بازی‌های دو کشور، بلکه بازی های شمال و جنوب یک کشور و حتی محله های یک شهر نیز با هم تفاوت دارد. فرهنگ هر جامعه، در بازی اثر می گذارد و می توان گفت که بازی کودکان، به نوعی منعکس کننده فرهنگ آن جامعه است. ‌ در مناطق محروم، به این دلیل که افراد توانایی اقتصادی زیادی برای خرید وسایل و اسباب‌بازی برای کودکان ندارند، آن دسته از بازی‌های سنتی را که نیاز چندانی به آلات و اسباب ندارد به کودکان خود می‌آموزند. ‌ در این جوامع، کودکان یاد می‌گیرند که برای خود اسباب‌بازی بسازند. این تولید و سازندگی نیز گونه ای بازی و فعالیت دلچسب برای این قبیل کودکان به شمار می‌آید.‌ تأثیر هوش ‌ هوش می تواند بر نحوه بازی و نوع آن، انتخاب اسباب‌بازی و استفاده از آن تأثیر بگذارد. در این جا به نحوه برخورد کودکان باهوش و کم هوش با بازی و اسباب بازی اشاره می شود.‌ کودکان تیزهوش سعی می‌کنند وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را انتخاب کنند که بتوانند با آنها به ابتکار و ابداع دست بزنند و قوای ذهنی خود را به کار گیرند. کودکان باهوش‌تر مدت کمتری به یک بازی مشغول می شوند؛ زیرا خواهان تنوع هستند و از تنوع، لذت می‌برند. کودکان باهوش در سنین بالاتر به بازی‌هایی که مستلزم فعالیت‌های ذهنی و جسمی است می‌پردازند؛ مثلاً جمع‌آوری اشیای مورد نظر (کلکسیون) برای آنان جذاب و لذتبخش‌تر است. ‌کودکان تیزهوش، به دلیل توانایی‌های بیشتر، به انجام دادن بازی‌های انفرادی تمایل نشان می دهند و معمولاً انرژی بدنی خود را در حد زیادی مصرف نمی‌کنند. به نظر می‌رسد که کودکان تیز هوش و کودکان عقب‌مانده بیشتر به بازی‌های انفرادی می‌پردازند؛ زیرا کودکان تیزهوش، به علت توانایی زیاد، و کودکان کم‌هوش، به سبب توانایی کم، معمولاً به خوبی در گروه پذیرفته نمی‌شوند. ‌ اگر یک ماشین اسباب‌بازی در اختیار کودک عقب‌مانده گذاشته شود، ممکن است آن را به اطراف بکوبد یا آن را متلاشی کند، ولی کودک تیزهوش سعی می کند با آن بازی رمزی انجام دهد و حتی ممکن است به بررسی کنجکاوانه ماشین اسباب‌بازی بپردازد و آن را باز کند تا از محتویاتش آگاهی یابد. ‌ codex11x
روزنامه اطلاعات

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.
Powered by TayaCMS