دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

تنبیه یا تشویق

یکى از شیوه‌هاى تربیتی، استفاده از تشویق و تنبیه است. تشویق وسیله‌اى براى ایجاد انگیزه و شوق و رغبت براى انجام کارهاى نیک و انجام عادت‌هاى پسندیده و تنبیه عاملى براى جلوگیرى از کارهاى زشت و ترک عادت‌هاى نکوهیده است. انواع تشویق: تشویق به صورت‌هاى گوناگون ممکن است صورت بگیرد. گاهى با تشکر کردن از کودک و اظهار رضایت نمودن از کارهاى او و احیانا با نگاه و عمل محبت‌آمیز او را نوازش کردن، گاهى نزد دیگران از او تعریف کردن و عمل او را مورد تائید...
No image
تنبیه یا تشویق
تنبیه یا تشویق کدام‌یک؟ فاطمه اسناوندی، دبیر منطقه 15 تهران یکى از شیوه‌هاى تربیتی، استفاده از تشویق و تنبیه است. تشویق وسیله‌اى براى ایجاد انگیزه و شوق و رغبت براى انجام کارهاى نیک و انجام عادت‌هاى پسندیده و تنبیه عاملى براى جلوگیرى از کارهاى زشت و ترک عادت‌هاى نکوهیده است. انواع تشویق: تشویق به صورت‌هاى گوناگون ممکن است صورت بگیرد. گاهى با تشکر کردن از کودک و اظهار رضایت نمودن از کارهاى او و احیانا با نگاه و عمل محبت‌آمیز او را نوازش کردن، گاهى نزد دیگران از او تعریف کردن و عمل او را مورد تائید و ستایش قراردادن، بالاخره گاهى پاداش‌، هدیه یا جایزه‌اى براى کار او در نظر گرفتن یا وعده دادن. در هر سن و جنسیتى تشویق باید متناسب با علائق و رغبت‌ها باشد به طور مثال تشویق یک دانش‌آموز اول دبستان با یک دانش‌آموز چهارده و پانزده ساله و نیز از نظر دختر یا پسر بودن متفاوت مى‌باشد. در تشویق باید نکاتى را رعایت کرد؛ 1. در استفاده از تشویق نباید زیاده‌روى کرد زیرا آن را بى‌ارزش نموده و توقع دانش‌آموز را بالا مى‌برد. تشویق نباید پیوسته و دائمى باشد بلکه باید گاه‌گاه باشد تا شخصیت دانش‌آموز شکل بگیرد. 2. تشویق نباید حالت رشوه به خود بگیرد. مثلا نباید پیاپى به کودک براى انجام کار خوب وعده خریدن چیزى یا پرداخت پولى را وعده داد زیرا اثرات تربیتى خوبى ندارد. 3. در تشویق و دادن پاداش نباید بین دانش‌آموزان تبعیض قائل شد که این کار نه تنها اثر تشویق را از بین مى‌برد بلکه اثرات زیانبارى نیز بر جاى مى‌گذارد. تنبیه عبارت است از روش یا شیوه‌اى که از طریق آن اقدام به کاهش رفتار مى‌شود، البته در تنبیه هدف کاهش رفتار نامطلوب است. تنبیه به صورت‌هاى گوناگون ممکن است انجام گیرد، یک نگاه ناراضى و احیانا خشم‌آلود، بى‌اعتنایی، قهر، توبیخ و سرزنش‌ پنهانی، سرزنش علنى در حضور دیگران، امتیاز منفى دادن و سرانجام تنبیه بدنی. همه اینها یک هدف را دنبال مى‌کنند و اینکه دانش‌آموز از ترس گرفتار شدن به یکى از عواقب از انجام کارى ناپسند خوددارى کند. به منظور موثرتر واقع شدن تنبیه، رعایت چند نکته ضرورى است؛ 1. رابطه تنبیه کننده و تنبیه شونده باید یک رابطه عاطفى منطقى باشد، هنگامى که تنبیه شونده مورد توجه و پذیرش تنبیه کننده باشد، عامل تنبیه اثر بیشترى در کاهش رفتار نامطلوب دارد. دلیل این امر این است که براى تنبیه شونده، تنبیه نشانه حذف محبت و توجه تنبیه کننده تلقى مى‌شود. 2. هنگامى که دانش‌آموز تنبیه مى‌شود لازم است دلیل تنبیه شدن او توضیح داده شود. با این عمل شاگرد نسبت به رفتار نامطلوب خود آگاهى ذهنى پیدا مى‌کند و این آگاهى موجب کنترل بیشتر رفتار نامطلوب مى‌شود. 3. در تنبیه نباید زیاده‌روى کرد زیرا قدرت نفوذ آن کاهش مى‌یابد و حتى در حدیثى از پیامبر(ص) آمده است؛ معلم و آموزگار باشید؛ در تعلیم خود سخت‌گیر نباشید زیرا معلم و آموزگار از انسان سخت‌گیر بهتر و با ارزش‌تر است. 4. حتى‌الامکان نباید از تنبیه استفاده کرد. هرچند در برخى موارد معلم ناگزیر مى‌گردد براى نهى از تخلف اخلاقى و درسى با خشونت و شدت‌ لحن رفتار کند و نباید با دیدن یک اشتباه تمام شخصیت دانش‌آموز را زیر سوال برد. نباید براى کندن خارهاى شخصیت، گل‌هاى زیبا را پرپر و لگدمال کرد. تشویق مقدم بر تنبیه است: ابتدا باید به این نکته اساسى توجه کرد که در تربیت باید تاکید بر استفاده از تشویق و ترغیب باشد نه تنبیه و تهدید. تنبیه گرچه به عنوان یک عامل بازدارنده ممکن است دانش‌آموز را از ارتکاب کارهاى زشت بازدارد ولى معمولا انگیزه‌هاى درونى را تغییر نمى‌دهد و به اصلاح درون و تغییر در رفتار نمى‌انجامد. در روایات اسلامى آمده است که دل‌ها را از ناحیه میل و رغبت آنها به دست آورید؛ قلب اگر مورد اکراه قرار گیرد کور مى‌شود. بنابر این در تربیت فرزند تا آنجا که ممکن است باید از روش تشویق و گرامى داشتن شخصیت او استفاده کرد نه به روش تنبیه. خشونت و تنبیه آخرین وسیله است که باید از آن استفاده کرد. تحقیقات نشان مى‌دهد کسانى که به جهت جنبه‌هاى مثبت در رفتار تشویق مى‌شوند نسبت به دانش‌آموزانى که به دلیل جنبه‌هاى منفى تنبیه مى‌شوند، به موفقیت بیشترى دست مى‌یابند. منابع: 1- آداب تعلیم و تربیت در اسلام، دکتر سیدمحمد باقر حجتی 2- شیوه‌هاى برخورد با نوجوانان در خانواده، محمد رستگار کاظمی 3- فصلنامه تعلیم و تربیت، نشریه پژوهشکده تعلیم و تربیت (شماره 2) 4- رفتار والدین با فرزندان محمد على سادات 5- شناخت هدایت و تربیت نوجوانان و جوانان. دکتر على قائمی
روزنامه رسالت

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
Powered by TayaCMS