دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

"دنیا" در نگاه امام هادی (ع)

درماتریالیسم و جهان بینی مادی، زندگانی انسان محدود به همین دنیا است و لیبرال دمکراسی غربی منهای وحی الهی نیز در همین راه گام برمی‌دارد.
"دنیا" در نگاه امام هادی (ع)
"دنیا" در نگاه امام هادی (ع)
نویسنده: دکترمحمدرضاجواهری

درماتریالیسم و جهان بینی مادی، زندگانی انسان محدود به همین دنیا است و لیبرال دمکراسی غربی منهای وحی الهی نیز در همین راه گام برمی‌دارد. بنابر این درنگاه ماتریالیسم شرقی و لیبرالیسم غربی حدود اساسی زندگی هر انسان ولادت و مرگ او است وحیات جزحیات دنیوی نیست. در این نگاه بردنیا، حیات اخروی هیچ جایگاهی ندارد و زندگی هر انسان با مرگ او پایان می‌یابد و دنیا هدف و مقصد نهایی اوست. در این رویکرد به دنیا تسلط بر طبیعت و بهره‌برداری و رفاه و برخورداری هرچه بیشتر و لذت مادی فراوان‌تر و تأمین تمامی تمایلات و شهوات دنیوی و فرمان‌برداری از هوای نفس و شکم پرستی ارزش است. فقر و ظلم و تبعیض و قتل و غارت و جنگ و فساد و خیانت و تباهی دستاورد همین دنیاگرایی است.

در جهان بینی الهی و در منطق قرآن و اهل‌بیت علیهم السلام، مرگ پایان یک زندگی کوتاه و آغاز زندگانی بی‌پایان است. در اندیشه و اعتقاد اسلامی دنیا مزرعه آخرت است. آن چه در دنیا کاشته شود در آخرت اثر دارد. این اعتقاد دینی به سعی و کوشش انسان‌ها در دنیا جهت و کیفیت می‌دهد. مومن شبانه روز در دنیا برای آخرت کار می‌کند و با کار او هم دنیا آباد می‌گردد و هم آخرت او سامان می‌یابد.

آزمایشگاه دنیا

دراحادیث امام دهم امام هادی(ع) دنیا "آزمایشگاه" و"بازار" نام‌گذاری شده است. براساس این احادیث دنیا وسیله و مقدمه است.

امام هادی علیه السلام فرموده‌اند: ان‌الله جعل الدنیا داربلوی و الآخره دارعقبی وجعل بلوی الدنیا لثواب الآخره سببا و ثواب الآخره من بلوی الدنیا عوضا.[1] خداوند دنیا را جای آزمایش و گرفتاری و آخرت را سرای نهایی و پیامد دنیا قرار داده است، و آزمایش و رویدادهای دنیا را سبب پاداش اخروی و ثواب آخرت را عوض آزمایش و گرفتاری دنیا قرار داده است.

در این حدیث دنیا آزمایشگاهی است که در آن انسان آزمایش می‌شود. هیچ گاه آزمایشگاه هدف و پایان کار نیست این آزمایش‌ها برای پیشرفت و تکامل و تقرب به سوی پروردگار است. در آزمایش‌ها است که انسان ورزیده و توانمند و با برنامه و دارای اندیشه و آرمان الهی و همت و اراده و کار مضاعف می‌گردد و روز به روزسهم او در رشد و کمال جامعه بیشتر می‌شود. گرچه اجر و پاداش کامل گرفتاری‌ها و آزمون‌های دنیوی در آخرت به انسان‌ها می‌رسد ولی دنیا نیز در پرتو آزمایش‌های بی‌پایان انسان‌ها در تحرک و پویایی و رشد دائمی قرار خواهد داشت. بر اساس جهان بینی اسلامی، جهان ابدی و جاویدان در دنبال این جهان می‌آید و سعادت و شقاوت انسان درآن جهان محصول آزمایش‌ها و کارهای نیک و بد او در این جهان است. در جهان بینی الهی خداوند عادل است و قطعاً اثر آزمایش‌هایی که انسان‌ها از آن سربلند بیرون می‌آیند و با گرفتاری‌ها و سختی‌های فراوان در صراط مستقیم گام بر می‌دارند، ثواب و پاداش بی‌نظیر الهی و بهره‌برداری از نعمت‌های بی‌پایان اخروی است. هیچ گرفتاری و مصیبت دنیوی بی‌اثر نیست. آن جا که انسان با حادثه و مصیبت ناگواری آزمایش می‌گردد و در راه حق پایدار می‌ماند عوض آن ثواب اخروی خواهد بود.

بازار دنیا

درحدیث دیگر امام هادی(ع) فرمودهاند: الدنیا سوق ربح فیها قوم وخسرآخرون.[2] دنیا بازاری است که قومی در آن سود می‌برند و گروهی زیان می‌بینند.

دنیا بر اساس این حدیث "بازار" است. بدیهی است خود بازارهیچ گاه نباید هدف شود. انسان‌ها در بازار در صدد سود و منفعت‌اند. گروهی از بازاریان سود می‌برند و برخی زیان می‌کنند. سود و زیان بازارهای مادی دنیا بستگی به عوامل و شرایط متعددی دارد. دنیا بازاری برای سرای آخرت است و دراین ارتباط دنیا و آخرت؛ تنها آنان که در بازار دنیا با الگو قرار دادن پیامبرخدا و اهل بیت در راه بندگی خدا گام بردارند و با تدبیر و تلاش بر اساس قوانین و احکام اسلامی کار کنند در دنیا و آخرت به سعادت می‌رسند و در آخرت سود خواهند برد. آنان که در دنیا اسیر هوای نفس و فرمانبردار شیطان شوند و دنیا هدف آنان گردد با گناهان خویش در بازار دنیا سرانجام ضررمی کنند ودرآخرت به عذاب الهی درجهنم گرفتار خواهند شد.

معیار سنجش در دنیا و آخرت

در حدیث دیگر نیز امام هادی(ع) فرموده‌اند: الناس فی الدنیا بالاموال و فی‌الآخره بالاعمال.[3] مردم در دنیا با مال و ثروت خویش و در آخرت با اعمال خویش‌اند و با آن ارزیابی می‌شوند.

دراین رهنمود الهی امام دهم(ع) نیز نظریه اسلام پیرامون دنیا و آخرت تبیین شده است. در عرف دنیاگرایان ملاک و محک ارزیابی و برتری تنها مال و ثروت است و خود "پول" زیربنای محاسبات است و در چشم مادی گرایان، فقط زرداران و سرمایه‌داران در جایگاه برترند. اما در منطق دین گرایان ثروت اگر از راه حلال به دست آید و حق محرومان پرداخت گردد و در راه حلال هزینه شود جهاد در راه خدا و عمل صالح خواهد بود. چون جایگاه انسان‌ها بر اساس اعمال آنان تعیین خواهد شد. "عمل" معیار سنجش است. عمل صالح برتری حقیقی است و عمل فاسد باعث نابودی و سقوط و عذاب الهی است.

در منطق الهی امام هادی(ع)، دنیا نباید هدف شود، دنیا پرستی و وابستگی به دنیا زیان بار است زیرا دنیا پرستی مانع رشد و توسعه اقتصادی است. زیربنای اقتصاد پویا، مزرعه شمردن دنیاست. دنیا می‌تواند تجارت گاه بندگان خدا و بازار اولیای خدا و مسجد و عبادتگاه دوستان خدا و میدان مسابقه برای عمل صالح و خدمت به بندگان خداگردد.

مقاله

نویسنده دکترمحمدرضاجواهری
جمع آوری و تدوین رسول غفارپور

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.
Powered by TayaCMS