دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

در پرتو قرآن به انتظار مهدی علیه‌السلام

بیش از 120 آیه قرآن براساس روایات معتبر به وجود نازنین حضرت امام مهدی علیه‌السلام و ویژگیهای آن شخصیت با عظمت و همچنین قیام و انقلاب جهانی آن حضرت، اشاره کرده است؛ و ما در این مختصر بر آنیم تا نمونه‌ای از آن آیات نورانی را همراه با دیدگاههای معصومین علیهم ‌السلام به عاشقان حضرتش تقدیم داریم:
No image
در پرتو قرآن به انتظار مهدی علیه‌السلام

نویسنده: سید علیرضا جعفری

بیش از 120 آیه قرآن[1] براساس روایات معتبر به وجود نازنین حضرت امام مهدی علیه‌السلام و ویژگیهای آن شخصیت با عظمت و همچنین قیام و انقلاب جهانی آن حضرت، اشاره کرده است؛ و ما در این مختصر بر آنیم تا نمونه‌ای از آن آیات نورانی را همراه با دیدگاههای معصومین علیهم ‌السلام به عاشقان حضرتش تقدیم داریم:

حکومت مهدی، خواسته الهی

در قرآن می‌خوانیم: اراده و مشیت ما بر این قرار گرفته که بر مستضعفان زمین ـ که بر اثر ستم ستمکاران به ضعف کشیده شده‌اند ـ منّت نهیم (و ایشان را مشمول مواهب خویش نماییم.) و آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار داده و نیرومند و صاحب قدرت و حکومت گردانیم...

«و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی‌الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین[2] و نمکّن لهم فی الارض...»[3]

آیات فوق بشارتی است در مورد پیروزی حق بر باطل و برچیده شدن بساط ظلم و تباهی. که نمونه‌های آن را می‌توان در پیروزی حضرت موسی علیه‌السلام و بنی‌اسرائیل بر فرعونیان و همچنین پیروزی و حکومت حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله جستجو کرد اما نمونه کامل آن با ظهور حضرت امام مهدی علیه‌السلام تحقق می‌یابد.

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در این زمینه فرموده‌اند:

دنیا پس از سرکشی، به ما (اهل‌بیت علیهم‌السلام ) روی می‌آورد.ـ همچون شتری که از دادن شیر به دوشنده‌اش خودداری می‌کند و برای بچه خود آن را نگه می‌دارد.ـ سپس آیه ونرید ان نمنّ ... را تلاوت فرمود.[4]

در روایت دیگری نیز درباره همین آیه می‌فرماید:

این گروه آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله هستند، خداوند مهدی آنها را بعد از زحمتهایی که برایشان تحمیل می‌گردد، مبعوث می‌کند و به ایشان عزت می‌دهد و دشمنان آنها را ذلیل می‌گرداند.[5]

از امام سجاد علیه‌السلام نیز این چنین نقل شده که:

سوگند به کسی که محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله را به حق، بشارت دهنده و بیم دهنده قرار داد، نیکان از ما اهل‌بیت و پیروان آنها به منزله موسی علیه‌السلام و پیروان او می‌باشند و دشمنان ما و پیروان آنها به منزله فرعون و پیروان او هستند. (سرانجام، پیروزی از آن ماست.)[6]

امام مهدی علیه‌السلام نیز هنگام تولد، لب به سخن می‌گشاید و پس از شهادت به وحدانیت الهی و نثار درود و سلام بر پیامبر اکرم و پدران پاک و معصوم خویش چنین می‌فرماید:

«بسم اللّه الرحمن الرحیم و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین و...»[7]

در قرآن کریم می‌خوانیم:

«و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً»[8]

«بگو: حق فرا رسید و باطل نابود گشت، (چرا که) باطل نابود شدنی است.» آرزوی بشر از دیرباز اجرای عدالت و برچیده شدن بساط ظلم و بی‌عدالتی بوده است، قرآن کریم نیز نوید بخش تحقق این آرزوی دیرین بوده و فرا رسیدن روزی را مژده داده است که در سرتاسر جهان حق حکومت کند و باطل نابود گردد.

بر اساس روایات معتبر و فراوان، این پیروزی نهایی و حکمفرمای عدالت در سرتاسر گیتی مربوط به قیام حضرت امام مهدی علیه‌السلام می‌شود.

حضرت امام باقر علیه‌السلام در توضیح و تفسیر «جاء الحق و زهق الباطل» فرمودند: این سخن الهی مربوط به قیام قائم (آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ) می‌شود که دولت باطل برچیده خواهد شد.[9]

و بی جهت نیست که هنگام تولد حضرت مهدی علیه‌السلام بر بازوی نازنینش این آیه نقش بسته بود که «جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً»[10]

این وعده‌الهی که پیروزی نهایی حق در زمان حضرت مهدی علیه‌السلام به طور کامل محقق خواهد شد، بدان معنا نیست که در زمانهای قبل از حضرت مهدی علیه‌السلام هیچ نوع پیروزی نصیب حق نمی‌گردد؛ به عنوان نمونه حضرت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در هنگام فتح مکه پس از ورود به مسجدالحرام در حالی‌که بتها را یکی پس از دیگری سرنگون می‌ساخت، آیه «جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً» را تلاوت می‌فرمود.

آری این یک سنت الهی است که اگر اهل‌حق بر خدا توکل کنند و در برابر باطل و ظلم ایستادگی نمایند خداوند آنها را پشتیبانی می‌کند و به پیروزی و رستگاری نایل می‌گرداند. همچنان که ملت شهید پرور ایران توانستند با رهبری حضرت امام خمینی قدس‌سره حکومت ستمشاهی را سرنگون و حکومت اللّه را برپا نمایند.

ذخیره خدا

در قران کریم می‌خوانیم:

«بقیة‌اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین...»[11] ذخیره الهی برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید...

چون آیه فوق اطلاق دارد، چنین معنایی از آن بدون اشکال است که بگوییم: بقیة‌اللّه از همه چیزهایی که شما حساب کنید، برایتان بهتر است و هیچ نعمتی به پای آن نمی‌رسد. هرچند که این آیه مربوط به داستان حضرت شعیب ‌نبی علیه‌السلام می‌باشد،  

قائم (آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ) نخستین سخنی که پس از قیام خویش بر زبان می‌آورد همین آیه است. «بقیة‌اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین»

اما بر اساس روایات معتبر، این آیه با وجود نازنین حضرت ولی عصر علیه‌السلام تطبیق گشته است. امام باقر علیه‌السلام فرمودند:

«قائم (آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ) نخستین سخنی که پس از قیام خویش بر زبان می‌آورند همین آیه است. «بقیة‌اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین» سپس می‌فرماید: من «بقیة‌اللّه» هستم و حجت خدا و خلیفه او بر شما می‌باشم. آنگاه هیچ کس بر او سلام نمی‌کند مگر اینکه می‌گوید: «السلام علیک یا بقیة‌اللّه فی ارضه.»[12]

درباره تعبیر «بقیة‌اللّه» (ذخیره خدا) باید گفت: این عنوان به شخصی اطلاق می‌گردد که خدا به منظور خاصّی او را نگهداری کرده است.

احمد بن اسحاق قمی (که از اصحاب و یاران امام عسکری علیه‌السلام بود.) به حضور حضرت امام عسکری علیه‌السلام می‌رسد، حضرت امام مهدی علیه‌السلام که حدود یکسال دارد، وارد می‌شود و با زبان عربی فصیح می‌گوید: «انا بقیة‌اللّه فی ارضه و المنتقم من اعدائه.»[13] من ذخیره الهی در سرزمین او و انتقام گیرنده از دشمنان اویم.

پیروزی نهایی

در قرآن کریم می‌خوانیم:

آنها (مخالفان اسلام) می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش نمایند اما خداوند اراده کرده که این نور الهی را همچنان برگستره و کمالش بیفزاید (تا تمامی جهان را در برگیرد.) هرچند کافران را خوش نیاید.[14]

و سپس چنین ادامه می‌دهد:

خدا کسی است که رسول خویش را با هدایت و دین حق فرستاد تا وی را بر تمامی ادیان پیروز گرداند، هرچند مشرکان را خوش نیاید.[15]

آیا این پیروزی اسلام که در آیه فوق بدان اشاره شده منطقه‌ای و محدود است یاخیر؟ از آن جایی که هیچ قیدی در آیه وجود ندارد تا دلیل برمحدودیت این پیروزی باشد پس بدون شک روزی فرا خواهد رسید که این وعده الهی محقق گردد و در روی زمین دین اسلام، تنها دین پیروز باشد. براساس روایات متعدد با ظهور حضرت امام مهدی علیه‌السلام اسلام فراگیر و جهانی خواهد شد، در تفسیر مجمع البیان از پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله چنین نقل شده است که:

(در زمان ظهور حضرت امام مهدی علیه‌السلام ) بر روی زمین هیچ خانه‌ای باقی نمی‌ماند ـ نه خانه‌هایی که از سنگ و گِل ساخته شده و نه خیمه‌هایی که از کرک و مو بافته شده ـ مگر آنکه خداوند نام اسلام را در آن وارد می‌کند.

در «کمال الدین»، تألیف شیخ صدوق نیز روایتی از امام صادق علیه‌السلام در مورد تفسیر آیه فوق، می‌خوانیم که ایشان فرمودند: به خدا سوگند این آیه تحقق نیافته است و تنها زمانی محقق می‌گردد که «قائم» خروج کند و در آن هنگام است که کافری پیدا نخواهد شد.

در تفسیر مجمع البیان، همچنین از امام باقر علیه‌السلام چنین آورده است که: وعده‌ای که در این آیه است به هنگام ظهور مهدی علیه‌السلام محقق می‌گردد، پس در آن روز هیچ کس روی زمین باقی نخواهد ماند مگر آنکه به (حقانیت) محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله اقرار می‌کند.

استاد شهید آیة‌اللّه مطهری می‌نویسد: «از مجموع آیات و روایات استنباط می‌شود که قیام مهدی موعود علیه‌السلام آخرین حلقه از مجموع حلقات مبارزات حق و باطل است که از آغاز جهان بر پا بوده است. مهدی موعود تحقق بخش ایده‌آل همه انبیا و اولیا و مردان مبارز راه حق است.»[16]

    پی نوشت:
  • [1]. عالم جلیل القدر مرحوم سیدهاشم بحرانی در کتاب «المحجة»آن‌آیات‌راباروایات مربوطه جمع‌آوری کرده است.
  • [2]. قصص، 5 و 6.
  • [3]. قصص، 5 و 6.
  • [4]. نهج البلاغه، کلمات قصار: 209.
  • [5]. تفسیر نورالثقلین، 4، 110.
  • [6]. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 5 سوره قصص.
  • [7]. ر.ک. کمال الدین، تألیف شیخ صدوق، ص 425.
  • [8]. سوره اسراء، آیه 81.
  • [9]. نورالثقلین، ج 3، ص 212 و 213.
  • [10].  نورالثقلین، ج 3، ص 212 و 213.
  • [11]. سوره هود، آیه 86.
  • [12]. تفسیر صافی، ذیل آیه 86 سوره هود.
  • [13]. الانوارالبهیه، تألیف شیخ عباس قمی، ص 355.
  • [14]. سوره توبه، آیه 32؛ سوره صف، آیه 8. (با مختصر تفاوت).
  • [15]. سوره توبه، آیه 33؛ سوره صف، آیه 9؛ سوره فتح، آیه 28. (با مختصر تفاوت).
  • [16]. قیام و انقلاب مهدی(عج)، ص 20.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
No image

ذكر مصیبت امام حسین علیه السلام : امام حسین(ع) تنها در صحرای کربلا

ذکر مصیبت امام حسین علیه السلام با موضوع امام حسین(ع) تنها در صحرای کربلا
Powered by TayaCMS