دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

فتح قم

No image
فتح قم

كلمات كليدي : فتح قم، احنف بن قيس، ابوموسي اشعري، 23 هجري

نویسنده : يدالله حاجي زاده

شهر مذهبی قم که امروزه، در 145 کیلومتری جنوب شهر تهران بر سر جاده اصفهان واقع است،[1] از نواحی قدیمی ایالت ماد یا جبال بوده است. در دوره ساسانی، قباد (531م) اصلاحات مذهبی و عمرانی زیادی در این منطقه انجام داد.[2] که باعث توسعه کشاورزی و فرهنگی و سیاسی ناحیه قم شد.

بیشتر مورخان فتح قم را به دست مسلمانان در سال 23 هجری و در زمان عمر ذکر کرده‌اند.[3] در تاریخ قم آمده است: «در اوایل قرن اوّل در سنه 23 هجری، هنگام حمله اعراب به ایران، شهر قم توسط ابوموسی اشعری فتح گردید».[4] برخی فتح قم را به «احنف بن قیس» نسبت می‌دهند؛ اما، به نظر می‌رسد با توجه به همراهی احنف بن قیس با ابوموسی اشعری و اینکه احنف یکی از سرداران ابوموسی بوده است، این فتح به او نسبت داده شده، و در واقع فتح توسط سپاهی به فرماندهی ابوموسی اشعری بوده است. حسن بن قمی می‌نویسد:

«احنف بن قیس از امرای تحت فرمان ابوموسی اشعری بوده است»[5]

بلاذری نیز در فتوح البلدان آورده است:

«چون ابوموسی عبدالله بن قیس اشعری از نهاوند بازگشت، به اهواز رفت سپس به قم آمد و ایامی شهر را درمحاصره گرفت سپس آن را فتح نمود و احنف بن قیس را که نامش ضحاک بن قیس تمیمی بود به کاشان فرستاد...»[6]

به نظر می‌رسد فتح شهر قم با جنگ و به قهر و غلبه بوده نه با صلح. در این رابطه در تاریخ قم آمده است:

«راویان فتح‌های سرزمین‌های اسلام روایت می‌کنند که بیشترین نواحی اصفهان را که ابوموسی اشعری و امیران لشکر او فتح کردند، به جنگ و قهر بود و به تیغ و شمشیر بر ایشان غلبه کردند. به نظر می‌رسد فتح ناحیه قم نیز به جنگ بوده است، هر چند برخی فتح آن را به صلح دانسته‌اند اما فتح آن به جنگ و محاربه مشهورتر است».[7]

پس از فتح این منطقه اعراب بنی‌اسد از اولین رسته‌های عرب بودند که در جمکران قم سکونت گزیدند.[8]

به نظر می‌رسد قم نیز از جمله شهرهایی است دو بار فتح شده است که مرتبه دوم در سال 85 ه.ق ذکر شده است. این فتح توسط اعراب اشعری صورت گرفت و آن‌ها از این زمان به بعد در قم ساکن شدند. مؤلف تاریخ قم می‌نویسد:

«هجوم گسترده اعراب اشعری به قم همراه با اقداماتی بود که آن‌ها را برای کسب سلطه کامل بر همه منابع مالی و اقتصادی مردم بومی قم انجام دادند. از جمله این کارها قتل عام سران مجوس بود. با توجه به مطالب مزبور می‌توان ورود اعراب اشعری در سال 85 ه.ق. به قم را «فتح دوم» این شهر به حساب آورد».[9]

روند گسترش اسلام در این شهر پس از فتح آن در سال 23 هجری آغاز شده است. البته از همان ابتدا گرایش عمده مذهبی در این شهر به مذهب اهل بیت (علیهم‌السّلام) یعنی مذهب شیعه بوده است.

مقاله

نویسنده يدالله حاجي زاده

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

No image

جنگ نهاوند

No image

جنگ قادسیه

No image

جنگ جسر

No image

ابو لولوء

No image

فتح قم

Powered by TayaCMS