دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حدیث

No image
حدیث

كلمات كليدي : حديث، سنت، روايت، اثر، تقریر، محدثین

حدیث

در لغت ‌به معناى خبر، کلام و جدید استو جمع آن «احادیث‌» آمدهو در اصطلاح، کلامى است که از قول یا فعل یا تقریر معصوم حکایت کندو بر آن خبر، سند، روایت و اثر نیز اطلاق شده است.

بعضى حدیث را به کلام معصوم اختصاص داده و خبر را به آنچه از غیر معصوم رسیده است اطلاق کرده‌اند و به همین جهت، به مورخانى که واقعه را با سند نقل ‌کرده‌اند در مقابل محدثین، اخبارى گویند.

وجه تسمیه خبر به حدیث از آن جهت است که در مقابل قرآن که هر دو بیان احکام الهى است قرار گرفته، زیرا بیشتر اهل سنت، قائل به قدم قرآن مى‌باشند و از این رو، احکامى را که از شخص پیغمبر صادر شده است حدیث، در مقابل کلام قدیم قرآن نامیده‌اند.

در مجمع البحرین حدیث را مرادف کلام دانسته و وجه تسمیه خبر را به این اسم، تجدد و حدوث آن گرفته است، البته وجه تسمیه مزبور، اختصاص به حدیث معصوم ندارد و هر سخنى متجدد و حادث است.

ممکن است از این لحاظ گفته پیغمبر و امام را حدیث نامند که در تشریع قوانین الهى تازگى دارد، چنان که قرآن نیز از این نظر تازه و حدیث است آنجا که مى‌فرماید:

«فلیاتوا بحدیث مثله» (طور/34)

«اگر راست مى‌گویند سخنى همانند آن بیاورند!»

«فباى حدیث ‌بعده یؤمنون» (مرسلات/50)

«پس به کدام سخن بعد از آن ایمان مى‌آورند؟!»

یا این که‌ به همان معناى لغوى که کلام است، در حدیث پیغمبر و امام استعمال شده، منتها در ابتدا با اضافه به پیغمبر و امام (مثلا حدیث پیغمبر یا حدیث معصوم) گفته مى‌شده و سپس به قرینه حال یا مقال، با حذف مضاف الیه استعمال شده و کم کم در عرف محدثین به سر حد حقیقت رسیده و بدون قرینه، منصرف به همان معنا شده است.

خبر

خبر یعنى چیزى که از آن اخبار شده مى‌باشد، در تاج العروس آمده:

«خبر چیزى است که از دیگرى نقل شود و ادباء،قید احتمال صدق و کذب را در آن اضافه کرده‌اند»

یعنى خبر چیزى است که از دیگرى نقل شود و با چشم پوشى از حال ناقل و به خودى خود احتمال درستى و نادرستى در آن داده شود.

در اصطلاح علم حدیث، مرادف با حدیث استعمال شده است‌.

سنت

در لغت ‌به معنى طریقه یا طریقه پسندیده است و در اینجا مراد از سنت همان گفتار (قول) و کردار (فعل)معصوم یا عمل شخص دیگرى است که در حضور وى انجام شود و آن جناب به زبان یا به سکوت خود، آن را امضا فرماید.

قسمت اخیر در اصطلاح، «تقریر» معصوم نامیده مى‌شود. این تعریف درباره سخن‌ها و افعال عادى نیست، بلکه مراد افعال و اقوالى است که منشا حکم شرعى باشند.

تقریر امام از آن جهت‌ حجت است که معصوم، عمل منکر را تقریر و امضا نمى‌کند، مگر به عنوان تقیه که براى امام جایز است. بنابر این سنت در مقابل کتاب الله، به آنچه طریقه معصوم و منتسب به اوست گفته مى‌شود،چنان که گاهى در مقابل فریضه و به معنى مستحب آمده است، ولى در علم الحدیث، سنت ‌بیشتر به همان معناى اول اطلاق گردیده است، لذا پاره‌اى از کتب حدیثى مهم عامه، «سنن‌» نامیده شده، مانند: سنن نسایى، سنن ابن ماجه، سنن بیهقى.

روایت

روایت را به معنى حدیث گفته‌اند، در مجمع البحرین فرموده است:

«روایت، خبرى است که به طریق نقل به معصوم برسد. منتها روایت، در نقل شعر و قرائت قراء قرآن و مقالات ادب عربى بسیار اطلاق شده است.»

اثر

اثر را در کتب لغت مرادف با حدیث، روایت و خبر برشمرده‌اند، ولى بعضى اثر را به آنچه از صحابه نقل شود، اختصاص داده‌اند.

علامه قاسمى در قواعد التحدیث، اصطلاح مزبور را به محدثان خراسان نسبت مى‌دهد.

مقاله

جایگاه در درختواره قران پژوهی - علوم حدیث - پیش‌زمینه حدیث

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
Powered by TayaCMS