دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

امام

No image
امام

كلمات كليدي : امام، امامت، قرآن، جانشيني، شيعه، ابراهيم (ع)

نویسنده : علي درزي

امام در لغت به معنی کسی است که به او اقتداء می‌شود و در کارها مقدم می‌شود.[1]معادل آن در زبان فارسی «پیشوا» است[2] کلمه «امامت» از ماده «ام» گرفته شده و در زبان عربی به معنای جلو وپیش است.[3]و در فارسی معنای آن «پیشوایی» می‌شود.[4]

واژه امام در قرآن دوازده مرتبه بیان شده است، هفت مرتبه به صورت مفرد و پنج مرتبه به صورت جمع

(ائمه) بکار رفته است. خداوند چند شی را با این لفظ توصیف می‌کند که اشاره‌ای به آنها می‌شود.[5]

1-انسان؛

«إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً» (بقره/124)

«من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم».[6]

این پیشوائی گاهی به سود «تابع» تمام می‌شود، همان‌طور که جریان در آیه یاد شده چنین است و

گاهی به ضرر آن تا جائی که او را در دو جهان گرفتار می‌سازد. چنانکه می‌فرماید:

« وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ لَا یُنصَرُونَ » (قصص/41)

«آنان را پیشوائی قرار دادیم که امت خود را به آتش هدایت می‌کنند و آنان کمک کرده نمی‌شوند»

2-طریق و راه؛

« فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِینٍ » (حجر/79)

«ما از آنها انتقام گرفتیم و شهرهای ویران شدۀ "قوم لوط" و "اصحاب ایکه" بر سر راه شما در

سفرهای شام بود را معین کردیم »

3-کتاب؛

« وَمِن قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى إَمَاماً وَرَحْمَةً » (هود/17)

«و پیش از آن کتاب موسی که پیشوا و رحمت بود».

4- لوح محفوظ؛

« وَکُلَّ شَیْءٍ أحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ » (یس/12)

«و همه چیز را در کتاب آشکار کننده‌ای بر شمرده‌ایم».

کلمه «ائمه»، دو مرتبه در مورد رهبرانی که پیروان خود را به آتش و جهنم دعوت می‌کنند[7] و سه مرتبه در مورد رهبرانی که خیرخواه پیروان خود هستند و موجب سعادت آنها می‌شوند. بکار رفته است.[8]

یکی از مسائلی که در اسلام، به خصوص بعد از رحلت پیامبر (ص) میان مسلمانان مورد اختلاف قرار گرفت، مسئله رهبری جامعه و جانشینی پیامبر (ص) بود.

مقام امامت در مکتب شیعه، یک مقام و نصب الهی است که متصدی و مسئول آن را خداوند باید مشخص کند. یعنی همان طور که مقام نبوت را باید خداوند معین کند مقام امامت نیز یک مقام الهی است که هرگز فردی، از طریق انتخاب مردم و یا انتخاب اهل حل و عقد و جلسه شورا به مقام امامت نمی‌رسد.[9]

شیخ مفید در این باره می‌گوید: «امامانی که جانشینان پیامبران در اجرای احکام و اقامۀ حدود و حفظ شریعت و تربیت مردم‌اند مانند انبیاء، معصوم از گنا و خطا هستند.[10]

با تامل در قرآن متوجه می شویم که مسئلۀ امامت آن قدر مهم و باارزش است که پیامبری مانند ابراهیم (ع) با وجود اینکه به مقام نبوت رسیده بود بعد از امتحانات سخت شایستگی پیدا کرد به مقام امامت برسد.

هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود. و او به خوبی از عهدۀ این آزمایشها بر آمد. خداوند به او فرمود: من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم»[11]موفقیت در این امتحان به نحو احسن سبب شد خداوند چنین مقام و موقعیتی را به او ببخشد.[12]

با توجه و تدبر در همین یک آیه مقام و جایگاه امامت و اهمیت نصب الهی آن روشن می‌شود.

مقاله

نویسنده علي درزي
جایگاه در درختواره تفسیر قرآن
جایگاه در درختواره علوم قرآن و حدیث - قرآن پژوهی - امام شناسی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

مباهله

No image

امام

No image

رجعت

No image

آیۀ تطهیر

پر بازدیدترین ها

No image

رجعت

No image

امام

No image

آیۀ تطهیر

No image

مباهله

Powered by TayaCMS