دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

سنت های اجتماعی از دیدگاه قرآن

No image
سنت های اجتماعی از دیدگاه قرآن

كلمات كليدي : سنت، اجتماعي، عبرت، حالات، مطلق و شروط.

نویسنده : روح الله رضواني

"سنت" در لغـت به معنی راه، روش، رویه، طریقه و قانون آمده است[1]. سنت نبی یعنی طریق و راهی که پیامبر می پیماید و سنت الهی، طریق حکمت الهی و راه اطاعت و پیروی از خدامی باشد.[2]

سنت در اصطلاح عبارت است از «طریقه ای که جامعـه در آن سیر می کند[3]» به عبارت دیگر سنت «طریقه معمول و رایج[4]» می باشد.

واژة "سنت" در قرآن کریم 16 بار و «سنن» به صورت جمع دوبار در قرآن ذکر شده، البتـه بایـد دانست که سنت های اجتمـاعی قـرآن فقط آنچه ذکر شد نمی باشند؛ زیرا «سنن» و قوانین اجتماعی زیادی در قرآن وجود دارد که با واژه «سنت» بیان نشده است.

اهمیت شناخت سنت های اجتماعی

1) خداوند سرنوشت و حالات انسان ها را شبیه به هم قرار داده، وقتی ما سرنوشت و حالات ملت های قبل از خود را بدانیم به احوال و سرنوشت خویش نیز پی خواهیم برد.

2) قرآن با بیان سنت های اجتماعی می خواهد ما را از دو فکر غلط افـراط و تفریط برحذر دارد، تا ما فکر نکنیم که تسلیم محض قضا و قدر هستیم و نمی توانیم سرنوشت خویش را تغییر دهیم و هم چنین فکر نکنیم که آزاد مطلق هستیم، بنابراین با شناخت سنت های اجتماعی می توانیم برای آینده خود و جامعه خود برنامه ریزی درست نمائیم، زیرا سرنوشت همه انسانها یکسان است.

ویژگی سنت های اجتماعی خداوند

1) خدایی بودن سنت های اجتماعی« سُنَتَ الله»[5].

2) تکوینی بودن سنت های اجتماعی، به این معنا که سنت ها از سنخ ایجاد و استدراج است نه این که اعتباری باشند.[6]

3) اجتماعی بودن سنت های خداوند، یعنی سنت ها متعلق به امور اجتماعی هستند و از امور فردی فراترند.[7]

4) عمومیت داشتن سنت های اجتماعی خداوند و عدم استثنا پذیری آن.[8]

5) منافات نداشتن با اختیار انسان، یعنی این که با آزادی انسان هیچ منافاتی ندارد و موجب جبر نمی گردد.[9]

6) عدم تبدیل و تحوََََّل پذیری سنت های الهی.[10]

7) این جهانی بودن سنت های اجتماعی خداوند، هر چند همراه با پاداش اخروی نیز می باشند.[11]

8) صلاح اندیشی برای تأمین مصالح حقیقی انسان. [12]و[13]

اقسام سنت های اجتماعی خداوند

1) سنت اختیار و مسؤلیت انسان[14]

2) سنت امداد نسبت به مؤمنین[15]

3) سنت ارسال رسل و فرستادن پیامبران[16]

4) سنت هدایت و اضلال[17]

5) سنت ازدیاد هدایت مؤمنان[18]

6)سنت ازدیاد ضلالت کافران[19]

7) سنت پیروزی حق بر باطل[20]

8) سنت رویاروئی و تقابل حق و باطل[21]

9) سنت امتحان و ابتلاء «فتنه»[22]

10) سنت مهلت دادن و تمهیل[23]

11) سنت مکر[24]

12) سنت استدراج[25]

13) سنت ظهورتمدن ها[26]

14)سنت سقوط تمدن ها[27]

15) سنت مجازات و عقوبت[28]

16) سنت وراثت زمین به صالحان [29]

17) سنت عبرت آموزی[30]

18) سنت سرکشی مطرفین[31]

انواع سنت های اجتماعی

1) سنت های مشروط؛

یعنی سنت هایی که فقط بر تلازم شرط و مشروط دلالت دارند، به این معنا که اگر شرط محقق شود مشروط هم محقق خواهد شد، اما بر تحقق شرط در خارج دلالت نمی کند، یعنی نمی گوید که شرط حتماً در خارج محقق شده است[32].

2) سنت های مطلق؛

یعنی سنت هایی که به صورت قضیه قطعیه می باشند، به این معنا که مشروط به شرطی نیستند بلکه فعلیت دارند و یا در آینده قطعاً و یقیناً محقق خواهند شد[33].

3) سنت هایی که بیان کننده گرایش و کشش خاص در انسان هاست؛

مثل گرایش انسان به ازدواج[34] یا به دین، که انسان می تواند در دوره کوتاه با این سنت ها مخالفت کند اما در دراز مدت مخالفت با آن سنت ها باعث هلاکت و سقوط انسان می گردد[35].

برخی آیات مربوط به سنت های الهی

آیـاتی که ما را به عبرت گرفتـن از داستـان ها و سرگذشت های اقـوام و جامعه های قبلی دستور داده است.

«أَوَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ..»[36]

«آیا در زمین گردش نکردند تا ببینند عاقبت کسانى که قبل از آنان بودند چگونه بود؟!»

«لَقَدْ کانَ فی‌ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَرى‌ وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ...»[37]

«در سرگذشت آنها درس عبرتى براى صاحبان اندیشه بود! اینها داستان دروغین نبود بلکه (وحى آسمانى است، و) هماهنگ است با آنچه پیش روى او (از کتب آسمانى پیشین) قرار دارد »

مقاله

نویسنده روح الله رضواني
جایگاه در درختواره علوم قرآن و حدیث - قرآن‌پژوهی - خداشناسی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.
Powered by TayaCMS