دامپزشکی صرفا به معنای درمان یک بیماری در دام نیست این رشته نقش موثری در بهداشت عمومی و ارتقای سلامت جامعه دارد و با نبود دامپزشکی، بدون شک بخشی از سلامت جامعه به خطر خواهد افتاد
با توجه به اینکه حدود نیمی از عوامل بیماری زا در انسان ناشی از عوامل ایجاد بیماریهای مشترک بین انسان و دام است ضروری است رویکرد "دامپزشکی در خدمت سلامت جامعه" به عنوان یک شعار جدی مورد توجه قرار گیرد
حدود ۴۹درصد از بیماریهای موجود در جهان بین انسان و دام مشترک است، که با برنامه مدون برای واکسیناسیون دامها، معدوم کردن دامهای بیمار و نیز کنترل مرزهای جغرافیایی میتوان تا حدود زیادی از شیوع این نوع بیماریها جلوگیری کرد
از جمله بیماریهای مشترک بین انسان و دام تب مالت، سل، هاری، مشمشه (بیماری مشترک بین انسان و اسب)، بیماریهای خونریزیدهنده مانند تب خونریزیدهنده کریمه کنگو و آنفلوانزای فوق حاد پرندگان است
دکتر "آرش آذرنوش" دراین خصوص میگوید این بیماریها جزئی از بیماری های مشترک بین انسان و دام هستند که در ایران نیز طرحهایی در جهت کنترل آنها به انجام رسیده است و به نحو مطلوبی کنترل شدهاند
رئیس روابط عمومی سازمان دامپزشکی میافزاید علاوه بر این موارد، بیماریهای نوپدید دیگری طی سالهای اخیر به عنوان بیماریهای مشترک بین انسان و دام شیوع یافته است که از جمله آنها میتوان به جنون گاوی اشاره کرد
وی گفت شرایط نامناسب بهداشت دام در کشورهای همجوار و نقل و انتقال بیرویه دام و فرآوردههای دامی از عوامل تهدید بیماریهای دامی در سطح منطقه است اما با وجودی که ایران از لحاظ ابتلا به بیماری مشترک بین انسان و حیوان در منطقه پرخطری قرار دارد اما با اقدامات موثری که در جهت کنترل این بیماریهای انجام شده بر بسیاری از آنها غلبه شده است
نقش دامپزشکی در بهداشت همگانی تامین و حفظ بهداشت دام و فرآوردههای دامی، مراقبت و پیشگیری و کنترل زئونوزها(بیماریهای مشترک بین انسان و دام) و سلامت غذا است
رخداد بیماریهایی نظیر تب برفکی در خاور دور و اروپا، جنون گاوی، تبهای خونریزیدهنده کریمه کنگو، سارس و آنفلوآنزای پرندگان در جمعیتهای دامی و انسانی در سالهای اخیر شواهدی بر بروز بیماریهای نوپدید مشترک بین انسان و دام است
یکی از فعالیتهای مهم دامپزشکی در جهت ارتقای بهداشت عمومی، کنترل بهداشتی فرآوردههای خام دامی است که این کنترل در تمام مراحل پرورش و کشتار دام و مرحله عرضه و مصرف فرآورده دامی با نظارت و اقدامات بهداشتی صورت میگیرد
دکتر آذرنوش میگوید در مرحله قبل از کشتار دام اقداماتی همچون شناسایی بیماری، واکسیناسیون سراسری، معدومسازی دامهای آلوده و اقدامات قرنطینهای در واحدهای آلوده در جهت ارتقای بهداشت عمومی انجام میشود
بعد از ورود دام به کشتارگاه با بازرسی که از دامها قبل و حین کشتن آنها توسط گروه دامپزشکان انجام میشود بیماریهای دام مورد شناسایی قرار میگیرد که بعد از این بررسیها دامهای آلوده حذف میشوند
از جمله شایعترین بیماریهایی که در این مرحله وجود دارد بیماریهای انگلی، علایم عفونتهای عمومی در لاشه دام و همچنین "کیست هیداتیک" است که از شیوع بیشتری برخوردار است
به گفته دکتر آذرنوش با حذف دامها و گوشتهای آلوده به این نوع از ویروسها در واقع حلقهای از انتقال بیماریهای مشترک بین انسان و دام هم حذف میشود
یکی از وظایف سازمان دامپزشکی این است که دام بیمار یا مظنون به ابتلا به بیماری یا ناقل عامل بیماری را معدوم کند و اگر قابل مصرف تشخیص شد، برای ذبح، به کشتارگاه اعزام کند
بعد از این مرحله در مراکز بستهبندی و فرآوری گوشت به منظور مقابله با آلودگیهای ثانویه که ممکن است بر اثر نگهداریهای نامناسب گوشت به وجود آید نظارتهای بیشتری انجام میشود
در مواردی نیز ممکن است بر اثر کشتارهای غیر مجاز مواردی از آلودگی های گوشت به انواع بیماریها وجود داشته باشد که باید با نظارت بیشتر در مرحله بسته بندی، آن موارد شناسایی و از چرخه مصرف حذف شوند
افراد به هنگام خرید گوشت باید توجه داشته باشند که گوشت حتما از کشتارگاههای مجاز تهیه شود و خریدار در خصوص گوشت چرخ کرده باید توجه کند که عمل چرخ کردن گوشت باید در حضور او انجام شود و از خرید گوشتهایی که از قبل چرخ شده خوداری نماید
از جمله دستورالعمل تهیه گوشت چرخ کرده این است که به گوشت چرخ کرده نباید هیچگونه ماده افزودنی و نگهدارنده اضافه شود، تمام تجهیزات و وسایل و لوازم مورد استفاده باید از مواد زنگ نزن که به آسانی قابل شستشو و ضد عفونی باشد ساخته شده باشند و در پایان هر روز، کلیه تجهیزات و لوازم با آب گرم و مواد ضدعفونیکننده مجاز کاملا تمیز و ضدعفونی شوند
گوشت چرخکرده باید حداکثر %۲۵چربی داشته باشد و بر اساس میزان چربی آن درجه گوشت چرخکرده تعیین میشود به اینصورت که گوشت درجه یک حداکثر ۱۰ درصد، گوشت درجه دو حداکثر ۱۷درصد و گوشت درجه سه حداکثر ۲۵درصد چربی دارد