با پیروزی انقلاب اسلامی و در راستای ارائه پیام انقلاب و اسلام ناب به ملل دیگر، طیف متنوعی از فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی توسط دستگاه ها، نهادها و موسسات مختلف جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر آغاز شد، اما بسیاری از این فعالیت‌ها در کشورهای میزبان بدون انسجام لازم و به صورت پراکنده انجام گرفته است. از این رو، ایجاد هماهنگی و مدیریت متمرکز فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی در خارج از کشور و به عبارت دقیقتر مهندسی فرهنگی در حوزه بین الملل به یکی از دغدغه‌های نظام تبدیل شده است؛ دغدغه‌ای که تا دهه چهارم انقلاب نیز امتداد یافته است.
در نگاه اول می‌توان گفت فعالیت‌های فرهنگی بین المللی می‌بایست به ایجاد و گسترش شناخت، علاقه و باور مخاطبان در جامعه مقصد نسبت به ارزش ها، عقاید و سیاست‌های کشور و ملت مبدا منجر شود. هر قدر ملل مقصد تصویری شایسته‌تر از کشور مبدا و عقاید و ارزش‌های مردم آن داشته باشند به همگرایی و پیوند بیشتر منجر می‌شود و ضریب نفوذ فرهنگی کشور مبدا و در نهایت اقتدار فرهنگی آن نزد ملل مقصد افزون تر خواهد شد. چنانچه مهمترین پیامد فعالیت‌های فرهنگی بین المللی را تاثیر بر مخاطب و افزایش ضریب نفوذ فرهنگی در محیط هدف و نهایتاً اقتدار فرهنگی بدانیم، تحقق این تاثیر نیازمند حرکتی هدفمند، بلند مدت و پایدار است؛ حرکتی نظام مند، هوشیارانه و دانش بنیان که ظرفیتهای مختلف را هم افزا کند و این خود مستلزم داشتن برنامه ای راهبردی است.
اکنون و در دهه سوم انقلاب بیش از 30 دستگاه، نهاد و موسسه دولتی و غیردولتی در زمینه فرهنگی و تبلیغی در خارج از کشور فعالیت می‌نمایند که اسامی و زمان تاسیس آنها را می‌توان چنین برشمرد:
1285 (1368): مجلس (شورای اسلامی)
1301: هلال احمر
1350: سازمان تربیت بدنی
1351: سازمان حج و زیارت
1357: معاونت امور بین الملل سازمان صداوسیما، کمیته امداد امام خمینی(ره)
1358: دفتر تبلیغات اسلامی قم، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
1359: شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
1360: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
1361: دانشگاه آزاد اسلامی
1363: سازمان اوقاف و امور خیریه
1366: فرهنگستان علوم، مجمع تشخیص مصلحت نظام، سازمان میراث فرهنگی
1369: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت(ع)
1370: دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
1375: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، موسسه فرهنگی اکو
1377: فرهنگستان هنر
1380: اداره کل فرهنگی وزارت امور خارجه، بنیاد ایران شناسی، مرکز مطالعات و همکاری‌های بین المللی وزارت علوم
1383: شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور
1386: جامعئ المصطفی(ص) العالمیه
و ده‌ها مرکز و موسسه دولتی و نیمه دولتی فعال در عرصه دیپلماسی فرهنگی.
فعالیت‌های پراکنده این دستگاه‌ها در حالی است که سالانه هزاران میلیارد ریال برای این امور هزینه می‌شود و کمتر برنامه منسجمی بر این فعالیت‌ها حاکم است و فعالیت بسیاری از این سازمان‌ها از لحاظ قانونی با یکدیگر همپوشانی دارد.
این در شرایطی است که با گسترش جبهه فرهنگی معارض و افزایش نیازها، فرصتها و تهدیدهای فرهنگی بین المللی و گسترش روزافزون موسسات و فعالیت‌های تبلیغی فرهنگی در خارج از کشور، جمهوری اسلامی ایران در دهه چهارم انقلاب بیش از هر زمان دیگر نیازمند برنامه ریزی راهبردی، انسجام و هم افزایی این فعالیت‌ها و به عبارتی طراحی و مهندسی حسابگرانه و نظام مند امور فرهنگی در این عرصه است.
اگرچه میزان سرمایه گذاری جمهوری اسلامی ایران در این حوزه در مقایسه با رسالت جهانی انقلاب و سرمایه گذاری رقبا و دشمنان و فرصتها و تهدیدهای فرهنگی بین المللی بسیار ناچیز است، اما به دلایل ذیل چنانچه برنامه ای بلند مدت و حساب شده بر این فعالیت‌ها و سرمایه گذاری‌ها حاکم نباشد، نمی توان به هم افزایی این فعالیت‌ها و اثربخشی آنها در طول زمان اطمینان داشت.
- محدودیت منابع و امکانات جمهوری اسلامی ایران در مقابل امکانات و منابع عظیم جبهه فرهنگی دنیای غرب و ضرورت دستیابی به حداکثر اثربخشی از این منابع محدود
- ضرورت هماهنگی و هم افزایی مجموعه فعالیت‌های نظام در خارج از کشور و جلوگیری از کارهای موازی، تکراری و کم اثر
- ضرورت متناسب سازی پیامها، روش ها، خدمات و محصولات فرهنگی بین المللی نظام با نیازها و ویژگی‌های مخاطبان و جوامع میزبان در چارچوب اهداف معین
- ضرورت هدایت و اختصاص بهینه منابع و امکانات نظام به کشورها و مناطق دارای اولویت، مخاطبان، محورها و عرصه‌های کلیدی بر طبق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی (1371) سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین الملل را در بخش‌های اهداف؛ اولویت‌ها وسیاست‌های کلی؛ فرهنگ و هنر؛ امکانات؛ روابط خارجی، می‌توان چنین بر شمرد:
بخش اهداف
قسمت الف) اهداف فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
بند 1: رشد و تعالی فرهنگ اسلامی، انسانی و بسط پیام فرهنگ انقلاب اسلامی در جهان و جامعه
بند 6: درک مقتضیات و تحولات زمان و نقد و تنقیح دستاوردهای فرهنگی جوامع بشری و استفاده از نتایج قابل انطباق با اصول و ارزش‌های اسلامی.
قسمت ب) اهداف سیاست فرهنگی
بند 1: تعیین و تدوین اصول راهنما و اولویت‌های لازم الرعایه در حرکت فرهنگی کشور و رسمیت دادن به آن با الهام از آرمان‌ها و اعتقادات، با توجه به ظرفیت‌ها و واقعیات و با بهره گیری از تجربیات داخلی و جهانی و امکانات و ابزارهای مختلف و مناسب.
قسمت ج) اصول سیاست فرهنگی، به عنوان راهنمای مسئولان، مدیران و کارگزاران فعالیت‌های فرهنگی
بند 3: ارتباط فعال با کشورها و ملت‌ها و تحکیم پیوند مودت و تقویت همبستگی با مسلمانان و ملل دیگر جهان
بند 4: شناخت فرهنگ و تجارب بشری و استفاده از دستاوردهای علمی و فرهنگی جهان با بهره گیری از کلیه روش‌ها و ابزارهای مفید و مناسب
بند 7: اهتمام به امر زبان و ادبیات فارسی و تقویت و گسترش آن
بخش اولویت‌ها و سیاست‌های کلی
بند 2: اولویت دادن به کشورها و مجامع اسلامی و ایرانیان در خارج از کشور
بخش فرهنگ و هنر
بند 29: توسعه و تقویت کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی در مراکز علمی و دانشکده‌های داخل و خارج از کشور، نیز تقویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی
بخش امکانات
بند 31: تعیین جایگاه مناسب برای بخش فرهنگ در نظام بودجه ریزی کشور و تخصیص اعتبارات به نحوی که ثبات مالی لازم برای برنامه ریزی در درازمدت فراهم شود و فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی تابع تغییرات بودجه جاری کشور نباشد.
بند 39: ... همچنین تاسیس و تقویت نمایندگی‌های مطبوعاتی و وسایل ارتباط جمعی در خارج از کشور به منظور بهره گیری از تجارب و تحقیقات داخلی و خارجی در عرصه فعالیت‌های خبری و تبلیغی
بخش روابط خارجی
بند 46: ایجاد و تحکیم ارتباط میان فرهنگ رسای جمهوری اسلامی ایران با سایر فرهنگستان‌ها و گسترش انجمن‌های فرهنگی در ارتباط با سایر کشورها و تاسیس و تقویت مراکزی مانند رایزنی فرهنگی، دانشگاه بین المللی و مرکز تحقیقات فرهنگی بین الملل
بند 47: استفاده از مراکز علمی و فرهنگی غیررسمی و فعال در خارج، با بهره گیری از تجارب نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر و تامین حضور فعال و موثر جمهوری اسلامی ایران در صحنه‌های فرهنگی جهان، به خصوص حج و اماکن مذهبی و افزایش تولیدات فرهنگی و هنری برای خارج از کشور
بند 48: ارسال گروه‌ها و مواد و امکانات فرهنگی و هنری برای نقاط مختلف جهان و تجهیز نمایندگی‌های فرهنگی ایران در جهت گسترش و افزایش حضور فرهنگی، هنری، تبلیغی، خبری و مطبوعاتی جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین المللی فعالیت‌های فرهنگی ایران در عرصه بین الملل در حوزه‌های راهبردی(شکلی) مختلف از جمله در عرصه پژوهشی- آموزشی، عرصه تبلیغی، عرصه فرهنگی- هنری، عرصه رسانه ای، عرصه محیط مجازی و در عرصه تعامل با سازمان‌های منطقه ای و بین المللی، انجام می‌گیرد. به اجمال می‌توان گفت که فعالیت‌های موجود در این حوزه‌ها وعرصه‌ها برای تبیین محورهای راهبردی (محتوایی) ذیل در خارج از کشور انجام می‌شود.محورهای راهبردی حضور فرهنگی و تبلیغی ایران در عرصه بین الملل از این قرار است:
- محور تبیین آموزه‌های اسلام ناب
- محور تبیین گفتمان انقلاب اسلامی
- محور معرفی جمهوری اسلامی ایران و دستاوردهای آن
- محور معرفی ارزش‌های فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و گسترش زبان و ادبیات فارسی
- محور تبیین ناکارآمدی مبانی نظری و عملکرد نظام سلطه