دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

استثناء

No image
استثناء

كلمات كليدي : استثناء، علم بدیع، مدح شبیه به ذم، استثنای منقطع

استثناء در علم بدیع آن است که چیزی را به منظور تأکید و افزودن زیبایی سخن از یک حکم کلّی جدا کنند، و عامل تأکید و زیادتِ حُسن، معمولاً آن است که میانِ مستثنی و مستثنی‌منه سنخیت و مناسبتی وجود نداشته باشد. مانند:

کس از فتنه در پارس دیگر نشان

نبیند مگــــر قـــــامتِ مَه‌وشـــان

(سعدی)

که فتنۀ قامتِ مه‌وشان از جنس فتنه و آشوب مملکتی نیست و میان آن‌ها سنخیت وجود ندارد، امّا از حکم کلّی فتنه مستثنی شده است.

برخی این صنعت را با صنعت «مدح شبیه به ذم» یا «تأکید المَدح بِما یشبِهُ الذَّم» یکی دانسته‌اند، و برخی از معاصران به تقلید از علم نحو، این صنعت را «استثنای مُنْقَطِع» نام داده‌اند.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

پر بازدیدترین ها

No image

مبالغه (بزرگ نمایی)

No image

برجسته‌سازی

No image

براعت استهلال

No image

استعاره

Powered by TayaCMS