تبلیغ امر خدا و ویژگی های مبلغ دین

یکی از اهداف ایجاد جامعه‌ای اسلامی، اقامه امر خدا، احکام و دستورات الهی در روی زمین است.

و در واقع تمام مجاهدت‌ها و فداکاری‌ها و ایثارهای انبیاء، امامان و رهبران دینی برای اقامه امر خداست و نگاهبانی و نگاهداری دین خدا. و این امر ممکن نمی شود مگر به وسیله کسانی که دین خدا را تبلیغ و اقامه می‌نمایند. اقامه و تبلیغ احکام و دستورات الهی و آشنایی مردم با این اصول کاری است دشوار که فقط از عهده کسانی که برای این کار آموزش دیده‌اند بر می‌آید. حضرت علی(ع) می‌فرماید: انّما یقیم امر الله سبحانه من لایصانع و لایضارع و لایتّبع المطامع. یعنی مسلم است کسی می‌تواند اقامه امر خدا کند که مصانعه (سازشکاری) و مضارعه (خود را مشابه دیگری قرار دادن) و متابعت از مطامع (اسیر و بنده مطامع نفسانی بودن) در او راه نیافته باشد. کسانی که می‌خواهند مردم و جامعه را ارشاد و اصلاح کنند، اولاً باید کاملاً آشنا با اسلام باشند و تمام جهات تبلیغ را در نظر بگیرند تا بتوانند مردم را به ساحل نجات برسانند و مانند راننده خوبی باشند که تمام جهات رانندگی را باید در نظر بگیرد: اولاً راه را خوب بداند و دیگر آنکه بداند در هر جا چگونه باید برود (گاهی تند و گاهی آهسته) گاهی ترمز کند و گاهی دنده عقب بگیرد. لذا مبلغ همین که خواست در حضور مردم جهت تبلیغ سخنرانی کند باید دو اصل مهم را رعایت نماید: اول صدق و دوم اخلاص. صداقت و اخلاص وی در سخنان و رفتارش آشکار می‌شود و بین او و مردم نباید فاصله‌ای باشد همان گونه که امامان در کنار مردم زندگی می‌کردند و دوستانه با آنان رفتار می‌نمودند یک مبلغ نیز باید چنین ویژگی‌هایی داشته باشد و متوجه باشد که هدف را از یاد نبرد. در مورد مراسم عزاداری حضرت ابا عبدالله (ع) باید بداند ضمن اینکه ثواب گریه کردن و گریاندن مردم در سوگ شهدا مخصوصاً حضرت سیدالشهداء (امام حسین) بسیار زیاد و از حد احصاء بیرون است، متوجه این هم باشد که برای این امر مهم شرایط چندی است که اگر رعایت نشود نه تنها زحماتش هدر رفته بلکه گاهی به سقوط حتمی منجر می‌شود. از جمله آنکه وقتی اخبار و احادیثی را نقل می‌کند خوب دقت کند و منابع آن را بداند و تنها به قول کسی یا کتابی غیر معتبر چیزی را نقل نکند، حتی اشعاری را هم که به زبان حال می‌خواند متوجه درستی و یا نادرستی آن باشد. ‌

حضرت امام صادق(ع) فرموده‌اند: پنج خصلت است که اگر در کسی نباشد قابل مصاحبت و معاشرت نیست: تدبیر، وفا، حسن خلق، آزادی و آزادگی. مبلغ باید خود را اصلاح کند و برا ی اصلاح باید در قدم اول خود را بشناسد، در مورد خودشناسی و شناختن «من» باید گفت: من واقعی خداست و خودشناسی هم واقعاً خداشناسی است. «من عرف نفسه فقد عرف ربّه» و اگر کسی به خدا رسید به خود هم توجه ندارد و فانی فی الله می‌شود.

و دیگری اینکه مبلغ باید مردم شناس باشد و این خیلی هنر می‌خواهد.
اگر کسی اندکی غافل شد خیلی به خطا می‌رود. مبلغ باید در مستمعین خود قدرت نفوذ داشته باشد و شرط نفوذ در دیگران این است که طرف مقابل احساس کند گوینده دارای این اوصاف می‌باشد: به گفته‌های خود ایمان دارد و هدفش از بحث حق جویی و حق طلبی است.

او منصف است و جانب انصاف را هرگز از دست نمی دهد. او نمی خواهد افکار خود را بر دیگران تحمیل کند، بلکه علاقه دارد جوشش در دیگران ایجاد کند تا در عین آزادی، این خود جوشی آنها را به حقیقت برساند، همان طور که سیره پیامبران و اولیاء(ع) بوده است.‌