25 آبان 1396, 3:35
جرعه های معرفت - شرح حديث معصومين (ع) در كلام رهبر انقلاب
عَن الصادقِ جعفرِ بنِ محمدٍ عن اَبيهِ عَن آبائِهِ (عليهم السلام) اَنَّ اميرالمؤمنين (عليه السلام) قالْ: جُمِعَ الْخَيْرُ کُلُّهُ فِي ثَلَاثِ خِصَالٍ :النَّظَرِ وَ السُّكُوتِ وَ الْكَلَامِ، فَكُلُّ نَظَرٍ لَيْسَ فِيهِ اعْتِبَارٌ فَهُوَ سَهْوٌ وَ كُلُّ سُكُوتٍ لَيْسَ فِيهِ فِكْرَهٌ فَهُوَ غَفْلَهٌ وَ كُلُّ كَلَامٍ لَيْسَ فِيهِ ذِكْرٌ فَهُوَ لَغْوٌ فَطُوبَي لِمَنْ كَانَ نَظَرُهُ عَبَراً وَ سُكُوتُهُ فِكْراً وَ كَلَامُهُ ذِكْراً وَ بَكَي عَلَي خَطِيئَتِهِ وَ اَمِنَ النَّاسُ شَرَّهُ.(1)
اميرالمؤمنين علي(ع) فرمود: همه خيرها در سه چيز فراهم شده است: نگاه كردن؛ سکوت و سخن گفتن. پس هر نگاهي كه عبرت انگيز نباشد، خطا است؛ و هر سکوتي كه بي تفكر باشد، غفلت است؛ و هر سخني كه خدا را به ياد نياورد، بيهوده است. خوشا به حال آن كه نگاهش عبرت و سکوتش فكر و سخنش ذكر باشد و بر گناه خود بگريد و مردم از شرّش در امان باشند.
اين سه چيز را اگر بتوان تأمين کرد، همه خيرات، مستقيم و غيرمستقيم در اينها وارد و داخل هستند.
النَّظَرِ وَ السُّکُوتِ وَ الْکَلَامِ، يکي نظر و نگريستن، دوم سکوت و سوم کلام.
فَکُلُّ نَظَرٍ لَيْسَ فِيهِ اعْتِبَارٌ فَهُوَ سَهْوٌ، فرمود هر نگاه کردني که در آن عبرت گرفتن نباشد، اعتبار نباشد، اين سهو است؛ هيچ فايده اي ندارد.
وَ کُلُّ سُکُوتٍ لَيْسَ فِيهِ فِکْرَهٌ فَهُوَ غَفْلَهٌ، سکوت هم جزو کارهاي متعارف و رفتار انسان است؛ [مي فرمايد] هر سکوتي که در آن فکري نيست اين غفلت است.
وَ کُلُّ کَلَامٍ لَيْسَ فِيهِ ذِکْرٌ فهُوَ لَغْوٌ، مي فرمايد هر کلامي که در آن ذکر نيست، ياد نيست، توجه نيست - حالا يا به طور مطلق يا توجه الی الله - اين کلام لغو است.
فَطُوبَي لِمَنْ کَانَ نَظَرُهُ عِبَراً وَ سُکُوتُهُ فِکْراً وَ کَلَامُهُ ذِکْراً [پس خوشا به حال کسي که نگاهش مايه عبرت است و سکوتش مايه انديشه و سخن گفتنش يادآوري و ذکر است]، آن وقت انساني که اين سه خصوصيت را دارد؛ وَ بَکَي عَلَي خَطِيئَتِهِ، بر گناهان و خطاهاي خود بگريد؛ يعني اين [گريه کردن] نتيجه همين توجهات است.
هنگامي که ما ساکتيم فکر مي کنيم، وقتي حرف مي زنيم تذکر در آن است، وقتي نگاه مي کنيم با سنجش [همراه است]، آن وقت يکي از چيزهايي که مورد نگاه ما است، خود ما و رفتارهاي خودمان است، خطاهاي خودمان را پيدا مي کنيم. مشکل ماها اين است که اشتباهات و خطاهاي خودمان را نمي فهميم و نمي بينيم. وقتي فهميديم آن وقت عظمت کار را مشاهده مي کنيم و اگر اهل دل باشيم بر خطاهاي خودمان گريه مي کنيم.
وَ اَمِنَ النَّاسُ شَرَّه، [و مردم از شرّ او در امان باشند].
۱) الامالي شيخ صدوق، ص ۸۰.
شرح حديث در ابتدای درس خارج، 26/2/94.
*پايگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب
روزنامه كيهان، شماره 21730 به تاريخ 2/7/96، صفحه 6 (معارف)
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان