احترام گذاشتن به زمان ها و مكانهاي خاصی که به نوعی از قداست ویژه ای برخوردارند، به جهت اهميت وقايع و حوادثي است كه در آن رخ داده است و به نسبت آن حادثه مهم، ارجمند و ارزشمند است. مانند: ميلاد حضرت مسيح، تولد حضرت رسول اکرم (ص)، ميلاد حضرت سيّدالشهداء و.. همچنین مسجد الحرام؛ خانۀ خدا و زادگاه علي (ع) و مسجد النبی؛ مهبط وحي و نزول فرشتگان.
عرفات:
سرزميني است كه در آن گناه نشده و آنجا معبد تمام انبياء، اولياء، اوصياء، متقين و اصفياء بوده است. بياباني صاف و هموار كه تقريباً در 24 كيلومتري (چهار فرسخي) شمال مكه و در دامنه كوهي به نام (جبل الرحمة)[1] قرار گرفته است.
عرفه:
روز نهم ذيحجه كه «الحج عرفه»[2] ساعاتي است كه اگر حاجي در آن ساعات آن مكان را درك نكند، حج او تمام نيست و بايد سال ديگر قضای آن را به جا آورد.
آداب روز عرفه:
كاروان عظيم حج بعد از ظهر از مكه مكرمه حركت كرده در حاليكه سرها برهنه و تن‌ها از لباس‌هايي معمولي و هميشگي عاري گشته و هر يك دو قطعه پارچه سفيد پوشيده با نظمي متين و و برنامه‌اي الهام بخش و آهنگي شورانگيز از نغمه آسماني
«لبّيك اللهم لبّيك لبّيك لا شريك لك لبّيك انّ الحمد و النّعمة لك والملك لا شريك لك لبّيك»
اين ذكر آسماني تمام شهر مكه را فرا گرفته و حركت مي‌كنند و مقارن زوال ظهر روز نهم همه در صحراي عرفات جمع مي‌شوند.
عرفات مكاني است كه حضرت آدم (ع) اعتراف به گناه و تقصير خود كرد و مورد مغفرت خداوند قرار گرفت. به همين جهت عرفات ناميده شد.[3] تمام انبياء و پيامبران در اين مكان مشمول عنايت حق تعالي شده و اظهار بندگي نموده اند و همچنين امام حسين (ع) در حاليكه با جمعي از بستگان و يارانش به اين مكان رسيدند، به درگاه خداوند تضرع و زاري نمودند و از جمله دعاهاي مشهور اين روز دعاي حضرت سيد الشهداء (ع) امام حسين (ع) است. بشر و بشير پسران غالب اسدي روايت كرده‌اند كه روز عرفه در عرفات در خدمت آن حضرت بوديم، پس از خيمه بيرون آمدند با گروهي از اهل بيت و فرزندان و شيعيان با نهايت تذلل و خشوع رو به سوي كعبه دعای عرفه را زمزمه فرمودند.[4]
فضيلت روز عرفه
روايت است كه امام سجاد (ع) در روز عرفه صدای سائلي را شنيد كه از مردم سئوال می كرد، حضرت به او فرمود:
«واي بر تو! آيا در مثل چنين روزي از غير خدا سئوال مي‌كني و حال آنكه در اين روز براي بچه‌هائيكه در شكم مادرانند، اميد سعادت و خوشبختي مي‌رود»[5]
درباره شب عرفه روايت شده است كه دعاي خير در آن مستجاب و كسي كه در آن به فرمانبرداري خداوند مشغول باشد، پاداش صد و هفتاد سال عبادت را خدای متعال به او عطا فرماید. زيارت امام حسين (ع) در اين شب مستحب است.[6]در روز عرفه رفتن به عرفات و يا كربلاء، بهترين مكانها براي استجابت دعا مي‌باشد. اهميت دعا در اين روز به اندازه‌اي است كه روزه اين روز را براي كسي كه روزه باعث ضعف او هنگام دعا شود، ممنوع كرده‌اند. پاداش زيارت امام حسين (ع) در روز عرفه به اندازه‌اي است كه از امام صادق (ع) روايت شده:
«خداوند متعال قبل از اهل عرفات براي زائرين قبر حسيني (ع) جلوه كرده، نيازهاي آنان را برآورده، گناهانشان را بخشيده و آنان را به خواسته‌هایشان مي‌رساند و آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نيز اينگونه رفتار مي‌كند»[7]
حجاج شامگاه روز عرفه و شب دهم ذي الحجه، پس از اداي فريضه مغرب كوچ مي‌كنند.
«فَاِذا اَفَضْتُم مِن عَرَفاتٍ فَاذكُروا الله عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ» (آيه 198 بقره)
«پس هنگامي كه از عرفات بازگشتيد، در مشعر الحرام به ذكر خدا بپردازيد»[8]
اعمال شب و روز عرفه
از ليالي متبركه و شب مناجات با قاضي الحاجات، شب عرفه است. كسي كه آن شب را با عبادت به سر آورد،اجر صد و هفتاد سال عبادت داشته و شب زيارتي امام حسين (ع) است كه مقابل هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد می باشد. و اگر كسي توفيق يابد كه در اين روز در تحت قبّه مقدسه آن حضرت باشد، ثوابش كمتر از كسي كه در عرفات باشد، نخواهد بود.[9]