27 بهمن 1395, 2:21
(آل عمران ـ 16):(پرهیزکاران) كسانى‌اند كه مى‌گویند: پروردگارا! به راستى كه ما ایمان آورده‌ایم، پس گناهان ما را ببخش و ما را از عذاب آتش حفظ فرما.اولین صفت پرهیزکاران که در آیه 16 مطرح شده این است که آنان با تمام دل و جان متوجه پروردگار خویش‌اند و ایمان، قلب آنها را روشن ساخته و به همین دلیل در برابر اعمال خویش به شدت احساس مسئولیت مى‌كنند. در ادامه در آیه 17 می فرماید: (آل عمران ـ 17)(پرهیزکاران، همان) صابران و راستگویان و فرمانبرداران فروتن و انفاق‌كنندگان و استغفاركنندگان در سحرها هستند.
ویژگی‌های افراد با تقوا در آیه 17 سوره آل عمران: 1 - صبر در برابر مشكلات، صبر بر ترك گناهان و صبر بر انجام واجبات. 2- صداقت در گفتار و رفتار.3- خضوع و فروتنى در انجام دستورات، عدم غرور و خود برتربینى.4- انفاق از هر چه خداوند روزى كرده است.5- مناجات‌هاى سحرى و آمرزش‌خواهى از خداوند. آرى! سحر مناسب‌ترین زمان براى دعاست. «1»در آن هنگام كه چشم‌هاى غافلان و بى خبران در خواب است و غوغاى جهان مادى فرو نشسته و به همین دلیل حالت حضور قلب و توجه خاص به ارزش‌هاى اصیل در قلب مردان خدا زنده مى‌شود، به پا مى‌خیزند و در پیشگاه باعظمتش سجده مى‌كنند و از گناهان خود آمرزش مى‌طلبند و محو انوار جلال كبریایى او مى‌شوند و تمام ذرات وجودشان زمزمه توحید سر مى‌دهد و همان گونه كه با طلوع صبح، ظلمت شب برچیده مى‌شود و فیض عام پروردگار بر صفحه جهان مى‌نشیند، آنها نیز به دنبال زمزمه‌هاى عاشقانه سحرگاهان همراه با طلوع صبح، پرده‌هاى ظلمت غفلت و گناه از دل‌هایشان برچیده مى‌شود و انوار رحمت و مغفرت و معرفت الهى بر دل‌هایشان فرومى‌نشیند. در برخى روایات آمده است: اگر كسى یك سال به طور مداوم، در قنوت نماز شب هفتاد مرتبه استغفار كند، مشمول این آیه مى‌شود. «2»ابى بصیر از امام صادق(ع) درباره «الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحارِ» پرسید، حضرت فرمودند: رسول خدا(ص) در نماز وتر هفتاد مرتبه استغفار مى‌كرد. «3»مفضل بن عمر مى‌گوید به امام صادق(ع) عرض كردم: نماز شب من فوت مى‌شود و من بعد از نماز صبح آن را قضا مى‌كنم. حضرت فرمودند: آن را براى خانواده‌ات آشكار نكن، چون آن را سنّت مى‌پندارند و در این صورت عمل به گفتار خداوند: «الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحارِ» را ابطال مى‌كند. «4»
واژه سحر (بر وزن بشر) در اصل به معنى پوشیده و پنهان بودن است و چون در ساعات آخر شب پوشیدگى خاصى بر همه چیز حكومت مى‌كند، نام آن سحر گذاشته شده است. لغت سِحر (بر وزن شعر) نیز از همین ماده است زیرا شخص ساحر دست به كارهایى مى‌زند كه اسرار آن از دیگران پوشیده و پنهان است. عرب به ریه و شش نیز گاهى سحر (بر وزن بشر) مى‌گوید و این هم به خاطر پوشیده بودن درون آن مى‌باشد. چرا در میان اوقات شبانه‌روز تنها به وقت سحر اشاره شده است در حالى كه استغفار و بازگشت به سوى خدا در هر حال مطلوب است؟ این براى آن است كه سحر به خاطر آرامش و سكوت و تعطیل كارهاى مادى و نشاطى كه بعد از استراحت و خواب به انسان دست مى‌دهد، آمادگى بیشترى براى توجه به خداوند به او مى‌بخشد و این معنى را به آسانى با تجربه مى‌توان دریافت، حتى بسیارى از دانشمندان براى حل مشكلات علمى از آن وقت استفاده مى‌كردند. زیرا چراغ فكر و روح انسان در آن وقت از هر زمان پرفروغ تر و درخشان تر است و از آنجا كه روح عبادت و استغفار توجه و حضور دل مى‌باشد، عبادت و استغفار در چنین ساعتى از همه ساعات گرانبهاتر خواهد بود.
1ـ متّقین، همواره در انابه و دعا هستند. «یَقُولُونَ»2ـ ایمان، زمینه عفو الهى است. «آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا» 3ـ عفو، از شئون ربوبیّت و لازمه تربیت است. «رَبَّنا» «فَاغْفِرْ لَنا»4ـ ترس از قهر و عذاب خداوند، از نشانه‌هاى تقواست. «قِنا عَذابَ النَّارِ»5ـ به كارهاى خوبتان اعتماد نكنید. با آنكه اهل تقوا هستید، باز هم از قهر الهى باید ترسید. «قِنا عَذابَ النَّارِ».
1ـ هم رسیدگى به خلق، هم عبادت خالق. «وَ الْمُنْفِقِینَ وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحارِ» 2ـ تقوا به معناى انزوا، بى‌خبرى و گوشه‌گیرى نیست، متّقى باید جامع كمالات باشد. «الصَّابِرِینَ وَ الصَّادِقِینَ وَ ...».
وجود همسايه خوب، براي آدمي نعمتي ارزشمند و همسايه خوب بودن، مايه محبت و دوستي است. دل‌ها همواره متوجه جايي مي‌شود كه نيكي و مهرباني در آن حاكم باشد و هرجا كه شهد خير باشد، افراد گرد هم مي‌آيند. نقش رفتار نيك در همسايگي، در ايجاد تجمع‌هاي پرشكوه و الفت‌هاي اجتماعي، فراوان است. حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: «منْ حسُن جِوارِه كثُر جيرانُهُ؛ آنكه همسايگي اش نيكو باشد، همسايگانش روزافزون مي‌شود. » ايشان در حديثي ديگر مي‌فرمايد: «خوش همسايگي، هم آبادي‌ها را آباد و هم عمرها را زياد مي‌كند». امام صادق(ع) نيز در سخني فرمود: «بر شما باد نماز خواندن در مسجدها و همسايگي خوب با مردم». گاهي تحمل سختي‌ها و ناسازگاري‌هاي همسايگان، براي حُسن هم‌جواري لازم است. اگر بخواهيم روابط‌مان از هم نگسلد، بايد صبور بود و تحمل كرد و بدي را با بدي پاسخ نداد. رفت و آمد، رسيدگي، احوالپرسي، ياري، عيادت، انفاق و صدقه، رفع نياز و همدردي، از جمله وظايفي‌ست كه بر عهده همسايه و نيز نشانه جوانمردي و انسان دوستي است. حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: «رسيدگي به همسايگان، جوانمردي است». همچنين حضرت امام باقر (ع) يكي از ويژگي‌هاي مهم شيعه را، رعايت حق همسايگي مي‌داند و مي‌فرمايد: از نشانه‌هاي پيروان ما، رسيدگي به همسايگان نيازمند و تهيدست و بدهكاران و يتيمان است. انسان شرافتمند و با وجدان چگونه مي‌تواند آسوده خاطر و با شكم سير بخوابد، در حالي كه در همسايگي او محروم و گرسنه و نيازمند باشد و با آنكه او مي‌تواند گرهي را از آنان بگشايد، كوتاهي كند!؟ چگونه مي‌تواند اين سخن پيامبر را از ياد ببرد كه: هر كس سير بخوابد، در حالي كه همسايه مسلمانش گرسنه باشد، به من ايمان نياورده است! اگر اين حق و حريم اسلامي، مسئولانه شناخته و رعايت شود، در جامعه اسلامي نيازمند و گرفتاري كه صورت خود را با سيلي سرخ نگه دارد، پيدا نخواهد شد.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان