دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 325 نهج البلاغه : روانشناسی مومن

حکمت 325 نهج البلاغه به موضوع "روانشناسی مومن" می پردازد.
No image
حکمت 325 نهج البلاغه : روانشناسی مومن

متن اصلی حکمت 325 نهج البلاغه

موضوع حکمت 325 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 325 نهج البلاغه

325 وَ قَالَ عليه السلام فِي صِفَةِ الْمُؤْمِنِ الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ أَوْسَعُ شَيْ ءٍ صَدْراً وَ أَذَلُّ شَيْ ءٍ نَفْساً يَكْرَهُ الرِّفْعَةَ وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ طَوِيلٌ غَمُّهُ بَعِيدٌ هَمُّهُ كَثِيرٌ صَمْتُهُ مَشْغُولٌ وَقْتُهُ شَكُورٌ صَبُورٌ مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ سَهْلُ الْخَلِيقَةِ لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ

موضوع حکمت 325 نهج البلاغه

روانشناسى مؤمن

(علمى، اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

325- امام عليه السّلام در وصف مؤمن فرموده است 1- مؤمن شاديش در رخسار و اندوهش در دل است، سينه اش از هر چيز گشاده تر (بردباريش در سختيها بى اندازه) است، و نفسش از هر چيز خوارتر (فروتنيش بسيار) از سركشى بدش مى آيد، و رئاء و خود نمائى را دشمن دارد، 2- اندوه او (براى پايان كارش) دراز، همّت و كوشش (در كارهاى شايسته) بلند است (بر اثر فكر و انديشه) خاموشيش بسيار، وقتش (بطاعت و بندگى) مشغول و گرفته (نعمتهاى خدا را) سپاسگزار (و در بلاها و سختيها) بيشمار شكيبا است، در فكر و انديشه اش (در بندگى و پايان كار) فرو رفته، به درخواست خود (از ديگرى) بخل مى ورزد (اظهار حاجت نمى نمايد) خوى او هموار، طبيعتش نرم است (متكبّر و گردن كش و سختگير نيست) 3- نفس او از سنگ محكم سختتر (در راه دين دلير) است در حاليكه او از بنده خوارتر (تواضع و فروتنيش نسبت بهمه بسيار) است.

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1244)

ترجمه مرحوم شهیدی

333 [در صفت مؤمن فرمود:] شادمانى مؤمن در رخسار اوست و اندوه وى در دلش. سينه او هرچه فراخ تر است و نفس وى هرچه خوارتر. برترى جستن را خوش نمى دارد، و شنواندن نيكى خود را به ديگران دشمن مى شمارد. اندوهش دراز است، همتش فراز. خاموشى اش بسيار است، اوقاتش گرفتار، سپاسگزار است، شكيبايى پيشه است، فرو رفته در انديشه است، نياز خود به كس نگويد، خوى آرام دارد، راه نرمى پويد. نفس او سخت تر از سنگ خارا- در راه ديندارى- و او خوارتر از بنده- در فروتنى و بى آزارى- .

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 419 و 420)

شرح ابن میثم

317- و قال عليه السّلام فى صفة المؤمن:

الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ - أَوْسَعُ شَيْ ءٍ صَدْراً وَ أَذَلُّ شَيْ ءٍ نَفْساً - يَكْرَهُ الرِّفْعَةَ وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ - طَوِيلٌ غَمُّهُ بَعِيدٌ هَمُّهُ - كَثِيرٌ صَمْتُهُ مَشْغُولٌ وَقْتُهُ - شَكُورٌ صَبُورٌ - مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ - سَهْلُ الْخَلِيقَةِ لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ - نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ - وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ

اللغة

يشنأ: يبغض.

المعنى و ذكر له في معرض التعريف و المدح ستّة عشر وصفا:

أحدها: أنّ بشره في وجهه.

و ذلك من تمام فضيلة التواضع و لين الجانب.

الثاني: و حزنه في قلبه

و ذلك من خشية اللّه و نظره إلى ما عساه فرّط في جنب اللّه.

الثالث: أوسع صدرا.

و قد علمت أنّ سعة الصدر فضيلة للقوّة الغصبيّة، و قد يعبّر عنها برحب الذراع. أراد أنّه مستكمل لهذه الفضيلة.

الرابع، و أذّلّ شي ء نفسا

أى لتواضعه للّه و نظر نفسه إلى محلّها و مقدارها من الحاجة إلى اللّه. و صدرا و نفسا تميزان.

الخامس: كراهيّته للرفعة

لأنّها مبدء الرذائل كالعجب و الكبر، و كذلك بغضه للسمعة احتراز من تلك الرذائل.

السادس: طول غمّه.

لنظره دائما إلى ما بين يديه من الموت و ما بعده.

السابع: و بحسب ذلك كان بعد همّته

و علوّها عن دنايا الدنيا و نظره إلى المطلوب الأكمل من السعادة الاخرويّة الباقية.

الثامن: كثير صمته.

و ذلك لكمال عقله فهو لا ينطق إلّا بما يحتاج إليه ممّا فيه حكمة و صلاح.

التاسع: قد شغل وقته

أى بعبادة ربّه.

العاشر: كونه شكورا

أى كثير الشكر للّه.

الحادي عشر: صبور

أى على بلاء اللّه.

الثاني عشر: مغمور بفكرته

في ملكوت السماوات و الأرض و استنباط آيات اللّه و عبره منها.

الثالث عشر: ضنين بخلّته.

لترصّده مواقع الخلّة و أهلها الّذين هم إخوان الصدق في اللّه و هم قليلون فلا يضعها كيف اتّفق و مع كلّ من طلب مودّته و خلّته، و يحتمل أن يريد أنّه إذا خالّ أحدا ضنّ بخلّته أن يضيّعها أو يهمل خليله. و روى بفتح الخاء. و الخلّة: الحاجة: أى إذا عرضت له حاجة ضنّ بها أن يسأل أحدا فيها.

الرابع عشر: سهل الخليقة

أى لا جفاوة في طباعه و لا خشونة.

الخامس عشر: ليّن العريكة.

و هو كناية عن سهولة تناول ما يراد منه. و أصله الجلد من الأديم يكون ليّنا عند العرك من الدباغ، سهلا على دابغه.

السادس عشر: نفسه أصلب من الصلد

بشجاعته و ثباته في طاعة اللّه، و هو أذلّ من العبد لتواضعه و معرفته بقدره عند قدرة باريه. و الواو للحال.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 406 - 408)

ترجمه شرح ابن میثم

317- امام (ع) در تعريف مؤمن فرمود:

الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ - أَوْسَعُ شَيْ ءٍ صَدْراً وَ أَذَلُّ شَيْ ءٍ نَفْساً - يَكْرَهُ الرِّفْعَةَ وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ - طَوِيلٌ غَمُّهُ بَعِيدٌ هَمُّهُ - كَثِيرٌ صَمْتُهُ مَشْغُولٌ وَقْتُهُ - شَكُورٌ صَبُورٌ - مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ - سَهْلُ الْخَلِيقَةِ لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ - نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ - وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ

لغت

يشنأ: دشمن مى دارد

ترجمه

«شادمانى مؤمن در چهره و غم وى در دل است، سعه صدرش از هر چيز بيشتر، و نفسش از هر چيز خوارتر است، از گردنفرازى بيزار است و خودنمايى را دشمن مى دارد. غمش طولانى، همتّش والا، خاموشى اش بسيار، و تمام وقتش مشغول است سپاسگزار، و بسى بردبار و در انديشه فرو رفته است، در دوستى با ديگران امساك مى ورزد، خلق و خويش نرم و طبعش رام است. اراده اش از سنگ سخت محكمتر است با اين كه از برده اى متواضعتر است.»

شرح

امام (ع) در مقام تعريف مؤمن شانزده صفت را ياد كرده است: 1- شاديش در چهره است، و اين خود، در رابطه با فضيلت تواضع و فروتنى است 2- غمش در دل است، و اين از ترس خداست، و توجّه بر اين كه شايد در برابر امر خدا كوتاهى كرده باشد.

3- از هر چيز بيشتر سعه صدر دارد، و قبلا دانستى كه سعه صدر فضيلتى براى قوه غضبيّه است و گاهى از آن تعبير به «رحب الذراع دست باز» مى كنند. مقصود امام (ع) آن است كه مؤمن اين فضيلت را به طور كامل دارد.

4- نفسش از هر چيز خوارتر است، يعنى به خاطر تواضعش در برابر خدا و با توجّه به موقعيّت و ارزش نفس خود كه چه قدر به خدا نيازمند است. كلمه: صدرا و نفسا هر دو تميزند.

5- از گردنفرازى بيزار است. چون اين صفت مانند خودبينى و خودپسندى ريشه تمام پستيهاست. و همچنين دشمنى اش با رياكارى به خاطر دورى از اين صفت ناپسند است.

6- غم طولانى اش به خاطر نگرش مداوم بر مرگ و پس از مرگ است كه در پيش روى اوست.

7- والا همتى اش از آن روست كه والا همّتى و دورى از پستيهاى دنيا و توجه به هدف نهايى يعنى سعادت جاودانه اخروى از ويژگيهاى مؤمن است.

8- خاموشى بسيار او به خاطر كمال عقلش مى باشد و جز به مقدار نياز و براى گفتن سخنى كه حكمت و مصلحت دارد، دم بر نمى آورد.

9- اوقات زندگى اش را به عبادت پروردگارش مشغول است.

10- سپاسگزار است، يعنى خدا را فراوان سپاس مى گويد.

11- بردبار است، يعنى در برابر آزمون الهى صبور است.

12- در انديشه ملكوت آسمانها و زمين و دريافت آيات خدا و بينشى كه از آنها كسب مى كند، فرو رفته است.

13- در دوست شدن با هر كسى امساك مى ورزد، از آن رو كه وى براى مراتب دوستى و دوستان ارزش قائل است. و اينان دوستان راستين در راه خدايند، و بسى اندكند، بنا بر اين، دوستى را به دست پيشامدها نمى سپارد و همين طور با هر كسى كه خواهان محبت و دوستى با اوست دوستى نمى كند. و احتمال دارد مقصود آن باشد كه هرگاه كسى را به دوستى گرفت، امساك مى ورزد تا مبادا دوستى اش را تباه سازد و يا با دوست خود سهل انگارى كند. و بعضى به فتح خاء روايت كرده اند: الخلّة: حاجت يعنى وقتى كه براى او حاجتى پيش آيد، از اين كه حاجت خويش را از كسى درخواست كند، خوددارى مى ورزد.

14- نرم خوست، يعنى در طبع او سختگيرى و خشونت وجود ندارد.

15- طبعش رام است، كنايه از اين كه در برخورد با ديگران نرم و هموار است. اصل اين كلمه:

ليّن العريكة

آن پوست چرمى است كه موقع دباغى نرم بوده و براى دباغ مشكل نباشد.

16- اراده اش استوار و از سنگ سختتر است به دليل شجاعت و پايدارى در راه خدا، در حالى كه به خاطر تواضع، و معرفتى كه نسبت به قدرت آفريدگار دارد از برده اى خواتر است.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 689 - 691)

شرح مرحوم مغنیه

333- المؤمن بشره في وجهه، و حزنه في قلبه. أوسع شي ء صدرا، و أذلّ شي ء نفسا. يكره الرّفعة، و يشنأ السّمعة. طويل غمّه. بعيد همّه. كثير صمته. مشغول وقته. شكور صبور. مغمور بفكرته. ضنين بخلّته سهل الخليقة ليّن العريكة. نفسه أصلب من الصّلد و هو أذلّ من العبد.

المعنى

تقدم الكلام عن المؤمن و صفاته في العديد من المناسبات، منها في شرح الخطبة 191 و الحكمة 288، و لذا نوجز في الشرح ما أمكن.

1- (بشره في وجهه، و حزنه في قلبه) يحمل نفسه على الصبر، و يروضها على احتمال المكاره، و لا يشكو حاجته لغير اللّه.

2- (أوسع شي ء صدرا) يعفو عمن ظلمه، و يعطي من حرمه.

3- (و أذل شي ء نفسا) للحق و المستضعفين.

4- (يكره الرفعة، و يشنأ السمعة) لا يعترّ إلا باللّه و التقوى.

5- (طويل غمه) خوفا من غضب اللّه.

6- (بعيد همه) يطلب الرفعة و العلو عند اللّه لا عند الناس.

7- (كثير صمته) دائم التفكير فيما عليه من واجبات، و القيام بها على الوجه الأكمل.

8- (مشغول وقته) يعمل في الليل و النهار تماما كما يعملان فيه.

9- (شكور صبور) شكور عند الرخاء، صبور عند البلاء.

10- (مغمور بفكرته): من غمره الماء إذا غطاه، كناية عن شغله فيما هو مسئول عنه أمام اللّه و الناس.

11- (ضنين بخلته) الضنين: البخيل، و الخلة: الحاجة، أي لا يظهر فقره للناس.

12- (سهل الخليقة، لين العريكة) يألف و يؤلف، و الخليقة: الطبيعة، و مثلها العريكة.

13- (نفسه أصلب) في الحق (من الصلد) من الحجر الصلب، و في الخطبة 191: «ترى له قوة في دين، و حزما في لين، و إيمانا في يقين».

14- (و هو أذل من العبد) كناية عن خشوعه و تواضعه.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 413 و 414)

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

(322) و قال عليه السّلام في صفة المؤمن: المؤمن بشره في وجهه و حزنه في قلبه، أوسع شي ء صدرا، و أذلّ شي ء نفسا، يكره الرّفعة، و يشنأ السّمعة، طويل غمّه، بعيد همّه، كثير صمته مشغول وقته، شكور صبور، مغمور بفكرته، ضنين بخلّته، سهل الخليقة، ليّن العريكة، نفسه أصلب من الصّلد، و هو أذلّ من العبد.

الاعراب

المؤمن مبتدأ و بشره مبتدأ ثان، و قوله: في وجهه ظرف مستقر خبر لقوله بشره و الجملة خبر المبتدأ الأوّل، صدرا تميز لفعل التفضيل. طويل غمّه خبر بعد خبر لقوله: المؤمن، و كذلك ما وقع بعده من المفردات المرفوعة، و يمكن اعتبارها خبرا لمبتدأ محذوف يقدّر بلفظة هو نفسه أصلب من الصلد، مبتدأ و خبر و الجملة خبر بعد أخبار قبلها. و هو أذلّ من العبد، جملة حاليّة.

المعنى

وصف عليه السّلام المؤمن في كلامه هذا وصفا أثريا و عرّفه تعريفا بخواصّه و آثاره و هو تعريف بالرّسم في اصطلاح علماء المنطق يتركّب من خاصّة الشي ء، و قد يتركّب من عرضين عامّين يكونان بمجموعهما خاصّة للشي ء المعرف كتعريف الانسان بأنه ماش مستقيم القامة، و هذه الصّفات بمجموعها عرض خاصّ للمؤمن لا توجد في غيره و إن كان كلّ واحد منها أو بعضها تعمّه و غيره، و هى ثمانية عشر نزّلها ابن ميثم إلى ستّة عشر بدرج قوله: و يشنا السمعة، في قوله: و يكره الرّفعة، و درج قوله: و هو أذلّ من العبد، في قوله عليه السّلام: نفسه أصلب من الصّلد. و المقصود توصيف المؤمن الكامل الّذي قيل في وصفه: إنه أعزّ من الكبريت الأحمر، و هذه الأوصاف ربما توزع على درجات الايمان التي عدّت عشرا فالايمان في كلّ درجة يؤثّر في عدد من هذه الأوصاف.

الترجمة

در وصف مؤمن فرمود: مؤمن در رخساره اش خرّمى و خوشى است و اندوهش در دل نهانست، از هر چيز سينه اش گشاده تر است، و نفس أمّاره اش خوارتر، از بلند پروازى بدش مى آيد، و شهرت و صيت را خوش ندارد، غمش طولانيست و همتش والا است، و خموشيش فراوان، همه وقتش در كار است، بسيار شاكر است و بسيار بردبار، بانديشه خود اندر است، رشته دوستيش را محترم مى شمارد، و باسانى با كسى پيوند دوستي نبندد، خوئي ساده و خوش دارد، و برخوردي با نرمش و مهرورزى، دلى دلير دارد سخت تر از سنگ خاره، و نفس او رام تر است از يك بنده زر خريد.

  • چهره مؤمن خوش و خرّم بوددر دلش اندوه و درد و غم بود
  • سينه اش پهناتر از درياستىنفس او هم خوار و هم رسواستي
  • جاه و شهرت بد شمارد بهر خويشدارد از غم دل بعمر خويش ريش
  • همّتش والا خموشي پيشه اشوقت او در كار و شكر انديشه اش
  • بردبار است و بفكرت اندر استدوستي با نيكوانش در سر است
  • خلق او ساده است و خوش برخورد نرمخون او جوشان و پر مهر است و گرم
  • در بر دشمن چه سنگ خاره اىدر بر حق بنده بيچاره اى

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 419 و 420)

شرح لاهیجی

(369) و قال (- ع- ) المؤمن بشره فى وجهه و حزنه فى قلبه اوسع شي ء صدرا و اذلّ شي ء نفسا يكره الرّفعة و يشنأ السّمعة طويل غمّه بعيد همّه كثير صمته مشغول وقته شكور صبور مغمور بفكرته ضنين بخلّته سهل الخليقة ليّن العريكة نفسه اصلب من الصّلد و هو اذلّ من العبد يعنى و گفت (- ع- ) كه مؤمن شادى او در رخسار او است و اندوه او در دل او است سينه او وسيع تر چيزيست و نفس او خوارتر چيزيست كراهت دارد بلندى دنيا را و دشمن دارد رياء و خودنمائى را دراز است غم او دور است قصد و مطلب او بسيار است خاموشى او فرو گرفته شده طاعتست زمان عمر او بسيار شاكر است بسيار صابر است فرو گرفته شده بفكر خود است بخيلست بحاجت خواستن خود اسان طبيعت است نرم لجام است يعنى سرسخت نيست نفس او سخت تر است از سنگ يعنى شيطان در او رخنه نمى كند و او ذليل تر است از بنده زر خريد

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 322)

شرح ابن ابی الحدید

339: وَ قَالَ ع فِي صِفَةِ الْمُؤْمِنِ - بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ - أَوْسَعُ شَيْ ءٍ صَدْراً وَ أَذَلُّ شَيْ ءٍ نَفْساً - يَكْرَهُ الرِّفْعَةَ وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ - طَوِيلٌ غَمُّهُ بَعِيدٌ هَمُّهُ - كَثِيرٌ صَمْتُهُ مَشْغُولٌ وَقْتُهُ - شَكُورٌ صَبُورٌ - مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ - سَهْلُ الْخَلِيقَةِ لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ - نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ - وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ هذه صفات العارفين- و قد تقدم كثير من القول في ذلك- و كان يقال البشر عنوان النجاح- و الأمر الذي يختص به العارف- أن يكون بشره في وجهه- و هو حزين و حزنه في قلبه- و إلا فالبشر قد يوجد في كثير من الناس- . ثم ذكر أنه أوسع الناس صدرا و أذلهم نفسا- و أنه يكره الرفعة و الصيت- و جاء في الخبر في وصفهم- كل خامل نومة- . و طول الغم و بعد الهم من صفاتهم- و كذلك كثرة الصمت- و شغل الوقت بالذكر و العبادة- و كذلك الشكر و الصبر- و الاستغراق في الفكر و تدبر آيات الله تعالى في خلقه- و الضن بالخلة و قلة المخالطة و التوفر على العزلة- و حسن الخلق و لين الجانب- و أن يكون قوي النفس جدا- مع ذل للناس و تواضع بينهم- و هذه الأمور كلها قد أتي عليها الشرح فيما تقدم

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 245)

شرح نهج البلاغه منظوم

[324] و قال عليه السّلام فى صفة المؤمن:

المؤمن بشره فى وجهه، و حزنه فى قلبه، أوسع شي ء صدرا، و أذلّ شي ء نّفسا، يكره الرّفعة، و يشنا السّمعة، طويل غمّه، بعيد همّه، كثير صمته، مشغول وقته، شكور صبور، مغمور بفكرته، ضنين بخلّته، سهل الخليقة، ليّن العريكة، نفسه أصلب من الصّلد و هو أذلّ من العبد.

ترجمه

مؤمن بصورت شادمان و بدل اندوهگين است، سينه اش از هر چه گشاده تر، و نفسش از هر چيز خوارتر از سركشى بكراهت، و با خودنمائى دشمن است، اندوهش بى پايان، همتش بلند، خاموشيش بسيار هميشه سرگرم كار، هم پر شكر، هم پر شكيب، همواره در فكر غوطه ور، و بدر خواست خود بخيل است، با خوئى هموار و طينتى نرم است، او در حالى كه از هر بنده فرمانبردارى افتاده تر است، از هر سنگ محكمى سخت تر است، (و بكار فرمانبردارى از خدا پايدارتر).

نظم

  • هر آن كس هست در ايمان بيزدانبدل چون غنچه باغ است خندان
  • بدل شاد و بدل اندوهگين استنشاط مؤمنين هم آن هم اين است
  • بوسعت هر چه در خلقت نهادهبر افزون سينه دارد زان گشاده
  • بكينش گر فلك دائر مدار استچو قطب آسيا او برقرار است
  • ز تاج و تخت گيتى عار داردپلنگ نفس خود را خوار دارد
  • براه حق فتاده است و فروتنريا و خودنمائى را است دشمن
  • اگر خواهد فزونى نفس سركشرياضت را زند بر جانش آتش
  • شب اندوه آهش را سحر نيستبعشق يار ليك او را خبر نيست
  • چو باز همّتش آيد بپروازشود با نسر طاير بازش انباز
  • زبان خاموش و در كامش نهفته استبياد دوست او آتش گرفته است
  • سپاسش در بلايا بى شمار استشكيب و صبر را سرگرم كار است
  • درختش از تذكّر ريشه دارددرون را غرق در انديشه دارد
  • ز خواهش چون كه افتد جان بكاهشبخيل است او به نفسش گاه خواهش
  • ز خوى خوش رخى پر شرم داردز خون گرم طبعى نرم دارد
  • بدين نرمى وجودش چون معمّا استبسختى همچو صخره سخت صمّا است
  • اگر چه سرورى نيك ارجمند استبسان بنده بر پاش بند است

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 109 و 110)

منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
Powered by TayaCMS