دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اخلاق توصیفی

No image
اخلاق توصیفی

كلمات كليدي : اخلاق توصيفي، پژوهش توصيفي، روش توصيفي

نویسنده : احمد دبيري

پژوهش های متنوعی درباره اخلاق از سوی دانشمندان و محققان علوم مختلف صورت گرفته است. دراین خصوص عمدتا سه حوزه مطالعاتی معروف در باب اخلاق عبارتند از: پژوهش توصیفی، هنجاری و تحلیلی یا فرا اخلاقی. اخلاق توصیفی به پژوهش اخلاقی ای گفته می‌شود که با کمک روش نقلی و تجربی به توصیف و گزارش اخلاقیات افراد، گروه‌ها و جوامع مختلف می‌پردازد.[1] مانند آن که تحقیقی به بررسی اخلاقیات سرخپوستان آمریکا بپردازد و یا این که اخلاقیات دین اسلام یا بودایی را توصیف کند و یا این که خصوصیات اخلاقی پیامبر گرامی اسلام یا ائمه معصومین را گزارش کند.

آن چه توجه به آن در تبیین این اصطلاح ضروری است این است که اخلاق توصیفی عاری از هرگونه ارزیابی اخلاقی و ارزش داوری است. در این صورت در اخلاق توصیفی از درستی و نادرستی احکام و معیارهای اخلاقی سخنی به میان نمی‌آید. از این رو هدف تحقیقات توصیفی در اخلاق صرفا آشنایی با چگونگی رفتارهای اخلاقی افراد و جوامع مختلف است نه ارائه تحلیل عقلی و فلسفی از اخلاقیات و یا توصیه و ترغیب افراد به عمل بر طبق آن ها یا اجتناب از آن ها.[2] به همین دلیل این حوزه از پژوهش اخلاقی عمدتا مرتبط با کار جامعه شناسان، مردم شناسان، روانشناسان، مورخان و انسان شناسان است. روش بحث و تحقیق در این شاخه از پژوهش نیز روشی توصیفی، تجربی و نقلی است و از روش استدلالی و عقلی بی‌بهره است. گزارهایی مانند: رفتار پیامبر اسلام با کودکان صمیمانه بود، مسلمانان شراب خواری را بد می دانند،‌ هندوها خوردن گوشت گاو را ناپسند می دانند نمونه هایی از گزاره‌های اخلاق توصیفی هستند. بسیاری از اندیشمندان اخلاقی بر این باورند که این دسته از پژوهش های اخلاقی را نمی توان از مباحث فلسفه اخلاق به حساب آورد؛‌ زیرا عموما معتقدند که فلسفه اخلاق دانشی است که به بررسی عقلی مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد و از این جهت شامل مباحث توصیفی اخلاق نمی گردد. از این نظر این که X معتقد است جنگ نادرست است یا Y بر این باور است که سقط جنین بد است می تواند برای جامعه شناسان و انسان شناسان جالب باشد ولی برای فیلسوفان اخلاق اهمیتی ندارد.[3] به بیان دیگر فلسفه اخلاق کاری به نظر افراد و جوامع درباره مسائل اخلاقی ندارد و از این جهت مباحث توصیفی اخلاق از مباحث فلسفی اخلاق به حساب نمی آیند.

بنابراین مهم ترین کار اخلاق توصیفی این است که اولا احکام اخلاقی رایج در میان افراد، جوامع و گروه های مختلف را توصیف کند و ثانیا با بررسی‌های تطبیقی خود تفاوتهای اخلاقی جوامع گوناگون را به تصویر کشد. به بیان دیگر اخلاقی توصیفی به دنبال کشف این است که:

الف) درمیان مردم و جوامع و گروه های مختلف جه قواعد اخلاقی‌ای وجود دارد.

ب) آیا این قواعد عمومیت دارند و نسبت آنها به یکدیگر در میان گرو هها و جوامع مختلف چگونه است.

ج) کاربرد این قواعد و عمل بر مبنای آن ها چه تاثیر یا تاثیراتی برجای می‌گذارد. [4]

مقاله

نویسنده احمد دبيري

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

پر بازدیدترین ها

No image

اخلاق توصیفی

No image

عقل نظری و عملی

No image

ارزش اخلاقی

No image

اخلاق مارکسیستی

Powered by TayaCMS