احکام محرم و نامحرم

درس سيزدهم

ارتباط با نامحرم

سؤال: راه رفتن با نامحرم چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر به قصد لذت و ريبه باشد جايز نيست. [1]

نشستن در برابر نامحرم

سؤال: آيا نشستن بر سر سفرهاى كه نامحرم وجود دارد حرام است؟

پاسخ: اگر كلمات مفسدهانگيز رد و بدل نشود و از نگاههاى حرام خوددارى گردد و نيز ترس افتادن به گناه در كنار نباشد اشكال ندارد. [2]

سلام به نامحرم

سؤال: آيا سلام كردن به مرد نامحرم جايز است؟

پاسخ: همه مراجع: اگر به قصد لذت و ترس افتادن به حرام نباشد مانعى ندارد. [3]

سؤال: آيا پاسخ دادن سلام مرد نامحرم مخصوصاً مردان جوان لازم است؟

پاسخ: جواب سلام به صورت عادى و متعارف واجب است. [4]

نامه نگارى با نامحرم

سؤال: نامه نگارى با نامحرم و طرح مسائل شهوانى چه حكمى دارد؟

پاسخ: همه مراجع: طرح مسائلى كه باعث فراهم آمدن زمينه فساد است اشكال دارد. [5]

نشستن كنار نامحرم

سؤال: گاهى در وسايل نقليه به جهت نشستن مرد كنار زن، بدنشان به يكديگر برخورد مىكند، در اينجا تكليف چيست؟

پاسخ: همه مراجع: اگر باعث تحريك شهوت و فساد گردد، جايز نمىباشد. [6]

شوخى با نامحرم

شوخى با نامحرم اگر با قصد لذت باشد و يا بترسد به گناه بيفتد جايز نيست. [7]

پزشك نامحرم

سؤال: در جايى كه پزشك زن در دسترس باشد، آيا لمس بدن زن از روى لباس، به وسيله پزشك مرد جايز است؟

پاسخ: همه مراجع: اصل لمس بدن زن نامحرم، از روى لباس حرام نيست; ولى اگر تلذّذ و مفسدهاى در بين باشد، جايز نيست. [8]

سؤال: لمس بيمار براى معاينه و درمان، چه حكمى دارد؟

پاسخ: همه مراجع: اگر پزشك هم جنس در دسترس نباشد، لمس بيمار براى معاينه و درمان اشكال ندارد; ولى بايد به مقدار ضرورت اكتفا كند. [9]

پرستار نامحرم

سؤال: آيا پرستار مىتواند براى گرفتن نبض و فشارخون و... به بدن نامحرم نگاه و او را لمس كند؟

پاسخ: همه مراجع: با وجود پرستار هم جنس، اين كار براى غير هم جنس جايز نيست; ولى اگر ضرورت باشد، اشكال ندارد. [10]

تماس بدنى

هر كسى كه نگاه كردن به او جايز نيست، تماس بدنى با او نيز جايز نيست، هرگونه لمس كردن بدن با هر عضوى كه باشد، حرام است و بايد از آن اجتناب كرد، مگر از روى لباس، بدون قصد لذّت و ريبه. [11]

دست دادن به نامحرم جايز نيست ولو بدون قصد لذّت باشد. [12]

دست دادن با نامحرم اگرچه از بستگان نزديك مثل پسردايى و پسرعمو باشند حتّى بدون قصد هم جايز نيست. [13]

سؤال: آيا دست دادن به نامحرم از روى لباس اشكال دارد؟

پاسخ: تماس از روى لباس بدون قصد لذت اشكال ندارد. [14]

خلوت با نامحرم

اگر مرد و زن نامحرم در محل خلوتى باشند و كسى در آن جا نباشد و ديگرى هم نتواند وارد شود، چنان كه بترسند كه به حرام بيفتند، بايد از آنجا بيرون بروند و ماندن آنها در آن مكان حرام است. [15]

حضور مرد و زن نامحرم در جاى خلوت جايز نيست و احتياط در نماز نخواندن در آنجا است، لكن اگر خواند، نمازش باطل نيست. [16]

سؤال: تنها بودن مرد و زن نامحرم در برخى از مكانهاى عمومى مانند كتابخانهها و وسايل نقليه چه حكمى دارد؟

پاسخ: همه مراجع: اگر احتمال فساد ندهند، ماندنشان در آنجا اشكال ندارد. [17]

سؤال: آيا خلوت كردن دو نامحرم در يك مكان جايز است؟ مثلاً دختر و پسرى كه مىخواهند با هم ازدواج كنند، مىتوانند در اتاق دربسته و خلوت با يكديگر در مورد مسايل آينده صحبت كنند؟

پاسخ: اگر بترسند به حرام بيفتند، بايد از آنجا بيرون بروند. [18]

فيلم و عكس

سؤال: استفاده از فيلمهاى مستهجن چگونه است؟

پاسخ: استفاده از فيلمهاى فوق كه به منظور انحراف مردم تدارك ديده شده جايز نيست. [19]

سؤال: آيا نگاه كردن به صورت يا بدن مرد نامحرم اگر به صورت عكس يا فيلم باشد اشكال دارد؟

پاسخ: حكم نظر به اجنبى را ندارد. [20]

سؤال: نگه داشتن يا نصب عكس ورزشكاران مرد توسط دختران بر روى جلد دفتر و وسايل خود چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر مفسده داشته باشد، جايز نيست. [21]

سؤال: عكس گرفتن دبيران مرد همراه دانشآموزان دختر يا ورزشكاران همراه تماشاگران دختر چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر مفسده ندارد و يا مستلزم فعل حرام نباشد اشكال ندارد. [22]

سؤال: عكسهايى در كودكى (قبل از تكليف) گرفتهام بدون حجاب كامل، الان كه بزرگ شدهام اگر نامحرم ببيند آيا اشكال شرعى دارد؟

پاسخ: اگر نامحرم بدون قصد لذت به عكسها نگاه كند مانعى ندارد و شما هم تكليفى نداريد. [23]

سؤال: اگر بانوان عكس خود را كه حدّ واجب حجاب در آن رعايت نشده، براى ظاهر كردن به مرد نامحرم بدهند، آيا كار حرامى انجام دادهاند؟

پاسخ: اگر شناخته نشوند و مفسدهاى هم نباشد، كار حرامى نيست. [24]

سؤال: عكس گرفتن از مجلس رقص خانمها چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر رقص حرام باشد، جايز نيست. [25]

سؤال: فيلم بردارى و عكاسى از برخى مجالسى كه، مسائل محرم و نامحرم رعايت نمىشود توسط عكاس زن، كه شغلش اين كار است، چه حكمى دارد؟

پاسخ: مراعات كامل حجاب اسلامى در برابر نامحرم در هر حال لازم است و فيلمبردارى و عكاسى، از مجالس زنانه يا از مجالس مختلط اگر مستلزم نظر حرام و موجب اشاعه فساد باشد جايز نيست. [26]

بنابراين، دعوت كردن از عكاس يا فيلمبردار مرد براى تهيه فيلم و عكس از عروس و داماد و يا نامحرمهاى ديگر در حالى كه علم داريم آنها پوشش كافى را رعايت نخواهند كرد جايز نيست.

سؤال: خانمى در مجالس آقايان عكس مىاندازد، از نظر شما چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر مفسده ندارد و يا مستلزم فعل حرام نباشد، اشكال ندارد.

جايز نيست انسان عكسى را كه مىداند ديدن آن براى ديگرى حرام است به او نشان دهد. [27]

سؤال: نشان دادن آلبوم عكس خانوادگى به بستگان نامحرم چه حكمى دارد؟

پاسخ: جايز نيست. [28]

سؤال: نشان دادن عكس برادر يا دايى به همكلاسىهاى دختر كه در سنّ ازدواج هستند آيا جايز است؟

پاسخ: اگر بدون قصد ريبه و التذاذ باشد اشكال ندارد. [29]

سؤال: چاپ عكس زن مسلمان در نشريات به صورتى كه موهاى او معلوم است چه حكمى دارد؟

پاسخ: جايز نيست. [30]

سؤال: در حالى كه مىدانيم مردان فاميل و آشنا، فيلم ما را مشاهده مىكنند، آيا براى ما زنان جايز است بدون حجاب در مقابل فيلمبردار ظاهر شويم؟

پاسخ: خير، بايد حجاب خود را رعايت كنيد. [31]

نگاه نامحرم

در فرهنگ اسلام اين تنها مردان نيستند كه موظّفاند نگاههاى خود را مهار كنند، بلكه قرآن صريحاً زنان را نيز به رعايت اين نكته فرمان مىدهد. [32]

سؤال: نگاه كردن به استاد مرد براى بهتر فهميدن درس چگونه است؟

پاسخ: نگاه به صورت و گردن و دستهاى مرد نامحرم كه معمولاً نمىپوشانند، بدون قصد لذت اشكال ندارد. [33]

سؤال: حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چيست؟

پاسخ: همه مراجع: جايز نيست. [34]

سؤال: نگاه پيوسته دختران به استاد نامحرم در كلاس درس چه حكمى دارد؟

پاسخ: همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد اشكال ندارد. [35]

نگاههاى مجاز

1. در مقام معالجه، البتّه در صورتى كه دسترسى به همجنس نباشد.
2. نگاه به پسربچهها بدون قصد(گرچه مميّز باشد) [36]
3. تصاوير تلويزيونى در صورت نگاه بدون لذت;
4. نگاه به صورت و دستهاى مرد نامحرم بدون قصد لذّت.

نگاههاى حرام

1. نگاه زن به عورت زن ديگر حرام است.
2. نگاه زن به بدن زن ديگر اگر با قصد لذّت باشد حرام است.
3. نگاه به بچههاى نامحرم با قصد حرام است; چه مميّز باشد و چه غير مميّز.
4. نگاه به صورت و دستهاى مرد نامحرم با قصد لذّت حرام است.
5. نگاه به بدن نامحرم حرام است چه با قصد لذت و چه بدون قصد و لذا نگاه كردن خانمها به بدن جوانان نامحرم در حال ورزش و يا به بازو و آرنج آنان حرام است. [37]
6. نگاه كردن عكس به قصد لذّت حرام است. خواه عكس مرد باشد يا زن; محرم باشد يا نامحرم، عكس انسان باشد يا غير آن. [38]
7. زنها مىتوانند به عكس مردان نگاه كنند، مشروط به آن كه به قصد لذت و ريبه نباشد، خواه مرد را بشناسند و يا نشناسند، خواه مرد محرم باشد يا نامحرم. [39]
8. نگاه كردن به هر چيز يا هر كس به قصد لذت يا با خوف فساد، حرام است (به استثناى همسر) خواه نگاه به زن باشد يا به مرد; به حيوان باشد يا جماد; به عكس باشد يا فيلم; مجسّمه باشد يا هر چيز ديگر. [40]

سخن گفتن با نامحرم

صحبت كردن با نامحرم به غير ضرورت مكروه است، خصوصاً اگر مخاطب جوان باشد. [41]

خانمها مىتوانند با نامحرم صحبت نمايند مشروط بر آنكه 1. به قصد لذت و ريبه نباشد; 2. صداى خود را ترقيق و نازك نكنند 3. خوف افتادن به گناه نباشد. [42]

سؤال: هنگامى كه در مراسم صبحگاهى مدرسه يكى از خواهران قرآن را با صوت تلاوت مىكند، دبيران مرد صداى وى را مىشنوند آيا بهطور كلى تلاوت قرآن در صورت شنيدن نامحرم توسط خواهران گناه است؟

پاسخ: اشكال ندارد مگر آن كه موجب تحريك يا مفسده باشد. [43]

سؤال: گفتوگو با پسران نامحرم با چه شرايطى جايز است؟

پاسخ: در حدود سخنان عادى، مشروط به اين كه منشأ فسادى نباشد جايز است. [44]

صحبت كردن با هر كس از روى شهوت جايز نيست، مگر با همسر. [45]

سؤال: آيا در گفتگوى زن و مرد نامحرم فرقى بين گفتگوى مستقيم و از راه دور است؟

پاسخ: خير، هيچ تفاوتى در حكم نمىكند و در هر دو مورد، اگر با قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال دارد. [46]

سؤال: آيا چت كردن با جنس مخالف و رد و بدل كردن صحبتهاى معمولى حرام است؟

پاسخ: در صورتى كه خوف افتادن به گناه باشد جايز نيست. [47]

نكته: دختران بايد توجه نمايند، گرم گرفتن با نامحرمان، كمك خواستن از نامحرم براى كارهاى غيرضرورى، سؤال كردن از نامحرم در صورتى كه مىتوانند از محارم بپرسند، از زمينههاى وسوسههاى شيطان است و معمولاً اين گونه تماسها با لذّت همراه بوده و شرعاً حرام است.

خنديدن با صداى بلند

سؤال: خنديدن زنان و دختران با صداى بلند در خيابان و يا انجام برخى حركات ديگر كه موجب جلب توجه نامحرمان مىشود چگونه است؟

پاسخ: همه مراجع: از هر كارى كه موجب جلب توجه نامحرمان مىشود بايد پرهيز نمود و اگر كسى به شكلى جلب توجه نامحرمان كند، مرتكب گناه شده است. [48]

اختلاط زن و مرد

از دستورهاى پيامبر اسلام است كه فرمود: نگذاريد بين زن و مرد اختلاط برقرار شود، چه آنكه اگر بين آنها اختلاط و آميختگى باشد دردى بى درمان شما را فرا خواهد گرفت. [49]

سؤال: اختلاط زن و مرد در ورزشگاه براى تماشا و تشويق ورزشكاران چه حكمى دارد؟

پاسخ: جايز نيست.

احتياط واجب آن است كه مرد و زن نامحرم در محل خلوتى كه كسى در آنجا نيست و ديگرى هم نمىتواند وارد شود، توقّف ننمايند. [50]

سؤال: اگر شخصى مطمئن باشد كه در خلوت با نامحرم به گناه نمىافتد، بازهم اشكال دارد؟

پاسخ: اگر در مكانى هستند كه معمولاً هيچ كس رفت و آمد نمىكند، خلوت با نامحرم محسوب مىشود و خلوت با نامحرم حتى اگر فكر مىكنند به حرام نمىافتند، اشكال دارد. [51]

سؤال: شركت در كلاسهايى كه پسر و دختر مختلط هستند چه حكمى دارد؟

پاسخ: هرگاه توأم با امر حرامى نباشد مانعى ندارد. [52]

روابط دختر و پسر

اسلام كوشيده است تا روابط دختران و پسران را به گونهاى تنظيم كند كه احتمال بروز هر گونه آلودگى و تباهى از ميان برداشته شود.

روح حاكم بر روابط پسران و دختران بايد روح پاكى و عفاف باشد.

مستحب است كه دختران در مواقعى كه ضرورت ندارد، با نامحرم سخن نگويند.

سؤال: مكالمه تلفنى پسر و دختر و مراوده طرفين جهت دوستى، چه حكمى دارد؟ اگر اين گونه امور مقدّمهاى براى تحقيق پيرامون ازدواج باشد چه صورت دارد؟

پاسخ: جايز نيست مگر بهمقدارى كه براى تحقيق در ازدواج ضرورت دارد. [53]

سؤال: دختر و پسرهاى امروزى كه در دانشگاهها و مؤسسات با هم معاشر هستند آيا اجازه مىفرماييد براى محرميت، بدون اذن ولى; صيغه جارى گردد يا خير؟

پاسخ: اذن پدر را شرط مىدانم. [54]

سؤال: با پسر نامحرمى دوست شدهام و هدايايى برايم خريده است، اكنون كه متوجه حرمت دوستى با نامحرم شدهام و رابطه خود را با او قطع كردم; آيا بايد هداياى موجود را به او برگردانم؟

پاسخ: اگر هدايا موجود است و مطالبه مىكند، بايد به او برگردانيد، در غير اين صورت برگرداندن لازم نيست. لكن اگر آن هدايا را با دادن به ديگران از محيط زندگى خود دور كنيد تا خاطرات معصيت و گناه، كمتر در نظر شما مجسم شود بهتر است. [55]

سؤال: آيا ارتباط صميمى بين دختر و پسر در هنگام همكارى يا مهمانى اشكال دارد؟

پاسخ: همه مراجع: ارتباط شغلى اگر باعث مفسده نشود و موازين شرعى در آن رعايت شود اشكال ندارد. [56]

دوست داشتن جنس مخالف

سؤال: اظهار دوستى به جنس مخالف در اين حد كه بگويد من تو را دوست دارم، چه حكمى دارد؟

پاسخ: همه مراجع: جايز نيست، چون ترس افتادن به گناه در ميان است. [57]