نویسنده: آیت‌الله قربانعلی دری نجف‌آبادی
یکی از موضوعات قطعی و مسلم از دیدگاه پیامبران عظیم‌الشأن الهی و قرآن کریم و پیامبر اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) و فرق و مذاهب اسلامی، موضوع امام عصر و آینده روشن تاریخ بشریت و وعده به قیام مهدی موعود(عج) و دادگستر جهان و حاکمیت عدالت در سراسر جهان و ایمان و اخلاق و معنویت و برابری و برادری و ارزشهای متعالی اسلامی و قطع شدن دست اشرار و دیکتاتورها و جلادان و جنایتکاران از سر ملتهاست. درباره این حقیقت عظیم صدها آیه و روایت در کتب معتبر و متقن آمده و صدها کتاب و جزوه و هزارها مقاله نوشته شده است.
این موضوع از افتخارات بزرگ اسلامی، بلکه نشانه عمق و حقانیت معارف ارزشمند و انسان‌ساز اسلام است. اگر در دهه‌های اخیر موضوع جهانی شدن و جهانی‌سازی و یا موضوع حکومت جهانی و یا عدالت و یا بیداری اسلامی در دنیا مطرح شده است، همه نشان‌دهنده این‌ایده و آرمان بلند اسلامی است. به راستی حکومت واحد جهانی، عدالت و روابط عادلانه در سراسر زمین بزرگترین آرمان بشریت است و مگر شخصی می‌تواند این حقیقت را انکار کند.؟
پیروزی انقلاب اسلامی و حرکتهای وسیع اخیر در کشورهای اسلامی‌و قیام علیه مستبدان و وابستگان و لائیک‌ها و سکولاریزم و جهل و جور و جفا خود بهترین شاهد بر این حقیقت است. این موضوع خود یکی از نقاط قوت اسلام و نشانه زنده و پویا بودن و آینده‌نگری این دین حنیف است.
متأسفانه برخی از جریانهای منحرف و وابسته که با پول بیت‌المال تغذیه می‌کنند و سردمداران آنها حیات سیاسی خود را مانند زمان بنی‌امیه و بنی‌العباس در خطر می‌بینند، با هر نوع شگرد و حیله به مبارزه و یا تحریف و انحراف و یا جعل و یا ادعاهای ساختگی و قلابی مانند فرقه‌سازی از جمله فرقه ضاله مزدور آمریکا و انگلیس و اسرائیل و جریانهای وهابیت و مانند آن می‌کوشند تا با این فکر و عقیده و مکتب انسان‌ساز و مترقی و روزآمد و کارآمد و امید بخش مبارزه نموده و یا مبانی عمیق و نورانی آن را زیر سؤال ببرند. نمونه این اقدامات تخریبی را در جزوه ای که در سال 88 (در حج سال 1430 هجری قمری) بین حجاج مکّرم مکّه مکّرمه توزیع شده، مشاهده می‌کنیم.
البته پاسخ به تمامی شبهات و سخنان سخیف و تحریف شده و تحریک‌آمیز و تفرقه‌افکنانه جریانهای دست‌نشانده و تکفیری نیاز به فرصت بیشتر دارد، لیکن در این مختصر به عنوان نگاهی به موضوع امام زمان (ارواحنا فداه) به برخی از شبهات شیطنت‌آمیز آنها پاسخ داده خواهد شد. آیات فراوان قرآن کریم و اخبار پیامبران قبل از اسلام خود در فرصت دیگری باید مورد بحث قرار گیرد.
موضوع از لحاظ اجتماعی و سیاسی و تاریخی نیز جداگانه باید بحث و بررسی شود. صرفاً در اینجا به برخی استنادهای غلط و تحریف شده نوشته مذکور اشاره می‌شود. در ابتدا باید توجه داشت که روایات در بعضی از موضوعات از طرف فریقین به صدها مورد بالغ می‌شود و درباره مطالب گوناگون سخن گفته و این قبیل روایات مانند روایات فقهی و تفسیری و تاریخی نیاز به نقد و بررسی دارد و به صرف اینکه در مجامع حدیثی اهل سنت و یا شیعه آمده، نمی‌توان به آن استدلال کرد و باید همان شیوه‌های عمیق اجتهادی در سند و دلالت و صدور و جهت صدور و جمع بین روایات عرضه بر مبانی استدلال و اصول فقهی و محکمات کتاب سنت مورد توجه جدی قرار گیرد تا امکان استفاده صحیح از آنها فراهم شود. پیداست که مسائل و موضوعات مربوط به امام عصر(عج) از جهات مختلفی قابل ملاحظه است. اولاً اصل امامت از روز اول مورد انکار و مخالفت جمع کثیری از باندهای قدرت و سیاست‌بازان حرفه‌ای قرار گرفته بود.
ثانیاً حاکمیت در اختیار بنی‌امیه و بنی‌العباس بود که با اهل‌البیت(ع) به طور کامل و همه جانبه مخالفت داشتند.
ثالثاً بدترین ظلمها را در حق ائمه اهل‌البیت(ع) انجام دادند.
رابعاً نسبت به اصحاب ایشان نیز شدیداً سختگیری می‌شد.
خامساً نسبت به ائمه بعد از حضرت رضا(ع) بیشترین سختگیری‌ها را داشتند و در زندان و تبعید و تحت نظر بودند.
در عین حال از دیدگاه اهل سنت نیز اصل موضوع امامت و ائمه دوازده‌گانه(ع) هرگز قابل انکار نبوده و نیست. چرا جریانهای متعصب و متحجر نظیر وهابیون و خوارج نهروان به خاطر منافع مادی و تحمیل خودشان بر جامعه اسلامی همواره تلاش کرده‌اند تا مقدسات عمیق اسلامی را انکار نموده و در برابر مخالفان بدعتها و ادعاهای غلط خود چماق تکفیر و تفسیق بلند کنند؟
همان طور که شاهدیم در طول صد سال گذشته جریان وهابیت و از باب آنها چقدر خونهای مظلومان را ریخته‌اند و به صورت ترور و انفجار، چه خونهای پاک را بر زمین ریخته اند و متأسفانه این روش ضداسلامی به نام اسلام هنوز نیز ادامه دارد و هر روز شاهد بخون کشیده شدن جمع فراوانی از مومنان در عراق، پاکستان، افغانستان، ایران و دیگر سرزمینهای اسلامی هستیم. موضوع مهم دیگر در این رابطه، مسائل مربوط به امام زمان حضرت مهدی(عج) است. با اینکه موضوع از طرف اهل سنت متواتر است و تردیدی در آن نیست، گر چه ممکن است نسبت به بعضی از جزئیات اختلاف نظر باشد؛ از جمله شیعه معتقد است به ولادت و حیات آن بزرگوار و بعضی از برادران اهل سنت نظرشان بر این است که آن حضرت در آینده متولد خواهند شد. چنان که ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج‌البلاغه چند جا که امیرالمومنین(ع) سخن از امام منتظر(عج) به میان آورده، گفته: هذه اشاره الی امام سیخلقه الله تعالی فیما بعد و قد اتفقت الامه علی ان الدنیا لا تفنی الا بامام یملأ الله به الارض قسطا و عدلا بعد ما ملئت ظلما و جوراً.
بنابراین در اصل موضوع امام مهدی(عج) تردیدی نیست. متأسفانه در سالهای اخیر جزوه ای در عربستان در میان حجاج ایرانی پخش شده و نسبت‌های ناروایی در این باره به پیروان اهل البیت(ع) نسبت داده که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم تا معلوم شود این قبیل اشخاص مزدبگیر چه اهدافی را دنبال می‌کنند و چرا؟!
طبیعی است که اگر حکومت امامت عادل باشد، دیگر جائی برای مستبدین و دیکتاتورها و مزدوران آمریکا و وابستگان به اسرائیل و صهیونیزم در دنیای اسلام نخواهد ماند و منابع نفتی و ثروت مسلمانان را دیگران چپاول نخواهند کرد و بر سرنوشت مسلمانها حاکم نخواهند بود و عمال و مزدوران آنها به کارسازی و کارچاق کن و تحکیم پایه‌های استعمار غربی و سکولاریزم و مانند آن نخواهند پرداخت و اسرائیل جنایتکار در منطقه برای سرنوشت مسلمانان فتنه گری و توطئه، شکنجه، ترور و جنگ به راه نخواهد انداخت. نمونه این شرایط اسفبار را در تونس و غیره و قیام مسلمانان علیه حکومتهای سکولار و فاسد و چپاولگر اخیراً دیدیم و اگر خشونت‌طلبی سردمداران فاسد این کشور نبود، طوفان خشم ملتها دمار از روزگار آنها بر می‌انداخت و فرصت این همه جنایت و جنایت به اسلام و مسلمانان و تفرقه افکنی و تهاجم به میان دینی و اعتقادی مسلمانان را نمی‌داد. در اینجا به سه مطلب درباره این نوشته خواهیم پرداخت:
1- درباره روایات استنادی،
2- درباره آنچه به عنوان تاریخ قرنهای اولیه به شیعه نسبت داده شده،
3- درباره جدول مقایسه‌ای آن.
اما درباره روایات مورد استناد، باید عرض کنیم علم حدیث و رجال و درایه و استناد به احادیث معتبر و جمع بین روایات و تشخیص حدود اعتبار هر حدیث خود نیاز به اجتهاد و بررسی فنی و کارشناسانه دارد، والا مکتب فریقین پر از روایات ضعیف و راویان غیرقابل اعتماد در تمامی ابواب هست.
هیچ فقیه و کارشناس و صاحبنظری به هر حدیثی در هر یک از اصول اربعه شیعه و یا صحاح سته اهل سنت به صورت مطلق استناد نمی‌کند؛ به ویژه به مجامع حدیثی قرون متأخر؛ چون هدف گردآورندگان عمده جمع‌آوری احادیث بوده، نه حکم به صحت تمامی روایات مرویه در کتب خود مانند بحار مرحوم مجلسی؛ بنابراین در موضوعات اعتقادی، استناد به احادیث آحاد غیر معتبر از وجاهت فقهی و حقوقی لازم برخوردار نمی‌باشد و موضوعی به اهمیت موضوع امام عصر(عج) و مورد اتفاق فریقین که قریب دو هزار حدیث شریف در این باره از طرق فریقین رسیده، موضوعی نیست که با یک حدیث و یا دو حدیث اصول و مبانی و امهات و مسائل مربوط به آن زیر سؤال برود و یا اصل مسئله به فراموشی و یا مجادلات فرقه‌ای تبدیل شود. و یا افرادی که الفبای متون اجتهاد و فقاهت در دین را نمی‌شناسند، بخواهند درباره این مسائل فیلسوف نمایی نموده، زحمات دوازده قرن علمای اسلام و روات و محدثین بزرگ و فقیهان و مورخان نامدار و خدمتگزار را زیر سؤال ببرند.
در همین جا به موضوع دوم و محدثان و صاحبنظران بزرگی که از قرن سوم به این طرف در موضوع سخن گفته، کتاب نوشته شده، اشاره می‌شود. مرحوم کلینی که از بزرگان عصر غیبت صغری است، در کتاب شریف کافی درباره ولادت امام زمان و تعداد ائمه دوازده‌گانه و غیبت آن حضرت و خصوصیات دیگر چندین باب عنوان فرموده است. بدیهی است کلینی یکی از بزرگترین محدثان شیعه در عصر غیبت صغری و همزمان با نواب اربعه آن حضرت هستند. وفات آن بزرگوار به سال 329 و همزمان با وفات آخرین نایب از نواب اربعه، علی بن محمد سمری اتفاق افتاده است. آیا می‌توان گفت موضوع امام عصر(عج) بعدها درست شده؟
کتاب‌های دیگر در اواخر قرن سوم و اوائل قرن چهارم مانند «بصائر الدرجات» شیخ صفار و یا در قرن چهارم «غیبت» شیخ صدوق و «اکمال‌الدین» و یا «غیبت» نعمانی کتاب‌های فراوان دیگری که در قرن چهارم و پنجم به رشته تحریر در آمده. بدیهی است که این بزرگان تمامی احادیث خود را به‌صورت عمده از اصول اربعمأه (و اصول چهارصدگانه اصحاب ائمه(ع)) تدوین نموده‌اند. آیا این حقیقت ساختگی است؟! یا شیعه از آن بی‌اطلاع بوده و یا دوران دیکتاتوری و خفقان در اوج بوده که شیعه از حداقل امکانات نیز برخوردار نبوده تا بتواند عقاید حقه و اسلامی خود را ابراز و از آن دفاع کند. اکنون عبارت بدون دلیل و شاهد و ساختگی این مدعیان عجیب‌ترین دروغ تاریخ را ببینید. می‌نویسد: «بسیاری از شیعیان قدیم از این امر اطلاع نداشتند و این امر دلالت می‌کند که روایاتی که مهدویت محمدبن حسن عسکری را بیان می‌کند، ساختگی و جعلی می‌باشد و بعد از دوران علمای قدیم شیعه به مدت طولانی جعل شده است؛ بنابراین شیعیان تقریباً بعد از وفات هر امامی اختلاف داشته‌اند که امام بعد از او کیست؟» به‌راستی آیا این استدلال است؟ بعد از دوران علمای قدیم از کجا درآمده شیعیان بعد از وفات هر امامی تقریباً اختلاف داشته‌اند؟ از کجا درآمده شیعیان دوازده امامی از آغاز طبق اسناد و مدارک قطعی و معتبر عقلی و قرآنی و حدیثی و تاریخی از اول یکپارچه بوده و مسائل را از خاندان وحی گرفته‌اند؟
از دیدگاه شیعه از زمان خود رسول اکرم(ص) این موضوع مسلم و قطعی است و روایات و آیات قرآن بر آن دلالت دارند. صرفاً در کتاب «منتخب‌الاثر» 148 حدیث درباره تعداد امامان دوازده‌گانه و در باب دوم 162 حدیث و جمعاً در دو باب اول و دوم، 300 حدیث درباره تعداد ایشان و صراحت بر آن بیان فرموده و در پایان باب دوم ملحقاتی را اضافه فرموده و از جمله نوشته‌اند: جمع احادیث مربوط و احیانا با اضافه به 323 حدیث بالغ می‌گردد. و در این رابطه توضیحات مفصل و ارزشمندی ارائه فرموده‌اند که علاقه‌مندان مراجعه نمایند. و آنگاه در آخر به ارزیابی روایات مربوط اشاره فرموده و اینکه در 130 حدیث آمده که آخرین امام از امامان دوازده گانه حضرت مهدی(عج) است. و در 109 حدیث آمده که اول آنها علی(ع) و آخر آنها مهدی(عج) با این لقب یا القاب دیگر ذکر شده و در 160 روایت آمده که 9 نفر ایشان از نسل امام حسین(ع) است و در 121 حدیث آمده که 9 نفر از آنها صلب امام حسین(ع) و مهدی(عج) از آنهاست و در 115 حدیث آمده: «المهدی تاسعهم قائمهم» و در 71 حدیث آمده که اسامی و اوصاف و القاب آن بزرگواران را یکی پس از دیگر تا مهدی (عج) بیان نموده است. علاقه‌مندان به اثر قیم مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله صافی (مدظله العالی) در سه جلد به‌نام «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر» مراجعه نمائید.