كلمات كليدي : جمهوري اسلامي، همه پرسي، امام خميني، 12فروردين.
نویسنده : یدالله حاجی‌زاده
در‌روزهای21و22بهمن 1357آخرین‌بقایای استحکامات نظام شاهنشاهی فرو ریخت و مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) پیروزی انقلاب اسلامی را جشن گرفتند. با فروپاشی رژیم خودخواه و مستبد پهلوی، بساط استبداد داخلی و استعمار خارجی در ایران فرو ریخت. و زمینه پیدایش جامعه‌ای عاری از استبداد و استعمار در منظر ملت مسلمان ایران آشکار گشت. پنجاه روز پس از فروپاشی رژیم پهلوی، نخستین همه پرسی رسمی در روز دهم و یازدهم فروردین ماه 1358 برگزار شد و ملت مسلمان ایران با اکثریت قریب به اتفاق یعنی 2/98 درصد به نظام «جمهوری اسلامی، رأی مثبت دادند. این روز پرافتخار در تاریخ ملت مسلمان ایران "روز جمهوری اسلامی" نامیده شد.
روز هفدهم بهمن ماه 1357 یعنی پنج روز پس از ورود حضرت امام (ره) به ایران، مهندس بازرگان طی فرمانی از طرف رهبر انقلاب اسلامی ایران، مأمور تشکیل دولت موقت گردید.[1]یکی از وظایف دولت موقت پس از پیروزی انقلاب اسلامی برگزاری رفراندوم به منظور تثبیت نظام جمهوری اسلامی بود. حضرت امام خمینی (ره) قائل بود که باید همه پرسی برگزار شود تا جریان انقلاب اسلامی و پذیرش حکومت اسلامی توسط مردم با عدد و ارقام مشخص شود.[2] مرحوم دوانی می‌نویسد:
«از طرف دولت موقت و شورای انقلاب، روز دهم و یازدهم فروردین برای رفراندومِ تعیین رژیم آینده کشور ایران اعلام گردید.»[3]
در آن زمان، یکی از اختلافات موجود بین دولت موقت و جریان اسلامی، در جریان تصمیم گیری برای نوع حکومت ایران پیش آمد. جریان اسلامی حکومتِ«جمهوری‌اسلامی»می‌خواست،نهضت‌آزادی«جمهوری دموکراتیک اسلامی»، عده‌ای «جمهوری خلق اسلامی» و گروهی دیگر که از جبهه ملی بودند«جمهوری ایران» را خواستار بودند.[4] ابتدا همه آن‌ها دغدغه این را داشتند که نوع و شیوه حکومت آینده بتواند فضای سیاسی گسترده‌ای را در نظام سیاسی خود پوشش دهد و گروه‌های زیادی را جذب کند که حضرت امام (ره) طی سخنانی حرف آخر را زدند و فرمودند:
من از ملت ایران انتظار دارم که به جمهوری اسلامی رأی دهند که تنها این مسیر انقلاب اسلامی است.»[5]
در بخشی از پیامی که حضرت امام (ره) به مناسبت رفراندوم 11 و 12 فروردین صادر فرمودند، آمده است:
«این رفراندوم چیزی است که همه ملت ما باید در آن شرکت کنند. من توصیه می‌کنم که همه ملت در این رفراندوم که سرنوشت ما، ملت ما و کشور و مذهب ما را تعیین می‌کند شرکت کنند...»[6]
حضرت امام (ره) در این پیام فرمودند:
«عموم مردم در انتخابات آزادند در اینکه به جمهوری‌اسلامی‌رأی "نه" یا "آری" بدهند.»[7]
سرانجام روز 10 و 11 فروردین سر رسید. مردم با کمال نظم و آزادی رأی خود را به صندوق انداختند و 2/98 درصد مردم، معادل بیست میلیون نفر که واجد شرایط بودند به جمهوری اسلامی رأی دادند و بدینگونه رژیم "جمهوری اسلامی" به جای رژیم پوسیده شاهنشاهی ایجاد شد.[8]
پس از خاتمه کار از طرف امام خمینی (ره) رهبر انقلاب، 12 فروردین به عنوان "روز جمهوری اسلامی" اعلام و تعطیل عمومی شد. که هر ساله نیز چنین خواهد شد.[9]
حضرت امام خمینی (ره) در پیامی که به مناسبت این حادثه تاریخی و حماسه جاودان ملت ایران صادر نمود، چنین آورده‌اند؛
صبحگاه 12 فروردین که روز نخستین حکومت «الله» است، از بزرگترین اعیاد مذهبی و ملی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند. روزی که کنگره‌های قصر 2500 ساله حکومت طاغوتی فرو ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه رخت بر بست و حکومت مستضعفین که حکومت خداست به جای آن نشست. خداوند تعالی بر ما منت نهاد و رژیم استکبار را با دست توانای خود که قدرت عظیم مستضعفین است، در هم پیچیده و ملت عظیم ما را ائمه و پیشوای ملت‌های مستضعف نمود و با برقراری «جمهوری اسلامی» «وراثت حقه» را به آنان ارزانی داشت.[10]