دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

ارزش‌ها و آسیب‌های زبان

No image
ارزش‌ها و آسیب‌های زبان

زبان چون میدان فعالیت و جولانش پهناور است در سعادت و شقاوت انسان بی اندازه نقش دارد، و چه بسا كه با یك لحظه و با یك مختصر غفلت، انسان پرقیمت را از ارزش انداخته و به دره هلاكت بیندازد. زبان عضوی پر منفعت و ارزنده است به طوری كه خداوند به وسیله آن به بشر ارزش داده و به دوش انسان برای خاطر آن منت نهاده و آن را ابزار بیان قرار داده و بعد از نعمت وجود، عظمت خلقت آن را بیان فرموده است. حضرت علی(ع) گاهی از آن به مترجم عقل تعبیر فرموده و زمانی از آن به‌عنوان ابزار سنجش و معیار آدمی نام می‌برد. همچنین فرموده است: اگر زبان نباشد، انسان نیست جز صورتی و نقشی، یا چهارپایی بی ارزش.امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: ای مفضل! در آنچه خداوند پاك و منزه برانسان از سخن گفتن مرحمت كرده تأمل نما، سخنی كه به سبب آن از آنچه در نهاد اوست و آنچه در دل خود می‌گذراند و اندیشه و فكرش به نتیجه می‌رسد، خبر می‌دهد و به وسیله آن آنچه در دل دیگران است می‌فهمد. چون با مكالمه، اسرار روشن می‌شود و اگر سخن نبود، بشر همچون چهارپایان بی فایده بود، كه نه از نفس خود به چیزی خبر می‌داد و نه از خبر چیزی می‌فهمید. لقمان حكیم نیز آن را بهترین عضو و بدترین عضو معرفی كرده است. این عضو حساس با این همه ارزش و ارزندگی چون میدان فعالیت و جولانش پهناور است در سعادت و شقاوت انسان بی اندازه نقش دارد، و چه بسا كه با یك لحظه و مختصر غفلتی، انسان پرقیمت را از ارزش انداخته و به دره های هلاكت بیندازد.در آیات و روایات نسبت به زبان سفارشات فراوانی شده كه به مختصری از آن می‌پردازیم. پروردگار جهان در آیه 24 سوره نور چنین فرموده است: روزی كه به ضررآنان زبانها و دست ها و پاهایشان به آنچه انجام داده اند، گواهی می‌دهند. و نیز در آیه 116 سوره نحل فرموده است: و شما نباید از پیش خود به دروغ چیزی را حلال و چیزی را حرام گویید و به خدا نسبت دهید تا بر خدا دروغ بندید. آنان که بر خدا دروغ بندند هرگز روی رستگاری نخواهند دید.رسول خدا(ص) می‌فرماید: بر عاقل است كه به زمان خود بینا، به شأن خود رو آور و زبان خود را نگه دارنده باشد، زیرا كسی كه سخن خود را از عملش به حساب آورد، گفتارش كم خواهد گردید مگر در آنچه لازم دارد. و نیز ازآن بزرگوار نقل شده كه فرمود: سه چیز نجات‌بخش است: زبانت را نگه دار، بر اشتباه و گناهت گریه کن و ملازم خانه‌ات باش. از حضرت علی(ع) نقل شده است: زبان درنده‌ای است؛ اگر آن را رها ساختی بگزد و نیز در جای دیگر فرموده است: گرفتاری انسان در زبان اوست. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: نجات مؤمن در نگه داری زبان اوست.باید توجه داشته باشیم كه اكثر معاصی چون غیبت، تهمت، دروغ، سخن چینی، اذیت، كفر، گفتار زور، شهادت ناحق، فاش كردن اسرار، غضب، كج خلقی، اهانت، استهزا و ... از زبان نشأت می‌گیرد. بلكه می‌توان گفت تخلفات و گرفتاری سایر جوارح نیز از آن است. چنانكه از امام زین العابدین(ع) نقل شده که فرمود: زبان آدمی هر روز به سوی اندامها رو كرده و می‌پرسد: چگونه صبح كردید؟ در جواب او گویند؛ به خیر و خوبی، اگر تو ما را واگذاری و گویند خدا را درنظر گیر و آن را قسم ده و گویند؛ جز این نیست كه به وسیله تو پاداش داده شده و به سبب تو كیفر گردیم. از حضرت عیسی(ع) روایت شده كه فرمود: خوش به حال كسی كه سكوت او اندیشه، نظر كردن او عبرت و خانه او، او را جای دهد؛ یعنی از بابت خوش اخلاقی، همیشه در دل اهل خانه جا داشته باشد و محتمل است چنین معنی شود كه خانه اش محل آرامش او باشد، چنانكه احتمال دارد به معنی بی نیازی باشد یعنی خانه اش او را بی نیاز كند و بر لغزش های خود گریه كرده و مردم از دست و زبانش سالم باشند. روایات در فواید و زیانهای زبان بسیار است ولی در همین اندازه برای هر فرد عاقل كفایت می‌كند تا بداند زبان با اینكه خیلی كوچك است، جرم و گناه آن، بسیار بزرگ است. در نتیجه بشر اگر بخواهد در آسایش و رفاه زندگی نماید و از كسی بدی نبیند و زیان فردی به او نرسد، باید از اندامها و جوارح خود مراقبت نموده و حفاظت كامل كند كه از جمله آنها زبان است. امام علی(ع)فرمود: نگه داشتن زبان، سلطنت و رها كردنش هلاكت است.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

آيين زمامداری در سيره ي حكومتی اميرالمومنين علی عليه السلام

فتوحات خلفای پیش از امیرمومنان علی علیه السلام سرزمینی وسیع و پهناور برای حکومت ایشان به ارث گذاشت (که شامل تمام کشورهای کنونی شبه جزیره، ایران، عراق، شامات کنونی، مصر و...) زمامداری موفقیت آمیز ایشان برآن سرزمین با ابزار و سایل و سطح فرهنگی آن زمان می تواند بهترین الگوی زمامداری برای ما شیعیان ایشان باشد.
No image

برخورد با استهزاء گران از ديدگاه قرآن

آياتي كه در قرآن از استهزا به ميان آورده بيشتر مربوط به حوزۀ عقيده و دين بوده كه در آن دشمنان، انبياي الهي، مومنان، وحي، آيات قرآن، احكام عبادي، معاد، پيامبران و حتي خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به عنوان حربه اي براي رويارويي با دين الهي بهره مي جستند
No image

تربيت توحيدی در سیره اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم)

سیرۀ پیامبر و اهل بیت صلوات الله علیهم در تربیت اعتقادی در زمینۀاصل توحید دارای مراحل سه گانۀ تبیین، توصیف و تثبیت بوده است.اولا:در مواجهه با اکثریت مردم اصل وجود خدا را مفروض گرفته اما در برابر عقاید انحرافی از دلایل روشن و قوی استفاده می کردند. ثانیا: در مقام معرفی خدا تاکید بر بیان صفات خدا می کردند با رعایت سطح فکری مخاطب. ثالثا: برای ارتقا و رشد ایمان فرد را به ارتباط با خدا و حفظ و تقویت ارتباط با خدا دعوت می کردند.
No image

تربيت فرزند در سيره معصومان (عليهم السلام)

بانگاهی هر چند اجمالی به آیات و روایاتی كه در مورد فرزند وارد شده، می توان به نگرش عمیق اسلام درباره فرزند و جایگاهش در اندیشه اسلامی پی برد. فرزندان نعمت های الهی نزد والدین اند، هم می توان آنها را بر انجام اعمال ناشایست و خلاف فطرت الهی شان به خاك ذلّت و پستی نشاند.

پر بازدیدترین ها

No image

ساده زيستي در سيره پيامبر صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ

در جهان سرمایه داری امروز که متأسفانه مبتنی است بر توجه افراطی به نیازها فردی و خودبینی و خودپرستی و هر فرد سعی می کند همه کس و همه چیز را تا می تواند در مسیر اهداف و مقاصد خود به خدمت گیرد و از طرف دیگر شعار مصرف بیشتر و متنوع تر برای لذات بیشتر به نهایت رسیده و مدام توسط رسانه ها و جامعه تبلیغ می شود.
No image

برخورد با استهزاء گران از ديدگاه قرآن

آياتي كه در قرآن از استهزا به ميان آورده بيشتر مربوط به حوزۀ عقيده و دين بوده كه در آن دشمنان، انبياي الهي، مومنان، وحي، آيات قرآن، احكام عبادي، معاد، پيامبران و حتي خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به عنوان حربه اي براي رويارويي با دين الهي بهره مي جستند
No image

سیره ی نبی مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله در تغییر نام افراد

هرکس تاریخ زندگانی نبی مکرّم اسلام حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله را مطالعه نماید درمی یابد که ایشان در موارد متعدد، نام افراد شهرها را عوض می نموده اند. امام صادق علیه السلامنیز در این باره می فرمایند: پیامبر نام های زشت شهرها و اشخاص را تغییر می دادند
No image

تربيت فرزند در سيره معصومان (عليهم السلام)

بانگاهی هر چند اجمالی به آیات و روایاتی كه در مورد فرزند وارد شده، می توان به نگرش عمیق اسلام درباره فرزند و جایگاهش در اندیشه اسلامی پی برد. فرزندان نعمت های الهی نزد والدین اند، هم می توان آنها را بر انجام اعمال ناشایست و خلاف فطرت الهی شان به خاك ذلّت و پستی نشاند.
Powered by TayaCMS