محاسبۀ نفس
حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین معروف به بانوی مجتهده اصفهانی نصرت امین در سال 1265 هجرى شمسى در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. از چهار سالگى به مکتب‌خانه رفت تا به فراگیرى قرآن و زبان فارسى بپردازد. او در 15 سالگى ازدواج کرد و هم‌چنان تحصیلات خود را در علوم دینى، فقه و اصولو زبان عربى و حکمت و فلسفه ادامه داد.
مهمترین استاد او در فقه و اصول و حکمت ، آیت الله نجف آبادى بود. بانو امین از زمان کودکى که اهل ذوق و تفکر و تدبر در موجودات و آثار حق تعالى و از عشاق پروردگار کریم بود، در حین تحصیل حکمت به کشف و شهود نیز نائل مى گردید و در این رابطه بهترین سند و گواه آثار تفسیرى ایشان کتاب اربعین الهاشمیه و نیز نفحات الرحمانیه است.
در سن 40 سالگی به دنبال انتشار کتاب اربعین هاشمیه و تأیید مرتبت و تسلط علمی ایشان از سوى علما و مراجع؛ آیت الله حائرى یزدى، آیت الله محمد کاظم یزدى و آیت الله آقا میرزا اصطهباناتى شیرازى و پس از شرکت در آزمون علما و مراجع تقلید وقت که شامل سؤالهای بسیارى بود از طرف آن آیات عظام، درجه اجتهاد و روایت و قدرت استنباط احکام شرع را دریافت کرد و اولین بانوى مجتهده در جهان اسلام گردید.
بانو امین دانشمندى باذوق، متواضع، عارف، خوش برخورد، پرهیزگار، ساکت و کم حرف، و بدون گرایش به تجمل و تکلف و از دوستان صدیق اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بود.
پیشتازى در علوم عرفانى، از وى شخصیتى ساخت که فیلسوف عالیقدر معاصر آیت الله محمد تقى جعفرى رحمت ا... علیه در مورد ایشان مى‌گوید:
«با توجه با آثار قلمى که از خانم امین در دسترس ما قرار گرفته است به طور قطع مى‌توان ایشان را یکى از علماى برجسته عالم تشیع معرفى نمود و روش علمى ایشان هم کاملاً قابل مقایسه با سایر دانشمندان بوده بلکه با توجه به مقامات عالیه روحى که ایشان موفق شده اند باید ایشان را نخبه اى از دانشمندان به شمار آورد.»
همچنین شخصیت هایى چون آیت الله العظمى مرعشى نجفى رحمت ا... علیه و مرحوم علامه طباطبایى رحمت ا... علیه، با توجه به مقام علمى و عرفانى خانم امین، محضر درس او را مایه فیض و افاده مى‌دانستند.
گفته اند دو فرزند کوچک ایشان به فاصله چند روز فوت کردند. بدین مناسبت استادشان آیت الله نجف آبادى سه روز درس را تعطیل مى‌کنند و به خانه شان نمى‌روند؛ روز چهارم بانو امین به دنبال استاد مى‌فرستند و وقتى ایشان مى‌آیند، علت تعطیلى درس را جویا مى شوند.آیت الله نجف آبادى مى‌گویند که من شرمم مى‌شود که بچه تان تازه از دنیا رفته براى درس بیایم و خانم امین پاسخ مى‌دهند:
من پیش خدا شرمم مى‌شود که سه روز است چیزى نخوانده‌ام. خدا یک چیزى به من داد خودش هم گرفت .
برخی از آثار مکتوب این بانوى گرانقدر عبارتند از:
- 1- تفسیر مخزن العرفان در پانزده جلد که تفسیر کل قرآن مجید است.
- 2- روش خوشبختی و توصیه به خواهران ایمانی
- 3- سیر و سلوک در روش اولیائ و طریق سیر سعداء و ....
بانو امین اصفهانی علاوه بر این که آثار مکتوبی از خود به یادگار گذاشت و شاگردان متعددی نیز تربیت کرد، به تأسیس مکاتب و مدارس علمی نیز همت گماشت.
سرانجام این بانوى مکرمه در سن 97 سالگى در آخر شعبان 1403 ه.ق مطابق با 23 خرداد 1363 ش به لقاء الله پیوست و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.
متن نامه:
... و هر صبح و شام نفس خویش را تحت محاسبه قرار دهید، و در هر عمل که از آن صادر می‌شود مراقبت داشته باشید که مبادا لحظه‌ای از طاعت خداوند تخطّی نمایید.
و جان و مال و تمام نیروی خود را در راه رضای خدای تعالی مصروف دارید. و خود وصیّ خویش بوده آن‌چه را میل دارید در مالتان انجام شود، خود انجام دهید. چنان‌که حضرت امیرمؤمنان علی (ع) فرمودند:
«خود و وصیّ خود باش و با ثروتت آن کن که میل داری بعد از تو انجام دهند.»
منابع:
- 1- نحوی، سیدمحمد؛ گنجینه وصایا، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ اول، ص295.