قرآن کریم به ما توصیه میکند که اگر میخواهید به موفقیت اقتصادی برسید این موفقیت ممکن است برای شما خطرهای زیادی را در بر داشته باشد لذا در کنار موفقیت اقتصادی حتماً باید به فکر موفقیت معنوی و به تعبیر دیگر رشد معنوی خود نیز باشید تا در سایه رشد معنوی بتوانید هر چه بیشتر از موفقیت اقتصادی خود بهره ببرید. اما برای کسانی که آرزو دارند یک انسان ثروتمند باشند و از این ثروت خود در زندگی لذت ببرند و ثروت و پول بتواند وسیله ای باشد برای اینکه آنها را به آرامش برساند، قرآن کریم توصیههای جالب و خواندنی دارد. چرا که بعضی از ثروتمندان هیچ لذتی از پول و ثروت خود نمیبرند و طبق گفتههای خودشان از وقتی به عنوان یک فرد ثروتمند در جامعه شناخته شدند لحظه ای آرامش را درک نکردهاند و استرس و اضطراب و فکرهای مختلف تمام زندگی آنها را در بر گفته است . موفقیت اقتصادی از نظر قرآن عوامل مهمی دارد که با عملی کردن این عوامل در زندگی میتوانید به این موفقیت دست پیدا کنید.
1) کلید بسط و قبض
این قانون که در قرآن کریم چندین بار تکرار شده است میگوید خداوند متعال روزی افراد را به خاطر مصلحتها و مفسدههایی که میداند تعیین میکند و برای هر کسی مقداری از ثروت را معین میکند تا افراد را به این وسیله امتحان و آزمایش کند:
أَوَ لَمْ یعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یشاءُ وَ یقْدِرُ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ
آیا ندانستهاند که خداست که روزی را برای هر کس که بخواهد، گشاده یا تنگ میگرداند؟ قطعاً در این [اندازهگیری] برای مردمی که ایمان دارند نشانههایی [از حکمت] است.( الزمر : 52)
قانون برکت میگوید: شما ممکن است ثروتمندترین فرد جامعه نباشی اما داشتهها و ثروت اندک تو میتواند با داشتههای افراد ثروتمند برابری کند چرا که تو با داشتههای خود احساس آرامش و نشاط میکنی اما آنها لحظهای آرامش را درک نمیکنند اما این بدان معنا نیست که دست از تلاش و کوشش برداریم چنانچه در کلید چهارم توضیح میدهیم .
2) کلید برکت در زندگی
برای اینکه بتوانید از زندگی خود حداکثر رضایتمندی را داشته باشید، این قانون طلایی را در زندگی خود عملی کنید؛ چرا که در جامعهای که زندگی میکنیم بعضی از افراد که درآمد خوبی دارند و در ظاهر زندگی رو به راهی دارند وقتی صحبتهای آنها را گوش میکنی فکر میکنید جزء طبقه فقیر جامعه هستند این قدر از وضع اقتصادی زندگی خود ناله و شکایت میکنند که ناخودآگاه به فکرت میرسد که اگر بتوانی مقداری به آنها کمک کنی .
آیات الهی در این زمینه بیانگر این موضوع هستند که:
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ: و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان میگشودیم.(الأعراف: 96(
قانون برکت میگوید: شما ممکن است ثروتمندترین فرد جامعه نباشی اما داشتهها و ثروت اندک تو میتواند با داشتههای افراد ثروتمند برابری کند چرا که تو با داشتههای خود احساس آرامش و نشاط میکنی اما آنها لحظهای آرامش را درک نمیکنند.
3) کلید هدف
برای ثروتمند شدن باید تصمیم بگیرید که دقیقاً چه میخواهید. چون یکی از بزرگترین عواملی که خداوند به بعضی از افراد اجازه ثروتمند شدن را نمیدهد این است که ممکن است فرد کاملاً تغییر کند و با ثروت خود در جامعه به افراد دیگر ظلم و ستم کند.
وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ وَ لکِنْ ینَزِّلُ به قدرٍ ما یشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبیرٌ بَصیرٌ
و اگر خدا روزی را بر بندگانش فراخ گرداند، مسلّماً در زمین سر به عصیان برمیدارند، لیکن آنچه را بخواهد به اندازهای [که مصلحت است] فرو میفرستد. به راستی که او به [حال] بندگانش آگاهِ بیناست. (الشوری: 27)
4)کلید تلاش
در کنار قانون هدف نباید قانون تلاش را نیز نادیده گرفت چرا که علاوه بر خواست خداوند گاهی کمی ثروت به خاطر تن پروری و تنبلی انسان است، آنچنان که باید و شاید از سرمایههای وجودی خود در دوران جوانی و یا غیر آن استفاده نکردند و بعد از مدتی که هیچ اثری از ثروت در زندگی خود ندیدند لب به شکایت باز میکنند و همه عالم و آدم را مقصر میدانند .
خداوند متعال در مورد قانون تلاش در آیات متعددی نقش تلاش و کوشش را در بهدست آوردن ثروت این گونه به تصویر میکشد:
الف: وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَکُمُ اللَّیلَ وَ النَّهارَ لِتَسْکُنُوا فیهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
و از رحمت او آنکه برای شما شب و روز را پدید آورد تا در آن یک، بیاسایید و در این یک به طلب روزی برخیزید، باشد که سپاس گویید.( القصص( 73
ب: وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ یرْسِلَ الرِّیاحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِیذیقَکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِی الْفُلْکُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ
و از نشانههای او این است که بادهای بشارت آور را میفرستد، تا بخشی از رحمتش را به شما بچشاند و تا کشتی به فرمانش روان گردد، و تا از فضل او [روزی] بجویید، و امید که سپاسگزاری کنید. (الروم: 46(
همانطور که مشاهده میکنید قرار دادن شب و روز برای اینکه انسان در سایه شب آرامش بگیرد و در طول روز به تلاش برای کسب روزی حلال مشغول شود به خوبی میتواند قانون تلاش را برای ما بیان کند و یا در آیه دوم فرستادن بادها و به حرکت آمدن کشتیها همه وسیلههایی هستند تا ما بتوانیم با تلاش و کوشش به دنبال کسب ثروت باشیم .
5) کلید بخشش
لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّی تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَ مَا تُنفِقُواْ مِن شَیءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ (ال عمران)
هرگز به نیکی (کامل) نمیرسید تا از آنچه خود دوست دارید انفاق نمایید و هر چه انفاق نمایید حتماً خداوند بدان داناست. (92 آل عمران)
قانون بخشش بیان میکند که اگر شما نتوانید از بهترینها در زندگی بگذرید نمیتوانید به موفقیت اقتصادی دست پیدا کنید. هر چه توان بخشش شما بیشتر باشد شما به کامیابی بیشتری دست پیدا میکنید هر کجا که میروید، سعی کنید چیزهایی را به اشخاص بدهید که میتواند یک هدیه یا حتی یک تحسین باشد. برای چیزهایی که در زندگیتان دریافت کردهاید، ممنون و سپاسگزار باشید و تلاش کنید چرخه دادن و گرفتن را حفظ کنید. به بیانی دیگر این قانون میگوید: با رها کردن وابستگی و تعلقاتتان میتوانید به چیزهایی که میخواهید دست یابید. نباید از آرزوها و خواستههایتان دست بکشید ولی باید از وابستگیهایی که در نتیجه آنها به وجود میآید، رها شوید. وابستگیها اغلب اوقات باعث ترس و تزلزل هستند و در نتیجه مانع از رسیدن شما به موفقیت اقتصادی میشود.
6) کلید معنویت
در آیات و روایات ما برای موفقیت در حوزه اقتصاد و ثروتمند شدن معنویت نقش بسیار مهمی دارد، چرا که در بسیاری از آیات و روایات ما توسعه اقتصادی و ثروتمند شدن افراد وابستگی تنگاتنگی با معنویت دارد.
عواملی مانند ایمان و تقوا که یکی از بزرگترین عوامل در این حوزه بیان شده است:
وَ مَن یتَّقِ اللَّهَ یجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَ یرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لَا یحْتَسِبُ وَ مَن یتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ
و کسی که از خدا پروا کند برای او راه خروجی (از مشکلات) قرار میدهد و او را از راهی که گمان نمیبرد روزی میدهد و کسی که بر خدا توکل نماید او برایش کافی است.(طلاق 2و3)