1 بهمن 1396, 14:28
قال رسولُ الله(ص): «إیّاکُم و الظَّنَّ، فإنَّ الظَّنَّ أکذَبُ الحَدیثِ و لا تَحَسَّسوا و لا تَجَسَّسوا» (میزان الحکمه، ج2، حدیث2499)
یکی از صفات بسیار زشت، کنجکاوی و در صدد تجسّس و بهدست آوردن عیوب دیگران است. چنین روحیهای نشاندهنده خباثت نفس انسان است. از قرآن و روایات استفاده میشود، کسی که در صدد عیبجویی و رسوا کردن دیگران است، از خبیثترین و رذلترین انسانها بهشمار میرود. خداوند در قرآن میفرماید:
«إنَّ الذین یُحِبُّونَ أن تَشِیعَ الفاحِشَهُ فی الذینَ آمَنُوا لَهُم عَذابٌ ألیمٌ»[1]
همانا کسانی که دوست دارند اعمال ناشایست از مؤمنین ظاهر شود، برای آنان عذاب دردناکی خواهد بود.[2]
کسانیکه دارای چنین روحیهای هستند، شایسته دوستی و معاشرت نیستند. حضرت علی(ع) میفرماید: از رفت و آمد و معاشرت با کسانیکه بهدنبال کنجکاوی و تجسّس در مورد عیوب مردم هستند، بپرهیز؛ چراکه همنشین آنها از آنها در امان نمیماند.[3] در روایتی وارد شده که راوی میگوید: رسول خدا(ص) با ما نماز بهجاى آورد و از جا برخاست و خود را به در مسجد رسانید و دست بر آن نهاد و با صداى بلند فرمود: اى آن گروهى که بهزبان، اظهار اسلام کرده و ایمان در دل آنها جاى نگزیده، از عیب و بدى مؤمنان، کاوش و جستجو نکنید؛ زیرا هرکس درصدد عیبجویى مؤمنان باشد، خداوند عیوب او را دنبال کند و هرکس را خدا عیبجویى کند او را رسوا گرداند اگرچه در کنج خانه و نهانى باشد (یعنى هرچند کار زشت را پنهان انجام دهد).[4]
روزی عمر در مدینه شبگردی میکرد، صدای آواز خواندن مردی را از خانهای شنید. از دیوار خانه بالا رفت و گفت: ای دشمن خدا! خیال کردهای که خداوند برای تو گنهکار پردهپوشی میکند؟! آن مرد گفت: ای امیر مؤمنان! تو هم در باره من تند نرو. اگر من یک گناه کردم تو سه گناه مرتکب شدی. خداوند میفرماید: «لا تجسسوا»[5] تجسس نکنید و تو تجسس کردی و میفرماید: «وأتوا البیوتَ من أبوابها»[6] از درها، وارد خانهها شوید و تو از دیوار بالا آمدی و بدون اجازه بر من وارد شدی در حالیکه خداوند فرموده است: «لاتدخلوا بیوتاً غیرَ بیوتِکم حتی تَستَأنِسُوا و تُسلِّمُوا علی أهلِها»[7] وارد خانهی غیرِ خود نشوید، مگر آنکه اجازه بگیرید و بر اهل آنها سلام کنید.[8] بنابراین انسان نباید با کنجکاوی و تجسّس بیمورد در زندگی مردم دخالت کند؛ چهبسا انسان، گاهی بهخاطر یک کنجکاوی بیمورد، مرتکب چندین گناه میشود و خود از ارتکاب آنها غافل میماند.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان