چگونه به بهداشت روانى خود کمک کنیم؟

چگونه به بهداشت روانى خود کمک کنیم؟ تهیه و تنظیم: نسرین آدینه همه ما مى‌توانیم از راه تنظیم هیجان‌ها و رفتار خویش، کارها و موقعیت‌هایى را شناسایى کنیم که موجب رنج، گرفتارى و پریشانى هستند یا به عکس موجب آرامش و آسایش ما مى‌شوند. از راه تجزیه و تحلیل انگیزه‌ها و توانایى‌هاى خود مى‌توان به جاى پذیرفتن فعل پذیر هر آنچه که پیش مى‌آید دست به کار انتخاب‌هاى فعال شد. مشکلاتى که گریبانگیر آدمیان مى‌شود بسیار گوناگوند ولى با این همه تجربه‌هاى روانشناسان چند توصیه همگانى به دست مى‌دهد. نخست آنکه شما باید احساسات خود را بپذیرید خشم، اندوه، ترس و احساس دست نیافتن به آرمان‌ها یا هدف‌ها، همگى هیجان‌هاى ناخوشایندى است و انسان ممکن است بکوشد با انکار آنها، از اضطراب در امان بماند. ممکن است گاهى براى اجتناب از اضطراب سعى کنیم با موقعیت‌ها برخوردى عارى از هیجان داشته باشیم. چنین برخوردى به نوعى گسلش یا خونسردى تصنعى مى‌انجامد که آسیب‌زاست. ممکن است بکوشیم همه هیجان‌ها و عواطف خویش را بازدارى کنیم. این کار نیز موجب مى‌شود دیگر نتوانیم شادى‌ها و غم‌هایى را که بخشى از ارتباط‌هاى ما با مردم است چیزهایى طبیعى و بهنجار بدانیم. در بسیارى از موقعیت‌ها دست دادن هیجان‌هاى ناخوشایند در واقع واکنشى بهنجار است. هیچ علتى ندارد که از احساس غربت یا احساس خشم نسبت به کسى که به عهد خود وفا نکرده شرمسار باشیم. این هیجان‌ها طبیعى است و اذعان به وجود آنها بهتراز انکار آنهاست. وقتى نتوان هیجانى را مستقیما ابراز کرد. (نمونه؛ شاید عاقلانه نباشد بر سر رئیس خود فریاد بزنیم.) براى رهایى از فشار روانى حاصل، بهتر است راهى را براى برون‌ریزى آن هیجان پیدا کرد. پیاده‌روى طولانى کوبیدن بر توپ تنیس یا در میان گذاردن مسئله با دوست و رفیق همدل مى‌تواند خشم را فرو نشاند. اگر شما بپذیرید هیجانى که به شما دست مى‌دهد حق طبیعى شماست در آن صورت وقتى راه بر ابراز مستقیم هیجان‌ها بسته باشد مى‌توانید راه‌هاى غیرمستقیم یا جانشین براى ابراز آنها بیابید. مسئله دیگرى که مى‌تواند به بهداشت روانى شما کمک کند این است که ببینید در چه زمینه‌هایى آسیب‌پذیرید. شناسایى موقعیت‌هایى که آدمى را گرفتار خشم مى‌کند یا واکنش تندى در او بر مى‌انگیز مى‌تواند وى را در برابر فشار روانى محافظت کند. اگر آدم‌ها معنیى خشم شما را بر مى‌انگیزند از آنان اجتناب کنید. بسیارى از مردم وقتى با فشار کار روبرو شدند احساس اضطراب شدیدى مى‌کنند. با برنامه‌ریزى و فاصله‌گذارى دقیق بین کار و فعالیت ‌مى‌شود از احساس درماندگى در دقایق آخر کار جلوگیرى کرد. با اختصاص وقت بیشتر از آنچه براى رسیدن به کلاس یا سر وعده‌ها لازم مى‌دانید یکى از علل فشار روانى را از بین مى‌برید. نکته بعد آنکه سعى کنید استعدادها و رغبت‌هاى خود را بپرورانید. آدم‌هاى بى‌حوصله و ناخشنود به ندرت رغبت‌هاى فراوان دارند. باید به این امر توجه داشت که احساس شایستگى ناشى از دستیابى به مهارت‌ها نقش فراوان در بیشتر کردن عزت‌نفس دارد. سعى کنید با دیگران رابطه صمیمانه برقرار کنید. هسته اصلى بیشتر اختلال‌هاى روانى - عصبى احساس انزوا و تنهایى مى‌باشد. آدمى موجودى اجتماعى و نیازمند پشتیبانى است. چنانچه همه توجه خود را به مشکلات خودتان معطوف کنید؛ ممکن است گرفتار دلمشغولى ناسالمى درباره خود شوید. از راه در میان نهادن مشکلات خود با دیگران غالبا چشم‌انداز روشن‌ترى از مشکلات به دست مى‌آید. توجه و علاقه به رفاه حال دیگران بر احساس ارزشمندى آدمى مى‌افزاید. هیشه تلاش کنید به موقع از دیگران کمک بخواهید. اگر چه عمل کردن به این توصیه‌ها مى‌تواند سلامت روان را بیشتر کند اما خودشناسى و خودیارى هم محدودیت‌هایى دارد. برخى مشکلات را نمى‌توان به تنهایى حل کرد. به جز این گرایش به خود فریبى سبب مى‌شود نتوان مشکلات را به صورت عینى دید و علاوه بر این، ممکن نیست کسى همه راه حل‌هاى احتمالى هر مسئله و مشکلى را بداند. وقتى متوجه مى‌شوید در حل و فصل مشکلى توفیق ندارید وقت استعداد حرفه‌اى از روانشناس بالینى یا مشاوره با روانپزشک است. به خاطر داشته باشید آمادگى براى کمک‌خواهى از دیگران نمایانگر رشد یافتگى روانى است نه نشانه ضعف. نباید آن قدر دست نگهدارید تا احساس درماندگى کنید.

روزنامه رسالت