اعمال ماه رجب
فضیلت ماه رجب رجب، شعبان و رمضان از ماههای متوالی می‌باشند که دارای شرف و فضیلت بسیاری هستند،
اعمال ماه رجب
رجب، شعبان و رمضان از ماههاي متوالي ميباشند كه داراي شرف و فضيلت بسياري هستند، اما فضيلت ماه رجب در روايات:
1 - رسول خدا (ص) فرمود:
اِنَّ رجب شهراللَّه العظيم لا يقاربه شهرٌ مِن الشهور حُرْمَةً وَ فَضْلاً وَ القتالُ مَعَ الكفار فيه حرام...
ماه رجب شهراللَّه اعظم است. هيچ ماهي به منزلت و فضيلت او نميرسد حتي جنگ با كفّار در اين ماه حرام است. آگاه باشيد رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امتم است. كسي يك روز در رجب روزه بگيرد موجبات رضايت خدا را فراهم كرده از خشم و غضب او دور ميشود. و دري از درهاي جهنم به رويش بسته ميشود.
2 - موسي بن جعفر (ع) فرمود: رجب نهري در بهشت است، كه آب آن از شير سفيدتر و از عسل شيرينتر است. كسي يك روز از ماه رجب روزه بگيرد. خداوند او را از اين نهر مينوشاند.
3 - امام صادق (ع) از پيامبر (ص) نقل كرد:
رجب ماه استغفار براي امت من است. پس بسيار طلب مغفرت و آمرزش كنيد و خداوند رحيم و غفور است.
اعمال ماه رجب
اعمال اين ماه به دو دسته تقسيم ميشود:
الف- اعمال و عبادات مشترك بين تمام روزها و شبهاي اين ماه
ب- اعمال ويژه كه مختص روزها و شبهاي خاص اين ماه است.
اعمال مشترك ماه رجب
1. روزه داشتن. از پيامبر اكرم (ص) نقل شده است هر كس يك روز از اين ماه را روزه بدارد، از ناراحتي قيامت ايمن خواهد بود.
و در روايت ديگري چنين آمده است:
«روزه يك روز از ماه رجب براي رضاي خداوند، در بردارنده رضوان الهي، خاموش كننده خشم خدا و مسدود كننده دري از درهاي آتش است.
و هر چه تعداد روزهها بيشتر شود، عظمت و پاداش آن نيز افزونتر ميگردد.»
2. زيارت حضرت رضا(ع)
3. بجا آوردن حج عُمره. روايت شده انجام يك عمره مفرده در رجب برابر است با ثواب انجام حج تمتع در موسم حج.
4. دعاي مخصوص اين ماه در هر روز.
5. ذكر گفتن. گفتن اين ذكرها در اين ماه توصيه شده:
الف) هزار بار «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ»
ب) صد بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذي لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَاَتُوبُ اِلَيْهِ».
ج) هزار بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ذَاالْجَلالِ وَالْأِكْرامِ مِنْ جَميعِ الذُّنُوبِ وَالآثامِ».
6. نمازگزاردن. در هر شب از ماه رجب، دو ركعت نماز به ترتيب زير خوانده شود:
الف) در هر ركعت، سه مرتبه سوره كافرون و يك بار سوره اخلاص.
ب) پس از نماز، اين دعا خوانده شود:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُميتُ وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي كُلِّشَيْءٍ قَديرٌ وَاِلَيْهِ الْمَصيرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ آلِهِ.
نيست معبودي جز خداي يگانه. شريك ندارد.از آنِ اوست مُلْك. سپاس از آنِ اوست، زنده كند و بميراند، و او زندهاي است كه نميرد. به دست اوست خير، و او بر هر چيز تواناست، و به سوي اوست بازگشت و نيست برايش جنبش و تواني، جز از خداي والا و بزرگ. بار خدايا! رحمت فرست بر محمّد، پيغمبر امّي و خاندانش.
و سپس خواستههاي خود را از خداوند، طلب كنيم.
7. عمل «ليلة الرغائب». اوّلين شب جمعه اين ماه، «ليلة الرغائب» نام دارد كه داراي فضيلت بسياري است. دستور انجامش چنين است: شخص، روز پنجشنبه را روزه بگيرد و بين نماز مغرب و عشا، دوازده ركعت نماز به صورت شش نماز دو ركعتي، به ترتيب زير بخواند.
الف) در هر ركعت بعد از حمد، سه مرتبه سوره قدر و دوازده مرتبه سوره اخلاص را بخواند.
ب) بعد از نمازها بگويد:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ عَلي آلِهِ.
خدايا! رحمت فرست بر محمّد پيغمبر امّي و بر خاندانش.
ج) آن گاه بر سجده رود و هفتاد مرتبه بگويد:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَالرُّوحِ!
منزّه و مقدّس است پروردگار فرشتگان و روح!
سپس از سجده برخيزد و بگويد:
رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ اِنَّكَ اَنْتَ العَلِيُّ الْعَظيمُ!
پروردگار! بيامرز و رحم كن و بگذر از آنچه ميداني؛ زيرا تو والا وبزرگي.
د) بار ديگر به سجده رود و هفتاد مرتبه بگويد:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَالرُّوحِ!
منزّه و مقدّس است پروردگار فرشتگان و روح!
در خاتمه، حاجات و نيازمنديهاي خودش را از خداوند، طلب نمايد.(105)
دعاهاي وارده در هر روز از ماه رجب:
الف - امام صادق (ع) به شخصي تعليم داد كه در هر صبح و شام و بعد از هر نماز، اين دعا را بخواند:
يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ يا مَنْ يُعْطِي الْكَثيرَ بِالْقَليلِ يا مَنْ يُعْطي مَنْ سَئَلَهُ يا مَنْ يُعْطي مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَمَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَرَحْمَةً اَعْطِني بِمَسْئَلَتي اِيَّاكَ جَميعَ خَيْرِ الدُّنْيا وَجَميعَ خَيْرِ الْأخِرَةِ وَاصْرِفْ عَنّي بِمَسْئَلَتي اِيّاكَ جَميعَ شَرِّ الدُّنْيا وَشَرِّ الْأخِرَةِ فَاِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَيْتَ وَزِدْني مِنْ فَضْلِكَ يا كَريمُ يا ذَاالْجَلالِ وَالْأِكْرامِ يا ذَاالنَّعْمآءِ وَالْجُودِ يا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَيْبَتي عَلَي النَّارِ!
ب - امام سجاد(ع) در هر روز ماه رجب اين دعا را ميخواندند:
يا مَنْ يَمْلِكُ حَوآئِجَ السَّآئِلينَ ويَعْلَمُ ضَميرَ الصَّامِتينَ لِكُلِّ مَسْئَلَةٍ مِنْكَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتيدٌ اَللّهُمَّ وَمَواعيدُكَ الصَّادِقَةُ واَياديكَ الفاضِلَةُ ورَحْمَتُكَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ واَنْ تَقْضِيَ حَوائِجي لِلدُّنْيا وَالْأخِرَةِ اِنَّكَ عَلي كُلِّشَيْءٍ قَديرٌ.
ج - امام صادق(ع) در هر روز ماه رجب اين دعا را ميخواند:
خابَ الوافِدُونَ عَلي غَيْرِكَ وَخَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ اِلاَّ لَكَ وَضاعَ المُلِمُّونَ اِلاَّ بِكَ وَاَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ اِلاَّ مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ بابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبينَ وَخَيْرُكَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبينَ وَفَضْلُكَ مُباحٌ لِلسَّآئِلينَ وَنَيْلُكَ مُتاحٌ لِلأمِلينَ وَرِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصاكَ وَحِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ ناواكَ عادَتُكَ الْإِحْسانُ اِلَي الْمُسيئينَ وَسَبيلُكَ الإِبْقآءُ عَلَي الْمُعْتَدينَ اَللّهُمَّ فَاهْدِني هُدَي الْمُهْتَدينَ وَارْزُقْنيِ اجْتِهادَ الْمُجْتَهِدينَوَلاتَجْعَلْني مِنَالْغافِلينَ الْمُبْعَدينَ واغْفِرْلي يَوْمَالدّينِ.
د - امام صادق(ع) در هر روز اين ماه اين دعا را ميخواندند.
اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرينَ لَكَ وَعَمَلَ الْخائِفينَ مِنْكَ وَيَقينَ
الْعابِدينَ لَكَ اَللّهُمَّ اَنْتَ الْعَلِيُّ الْعَظيمُ وَاَنَا عَبْدُكَ الْبآئِسُ الْفَقيرُ
اَنْتَ الْغَنِيُّ الْحَميدُ وَاَنَا الْعَبْدُ الذَّليلُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِهِ
وَاْمْنُنْ بِغِناكَ عَلي فَقْري وَبِحِلْمِكَ عَلي جَهْلي وَبِقُوَّتِكَ عَلي
ضَعْفي يا قَوِيُّ يا عَزيزُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الْأَوصيآءِ
الْمَرْضيِّينَ وَاكْفِني ما اَهَمَّني مِنْ اَمْرِ الدُّنْيا وَالآخِرَةِ يا اَرْحَمَ
الرَّاحِمينَ.
ه - دعاي زير كه خواندن آن، از ناحيه مقدسه سفارش شده:
اَللّهُمَّ اِنّي اَسئَلُكَ بِالْمَوْلُودَيْنِ في رَجَبٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَليٍّ الثاني وَابْنِهِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ وَاَتَقَرَّبُ بِهِما اِلَيْكَ خَيْرَ الْقُرَبِ يا مَنْ اِلَيْهِ الْمَعْرُوفُ
طُلِبَ وَفيما لَدَيْهِ رُغِبَ اَسئَلُكَ سُؤالَ مُقْتَرِفٍ مُذْنِبٍ قَدْ اَوْبَقَتْهُ
ذُنُوبُهُ وَاَوْثَقَتْهُ عُيُوبُهُ فَطالَ عَلَي الْخَطايا دُؤُبُهُ وَمِنَ الرَّزايا
خُطُوبُهُ يَسْئَلُكَ التَّوْبَةَ وَحُسْنَ الْأَوْبَةِ وَالنُّزُوعَ عَنِ الْحَوْبَةِ وَمِنَ
النَّارِ فَكاكَ رَقَبَتِهِ وَالْعَفْوَ عَمَّا في رِبْقَتِهِ فَاَنْتَ مَوْلايَ اَعْظَمُ اَمَلِهِ
وَثِقَتُِهُِ اَللّهُمَّ واَسئَلُكَ بِمَسآئِلِكَ الشَّريفَةِ وَ وَسآئِلِكَ الْمُنيفَةِ اَنْ
تَتَغَمَّدَني في هذَا الشَّهْرِ بِرَحْمَةٍ مِنْكَ واسِعَةٍ وَنِعْمَةٍ وازِعَةٍ وَنَفْسٍ بِما رَزَقْتَها قانِعَةٍ اِلي نُزُولِ الحافِرَةِ وَمَحَلِّ الْأخِرَةِ وَما هِيَ اِلَيْهِ صآئِرَةٌ.
اعمال اختصاصي و وقايع ماه رجب:
وقايع روز اول ماه رجب:
ولادت امام باقر (ع) در سال 57 ه.ق.
اعمال شب اول ماه رجب:
1. دعاي هنگام رؤيت هلال ماه رجب
در روايات آمده است كه پيامبر (ص) با ديدن هلال ماه رجب اين دعا را ميخواند:
اَللّهُمَّ بارِكْ لَنا في رَجَبٍ وَشَعْبانَ وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَوَاَعِنَّا عَلَي الصِّيامِ وَالْقِيامِ وَحِفْظِ اللِّسانِ وَغَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ.
2. غسل مستحبي شب اول رجب(106)
3. شب زندهداري با دعا و قرآن(107)
4. نماز گزاردن: بعد از نماز عشا، دو ركعت نماز به صورت زير خوانده شود:
الف) در ركعت اوّل، بعد از حمد، يك بار سوره انشراح و سه بار سوره اخلاص خوانده ميشود.
ب) در ركعت دوم، بعد از حمد، سورههاي انشراح، اخلاص، فلق و ناس خوانده شود.
ج) پس از نماز، سي مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ» گفته شود و سي مرتبه صلوات فرستاده شود.(108)
5. دعاي امام جواد (ع)(109)
6. زيارت امام حسين (ع)(110)
اعمال اختصاصي روز اول ماه رجب:
1. غسل مستحبي روز اول ماه
2. روزه گرفتن:
روايت شده؛ هر كس اين روز را روزه بدارد، بهشت بر او واجب ميشود.(111)
3. زيارت امام حسين (ع)(112)
4. زيارت حضرت رضا (ع)(113)
5. نماز حضرت سلمان: اين نماز، ده ركعت است كه به صورت پنج نماز دو ركعتي به شرح زير خوانده ميشود:
الف) در هر ركعت بعد از حمد، يك بار سوره اخلاص و سه بار سوره كافرون خوانده شود.
ب) بعد از هر دو ركعت، دستها را بالا آورده و اين دعا را بخواند:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُميتُ وَيُميتُ وَيُحيي وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ.
ج) سپس بگويد:
اَللّهُمَّ لا مانِعَ لِما اَعْطَيْتَ وَلا مُعْطِيَ لِما مَنَعْتَ وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ.(114)
معبودا! مانعي نيست در آنچه بخشي، و بخشندهاي نيست در آنچه تو منع كني، و سود ندهد تلاشِ صاحب تلاش به جاي تو.
وقايع روز سوم
شهادت امام هادي (ع) در سال 254 ه.ق
وقايع روز دهم ماه
ولادت امام جواد (ع) در سال 195 ه.ق
وقايع روز دوازدهم ماه
وفات عباس بن عبدالمطلّب در سال 32 ه.ق
وقايع روز سيزدهم ماه
ولادت حضرت علي (ع) در سال 23 قبل از هجرت
شبهاي بيض
شبهاي سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماههاي رجب و شعبان و رمضان، به علت نورافشاني مهتاب از اول شب تا انتهاي آن به ليالي بِيض معروف است.
انجام اعمال در شبهاي بيض از ماه رجب و شعبان و رمضان مانند هم است. و آن اعمال بدين شرح است:
1- دو ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از قرائت حمد، سوره ياسين و تبارك و ملك و توحيد يك بار خوانده ميشود.
در شب چهاردهم نيز دو نماز دو ركعتي مانند نماز شب سيزدهم مستحب است. و در شب پانزدهم هم سه نماز دو ركعتي مانند شب سيزدهم سفارش شده است.
اعمال روز سيزدهم رجب
1. روزه داشتن
روزهداري در اين روز مستحب است و هر كس بخواهد اعمال ام داود را انجام دهد. بايد سه روز ايام بيض را روزه بگيرد. و در روز پانزدهم رجب، اعمال ام داود را انجام دهد.(115)
2. اعتكاف
در اين روز مستحب است. ولي هر كس اين روز را در اعتكاف باشد بايد دو روز بعدي را نيز اعتكاف نمايد.
اعمال شب چهاردهم ماه رجب
1. خواندن چهار ركعت نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).(116)
اعمال روز چهاردهم
1. روزه داشتن.(117)
2. اعتكاف
وقايع روز پانزدهم ماه
وفات حضرت زينب (س) در سال 62 ه.ق
اعمال شب پانزدهم:
اين شب از شبهاي شريف و پرفضيلت است و اعمال زير در اين شب سفارش شد.
1. غسل نيمه رجب(118)
2.شب زندهداري با دعا و تلاوت قرآن(119)
3. نماز گزاردن، شش ركعت نماز، به صورت سه نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).(120)
4. خواندن زيارت امام حسين (ع)(121)
اعمال نيمه رجب:
1. غسل (122)
2. روزه داشتن(123)
3. نماز حضرت سلمان(124) (مطابق دستور روز اوّل ماه رجب).
4. زيارت امام حسين (ع)
از حضرت رضا (ع) سؤال شد: «چه زماني زيارت امام حسين (ع) فضيلت بيشتري دارد؟». فرمود: «نيمه رجب و نيمه شعبان».(125)
وقايع روز بيست و چهارم ماه
فتح خيبر در سال 7 ه.ق
وقايع روز بيست و پنجم ماه
شهادت امام كاظم (ع) در سال 183 ه.ق(126)
وقايع روز بيست و ششم ماه
وقايع ابوطالب در سال سوم قبل از هجرت.
وقايع بيست و هفتم ماه
اين روز مصادف است با بعثت پيامبر اكرم (ص) در سال سيزدهم قبل از هجرت و اين روز از اعياد بزرگ اسلامي است.
اعمال شب بيست و هفتم رجب
1. زيارت حضرت علي (ع)(127):
اين زيارت از افضل اعمال اين شب است.
2. خواندن دعاي مخصوص اين شب(128)
3. نماز گزاردن:
دوازده ركعت به صورت شش نماز دو ركعتي به شرح زير:
الف) بعد از نمازها، هفت بار، سورههاي حمد، ناس، اخلاص، كافرون، قدر و آية الكرسي خوانده شود.
ب) آنگاه دعاي زير خوانده شود:
الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبيراً. اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِمَعاقِدِ عِزِّكَ عَلَي اَرْكانِ عَرْشِكَ وَمُنْتَهَي الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ وَبِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَذِكْرِكَ الْأَعْليَ الْأَعْليَ الْأَعْلي وَبِكَلِماتِكَ التَّامَّاتِ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بي ما اَنْتَ اَهْلُهُ.(129)
سپاس از آنِ خدايي است كه فرزندي نگيرد، و شريك در مُلك نپذيرد، و ياوري كه بر بزرگي او بيفزايد، ندارد، و بزركش شمار، بياندازه. بار خدايا! به راستي از تو خواهم به بست و بندهاي عزّت بر پايههاي عرشت و نهايت رحمتت از قرآبت، و به نام تو كه اعظم است... و ذكر تو كه اعلي است... و به كلمات تمام تو، كه رحمت فرستي بر محمّد و خاندانش، و بكني با من آنچه اهلش هستي.
اعمال روز بيست و هفتم رجب
1. غسل مستحبي(130)
2. روزه داشتن
از امام رضا (ع) نقل شده است كه روزه اين روز، برابر هفتاد سال روزه ارزش و ثواب دارد.(131)
3.زياد صلوات فرستادن(132)
4. خواندن زيارت حضرت رسول (ص) و حضرت علي (ع)(133)
اعمال روز سيام ماه
اعمال زير به عنوان روز آخر ماه وارد شده است. لذا اگر ماه بيست و نه روز بود، در آن روز انجام پذيرد.
1. غسل(134)
2. روزه داشتن(135)
3. خواندن نماز حضرت سلمان(136)
عالی بود. خدا خیرتون بده اما اگر یه خورده نظم و ترتیب بهش میدادین بهتر بود.