ارتباط درون فردی Intrapersonal Communication

كلمات كليدي : ارتباط، ارتباط درون فردي، ارتباط انساني، تفكر، اعمال ذهني

نویسنده : قاسم كرباسيان

ارتباط درون‌فردی، یک داد و ستد ارتباطی است که در درون وجود شخص روی می‌دهد و می‌توان آن‌را حرف‌زدن با خود نامید.[1]

ماهیت ارتباط درون‌فردی

ارتباط هر فرد با خودش نوعی از ارتباط را به‌وجود می‌آورد که درون‌فردی خوانده شده است. این‌گونه از ارتباط که متضمن نوعی جریان تفهیم و تفاهم در درون فرد است و خود فرد را مورد توجه و محور اصلی بحث و گفتگو قرار می‌دهد، مبنای سایر ارتباطات به‌شمار می‌رود.

با این‌که تمامی انواع ارتباط، تا حدی ارتباط درون‌فردی به‌شمار می‌روند و معانی درگیر در هر ارتباطی، همواره در معرض تعبیر شخصی افراد است، اما این مفهوم خود به‌عنوان مفهومی متمایز و مشخص در سلک زنجیره‌ای از انواع ارتباط درمی‌آید. "بازبلاند" در توضیح این نوع از ارتباطات اینگونه می‌گوید: «فرایند رمزگذاری–رمزگشایی که به هنگام انتظار کشیدن انسان در تنهایی رخ می‌دهد یا درون‌نگری او نسبت به یک مصیبت شخصی، خود، نوعی ارتباط به‌قدر کافی متمایز است؛ که نیازمند تحلیلی جداگانه است. به همین دلیل، بهتر است ارتباط درون‌فردی را به بهره‌برداری از اشارت درون شخص که در غیاب دیگر مردمان رخ می‌دهد، محدود کرد. بدین ترتیب، محمل(عرض) این ارتباط، محصور در تنها یک شخص است؛ که با محیط خویش بده و بستان دارد و هم‌ اوست که آنچه را مقاصدش ایجاب کرده، می‌بیند و آنچه را که اندامگان او پذیرفته، حس می‌کند و نشانه‌ها را بر طبق پویش شخصیت خویش تداعی و به یکدیگر پیوند می‌زند»[2]

البته باید در نظر داشت که ارتباط انسانها با خود، منحصر به حالت انزوا و تنهایی انسان نیست و در بسیاری موارد، افراد در عین حالی که در میان انبوهی از انسان‌ها قرار گرفته‌اند، مستغرق در ارتباط با خود می‌شوند.

ویژگی‌های ارتباط درون‌فردی

در اغلب موارد این ارتباط از طریق گفتار خاموش برقرار می‌شود؛ که این نوع از گفتار نیز مانند گفتار محسوس واجد وجه احساسی است و بر لحن و نواخت تکیه دارد و اغلب با زبان تن همراه است. مثلاً وقتی تصمیم به انجام کاری می‌گیریم، ممکن است لب‌هایمان را به هم بفشاریم و یا مشت‌هایمان را گره کنیم.

از وجوه تمایز این‌گونه از ارتباط با ارتباط بین فردی می‌توان به ناممکن بودن عنصر سکوت در اینگونه از ارتباط اشاره کرد. سکوت که در رو در رویی‌های بین فردی، نقش ارتباطی مهمی دارد، در ارتباط درون‌فردی ناممکن است و اساساً هنگامی که هوشیار هستیم، نمی‌توانیم نیندیشیم و این‌گونه از ارتباط را قطع نمائیم.

باید دانست حرف‌زدن با خود، توسط افراد؛ که همان ارتباط درون‌فردی به‌شمار می‌رود، زمانی که در مورد خود باشد، به انگیزۀ کسب اطلاعات بیشتر در مورد خود، رفتار خود، علایق و نگرش‌ها و نظرات خود صورت‌ گرفته و موقعی که دربارۀ جهان خارج باشد و در مورد جهان خارج اندیشه شود، به قصد شناخت جهان جهت برخورد مناسب با مشکلات زیستن در جهان خواهد بود.[3]

مصادیق ارتباطات درون‌فردی

ارتباط درون‌فردی، اعمال ذهنی خودآگاه انسان مانند تفکر، محاسبه و ارزیابی خود و دیگران و روابط میان خود و دیگران، برنامه‌ریزی، تخیّل و یادآوری و همچنین اعمال ذهنی ناخودآگاه؛ مانند خواب دیدن را دربر می‌گیرد.

"لئونارد شدلستکی" در کتاب معنی و ذهن، از آنچه در درون هر فرد در فرایند ارتباط درون‌فردی می‌گذرد، فهرستی تهیه کرده است. به اعتقاد او ارتباط درون‌فردی موارد زیر را شامل می‌شود:

ادراکات، خاطرات، تجارت، نگرشها، نظرات، عقاید، احساسات، تدابیر، برداشت‌ها، تصورات، ارتباط‌ها، حالات ذهنی و ارزیابی‌ها.[4]

منابع :

[1]. بلیک، رید وهمکاران؛ طبقه‌بندی مفاهیم و ارتباطات، مسعود اوحدی، تهران، سروش، 1378، چاپ اول، ص39.

[2]. فرهنگی، علی‌اکبر، ارتباطات انسانی، تهران، رسا، 1374، چاپ دوم، جلد اول، ص12 و بلیک، رید وهمکاران؛ ص39.

[3]. گیل، دیوید و همکاران؛ الفبای ارتباطات، رامین کریمیان و همکاران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، 1384، چاپ اول، ص31 و بلیک، رید وهمکاران؛ ص39 و تی‌مایرز، میشله و همکاران؛ پویایی ارتباطات انسانی، حوا صابر آملی، تهران، نشر دانشکده صدا و سیما، 1383، چاپ اول، ص 13.

[4]. گیل دیوید وهمکاران؛ ص30 و تی‌مایرز، میشله و همکاران؛ ص29.