رساله دوم پطرس 2 peter

كلمات كليدي : كتاب مقدس، عهد جديد، رسالات عمومي، دوم پطرس، پطرس حواري، پيشگوئي ارتداد

نویسنده : هادی جهانگشای

«2 peter» در ردیف بیست و سوم از سری کتب عهد جدید، رساله دوم پطرس به چشم دیده می‌شود. این رساله مثل هفت رساله بعد از عبرانیان به علت اینکه مخاطبش عمومی است به رسالات عمومی معروف است و دومین نامه از نامه‌های پطرس رسول است.

نویسنده کتاب:

همانطوری که از نام رساله پیداست به پطرس رسول منتسب است. نویسنده خود را شمعون پطرس معرفی می‌کند که از اولین حواریون مسیح بوده و شغل وی ماهی‌گیری است. منزل او در بیت صیدا یعنی روستایی در نزدیکی سواحل شمالی دریای جلیل و کفرناحوم قرار داشت. در عهد جدید او را به عنوان اولین کسی که حضرت عیسی مسیح را تبلیغ می‌کند به شمار می‌آورند و او را از جمله وفادارترین یاران مسیح به شمار می‌آورند. اما زمانی که عیسی را دستگیر کردند و از او در مورد عیسی مسیح سئوال کردند او عیسی را سه بار انکار کرد. ایرنئوس (Iernaeus) می‌نویسد که پطرس در روم موعظه می‌کرده و اساس کلیسای روم را بنا نهاد و نیز ترتولیان (Tertullian) به شهادت پطرس در شهر روم اشاره می‌کند.[1] ایشان اعتقاد دارد که پطرس رسول در این شهر به دست مخالفان مسیح به شهدات رسییده است.

اما اهمیت انتساب این کتاب به پطرس از این جهت است که در عهد جدید، غیر از کتاب اعمال رسولان و رساله‌های پولس، تنها در یک جا از پولس سخن به میان آمده است و از او تعریف شده است؛ آنهم پایان همین رساله (دوم پطرس) است. بنابراین انتساب این رساله چه از نظر محتوا و چه از نظر شیوه نگارش اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.[2] در سنت مسیحی این کتاب به پطرس نسبت داده شده است اما محققان کتاب مقدس می‌گویند نویسنده آن فرد دیگری به غیر از پطرس رسول است که سالها پس از پطرس این کتاب را نوشته و به دلیل اینکه نوشته‌اش مورد قبول واقع شد آن را به پطرس نسبت داده است.[3] حتی نویسنده مسیحی جناب آقای جیمز هاکس با بیان اینکه کلیسای اولیه در انتساب این کتاب به پطرس اطمینان نداشته و حتی می‌خواستند آن را از جمله کتب غیرقانونی عهد جدید به حساب بیاورند.[4] برخی می‌گویند احتمالاً تا زمان اریگن (اریجن) (253-185 میلادی) این رساله به پطرس منسوب نبوده است برخی هم می‌گویند بعد از اوزیبوس (340-265 میلادی) این رساله قانونی شده و در مجموعه عهد جدید قرا گرفت.[5] بر فرض اگر قبول هم نمائیم که این رساله را پطرس نوشته نویسنده مسیحی فلوید فیلسون، در کتاب کلید عهد جدید گفته است: «این رساله، چه از نظر محتوا و چه از نظر نگارش با رساله اول پطرس اختلاف فاحشی دارد.»

آرچیبالد رابرتسون در مورد رساله دوم پطرس می‌گوید: «رساله دوم پطرس از آشنایی قطعی مؤلفش با اناجیل حکایت می‌کند اما رساله یاد شده آخرین و قطعاً جعلی‌ترین کتاب عهد جدید است.»[6] به عبارت دیگر این نویسنده مسیحی اعتبار این کتاب از عهد جدید را به شدت زیر سوال می‌برد و در اعتبار آن تشکیک می‌کند.

تاریخ نگارش:

در مورد تاریخ نگارش این رساله نیز اختلاف شدیدی وجود دارد. به عنوان نمونه برخی زمان احتمالی نگارش این رساله را بین سالهای 65-68 میلادی می‌دانند.[7] اما بعضی از محققان هم تاریخ نگارش آن را حدود سال 150 میلادی می‌دانند و برای آن شواهد فراوانی می‌آورند.[8] بعضی هم می‌گویند که این رساله حداقل صد سال پس از وفات پطرس نوشته شده است.[9]

محتوای کتاب:

قابل ذکر است که برخی معتقدند که به دلیل برخی از متشابهات بین رساله‌های دوم پطرس و یهودا یکی از این رساله‌ها از رساله دیگر اقتباس گردیده و با اینکه هر دو آن‌ها از یک منشا مشترک گرفته شده است.[10]

رساله دوم پطرس با معرفی نویسنده کتاب و بیان مخاطبانش آغاز می‌گردد. در آیه سوم معرفت و شناخت را موهبتی الهی بر می‌شمارد و می‌گوید که به هر کس این موهبت اعطا گردد وی دارای کمال و قوتی الهی در برابر شهوت و هوای نفسانی خواهد بود. در ادامه نویسنده، ایمان‌داران را برای رشد و کمال دعوت می‌کند. از آیه 8 به بعد پطرس به بیان ارزش این رشد و کمال می‌پردازد. ایشان در آخر باب اول این رساله مومنین را به عمل کردن دستورات و کلام انبیاء امر می‌کند و می‌گوید که بر دستورات انبیاء اهتمام ورزند. پطرس در باب دوم از انبیای کاذب و دروغگو سخن می‌گوید و وجود آنها را در هر زمان ممکن می‌داند وی در مورد آنها می‌گوید: این معلمان دروغگو بدعت‌های غیرآشکار را به صورت پنهانی داخل دین می‌کنند و به نام دین به مردم قالب می‌کنند. پطرس در ادامه می‌نویسد که این معلمان کاذب بعضاً در کار خود موفق نیز می‌شوند. در رساله دوم پولس از کتاب مقدس در مورد فرشتگان نوشته است که خداوند به فرشتگان که گناه می‌کنند شفقت نمی‌نماید و آنها را روانه جهنم می‌سازد. ایشان سرگذشت برخی از اقوام مانند اهالی شهرهای سدوم و عموره را که به خاطر بی‌دینی با خاکستر یکسان شده بودند بازگو می‌کند. نویسنده در آیه 14 علت تمایل انسان به گناه را عدم ثبات شخصیتی می‌داند. در ادامه این باب ایشان مجددا خصوصیات اخلاقی و کارهای انبیای کذبه را بیان می‌کند. باب سوم این رساله بیان روز رستاخیز رجعت دوباره حضرت عیسی مسیح است. پطرس در آیه سوم باب سوم احوال کسانی که دیگران را استهزاء می‌نمایند می‌گوید.

در آیه چهارم از قول آنها می‌گوید: خواهند (مسخره کنندگان) گفت (در روز قیامت): کجاست وعده آمدن او؟ زیرا از زمانی که پدران به خواب رفتند هر چیز به همین طوری که از ابتدای آفرینش بود باقی است.» (4:3)[11] بعد از آن نویسنده  از حتمی بودن چنین روزی سخن می‌گوید و می‌نویسد: خداوند در وعده خود تأخیر نمی‌نماید.(9:3)[12]ایشان بعد به عاقبت کسانی که در دنیا دزدی کرده‌اند اشاره می‌کند. نویسنده در آیه 12 باب 3 مردم را به انتظار روز رستاخیز دعوت می‌کند. وی این روز را چنین بیان می‌کند: «به حسب وعده او، منتظر آسمانهای جدید و زمین جدید هستیم که در آنها عدالت ساکن خواهد بود.» (13:3)[13] در آخر هم مخاطبان خود را از افتادن به دام رباخواران می‌ترساند و رباخواری را گمراهی از راه حق می‌داند. سرانجام این رساله در 3 باب به پایان می‌رسد.