كلمات كليدي : كينگ جيمز، ترجمه كتاب مقدس، تحريف كتاب مقدس، ترجمهي كينگجيمز جديد، اونجليكال، بنيادگرا
نویسنده : محمد ضياء توحيدي
کتاب مقدس مسیحیان، عمدتا به دو زبان عبری و یونانی نگاشته شده است.از آنجا که این دو زبان به مرور زمان، جای خود را به زبان‌های جدید داده بودند، استفاده‌ی از این کتاب‌ها برای مردم مشکل شده بود و نیاز به ترجمه‌ی این کتاب‌ها به زبان رایج به وجود آمده بود. تا قرن هفدهم میلادی، ترجمه‌های متعددی از کتاب مقدس به زبان انگلیسی منتشر گردیده بود.هر یک از این ترجمه‌ها دارای نقاط قوت و ضعف خاص به خود بودند.در اوایل قرن هفدهم، زمانی که "جیمز اول" بر اریکه‌ی پادشاهی تکیه زد، پیشنهاد داده شد تا ترجمه‌ی انگلیسی جدیدی از کتاب مقدس تهیه گشته، در دسترس مردم قرار گیرد.این پیشنهاد با استقبال پادشاه روبرو گردید و با دستور مستقیم پادشاه، عالمان مسیحی به تکاپو افتادند تا ترجمه‌ای روان و مقبول را ارائه کنند.
ترجمه‌های انگلیسی موجود در قرن هفدهم میلادی
زمانی که "جیمز اول" (1603 – 1625 .م) در سال 1603 میلادی به پادشاهی انگلستان رسید، ترجمه‌های انگلیسی مختلفی از کتاب مقدس وجود داشت. از جمله این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمه‌های "تیندل"، "مثیو کاوردیل"، "وایت چرچ" و "جنوا" اشاره کرد.[1]
البته در منطقه ی تحت قلمرو وی دو ترجمه‌ی دیگر نیز وجود دارد که از اهمیت و شهرت بیشتری برخوردار بودند و به نوعی در رقابت با یکدیگر قرار داشتند. نخستین ترجمه، ترجمه‌ای تحت عنوان "کتاب مقدس اسقفان[2]" بود که توسط رهبران کلیسایی ارائه شده بود. ترجمه‌ی دیگر که در میان عموم مردم رواج داشت و از محبوبیت میان مردم برخوردار بود ترجمه‌ای تحت عنوان "کتاب مقدس جنوا[3]" بود.
پیشنهاد ترجمه‌ی جدید به پادشاه و موافقت وی
در این زمان، در کنفرانسی که به دستور پادشاه در دیوان همپتون برگزار شد، یکی از حاضران به نام جان رینولدز[4]که سرپرست "دانشکده متون مسیحی آکسفورد"بود پیشنهاد کرد تا ترجمه‌ای جدید از کتاب مقدس به زبان انگلیسی تهیه شود.پادشاه نیز از این پیشنهاد رینولدز استقبال کرد و دستور تدوین ترجمه‌ی جدید را صادر کرد.[5]
او در این دستور، تأکید کرد که ترجمه‌ی مذکور با استفاده‌ی مستقیم از متون اصلی عبری و یونانی تهیه گردد و بدون شرح و حاشیه باشد تا بتواند در کلیساهای انگلستان مورد استفاده عموم قرار گیرد.[6]
تدوین قوانین حاکم بر امر ترجمه
به زودی پنجاه قانون و ضابطه نیز برای تدوین این مجموعه تهیه و تنظیم گردید تا مترجمان از اعمال سلیقه‌های شخصی به دور باشند و بر اساس معیارها و قوانینی یکسان به ترجمه بپردازند.
در نخستین بند از این قانون، آمده بود:
«ترجمه‌ی متداول که در کلیساها مورد استفاده است و به نام "کتاب مقدس اسقفان"خوانده می‌شود می‌بایست در ترجمه مورد تبعیت قرار گیرد و تغییرات اندکی در آن مجاز خواهد بود»
در قانون ششم گفته شده بود که هیچ توضیحی نیز در حاشیه نباید ذکر شود:«اما تنها برای توضیح لغات عبری یا یونانی که امکان فهم آن بدون توضیح وجود ندارد، توضیحی مختصر و مناسب در متن گنجانده شود».
در قانون چهاردهم نیز توضیح داده شده بود که در صورت توافق مترجمان بر لزوم ترجمه‌ی بهتر می‌بایست از ترجمه‌های "تیندل"، "مثیو کاوردیل"، "وایت چرچ" و "جنوا" استفاده شود.[7]
آغاز به کار ترجمه‌ی جدید کتاب مقدس
در سال 1604میلادی، کار ترجمه توسط گروهی از عالمان و پژوهشگران الهیات آغاز گردید.مترجمان که تعداد آن ها پنجاه و چهار نفر بود (البته در برخی منابع[8]، تعداد آنها را چهل و هفت نفر ذکر کرده اند)در شش گروه و در سه منطقه‌ی مختلف مشغول ترجمه گردیدند.[9]
از این شش گروه، سه گروه مسئول ترجمه‌ی عهد عتیق، دو گروه مسئول ترجمه‌ی عهد جدید و یک گروه به عنوان مترجمان بخش اپوکریفایی تعیین شده بودند.[10]
این ترجمه به مدت هفت سال به طول انجامید و در سال 1611 به پایان رسیده و منتشر گردید.
علی‌رغم آنکه این ترجمه به دستور پادشاه تهیه شده بود و تعداد قابل توجهی از عالمان مسیحی دست‌اندر کار ترجمه‌ی آن بودند اما این ترجمه چندان سریع نتوانست جایگاه خود را در جامعه‌ی مسیحی به دست آورد و نیم قرن طول کشید تا توانست جایگاهی را برای خویش پیدا کند.
به هر حال پس از گذشت نیم قرن این نسخه توانست جای ترجمه‌ی رایج آن زمان یعنی ترجمه‌ی جنوا (Geneva Bible) را در میان مسیحیان به دست آورد[11] و تا سه قرن به عنوان ترجمه‌ی معتبر و رایج کتاب مقدس در میان انگلیسی زبانان مورد استفاده قرار گیرد.[12]
شهرت و محبوبیت بی‌نظیر این ترجمه
این ترجمه از شهرتی عالم‌گیر برخوردار شد که نه پیش از آن و نه بعد از آن، هرگز ترجمه‌ای انگلیسی نتوانست از شهرت و فراگیری این ترجمه برخوردار گردد.شهرت و محبوبیت این ترجمه تا بدانجا پیش رفت که "سر کنیون[13]"در مورد آن اظهار داشت که از نظر او ترجمه‌ی رسمی کتاب مقدس (کینگ جیمز)بر ترجمه ی یونانی نیز برتری دارد.بخت با این ترجمه یار بود زیرا این ترجمه در زمانی تدوین و منتشر گردید که زبان انگلیسی به زبان رایج و فراگیر تبدیل شده بود و بنابر این، ترجمه کینگ جیمز توانست از شهرتی جهانی در جامعه‌ی مسیحی برخوردار گردد.[14]
پدید آمدن نسخه‌های متفاوت از این ترجمه
اندک‌زمانی پس از انتشار این ترجمه، نسخه‌های متفاوتی از آن به وجود آمد که با یکدیگر در متن متفاوت بودند.اولین ترجمه‌ی اصلاح‌شده‌ی این متن در سال 1769توسط "بنجامین بلینی[15]"از آکسفورد منتشر گردید؛ نسخه‌ای که وی چهل سال برای آن زحمت کشیده بود.
با این وجود، نسخه‌ای از این ترجمه تحت عنوان "نسخه‌ی معتبر" (TheAuthorized Version) که توسط هیچ پادشاه یا پارلمانی به رسمیت شناخته نشده بود به عنوان نسخه‌ی متداول در برتانیای کبیر مورد استفاده قرار گرفت.[16]
آشکار شدن اشتباهات و غلط‌های فراوان این ترجمه و تجدید نظر در آن
پژوهش‌های دانشمندان در مورد ترجمه‌ی کینگ جیمز در قرن نوزدهم آنها را متوجه این نکته کرد که این ترجمه، سرشار از غلط و اشتباه است و همین مسأله، نیاز به تصحیح این ترجمه را می‌طلبید. در نتیجه ترجمه‌های دیگری با هدف تصحیح این ترجمه ارائه گردید که از جمله‌ی آنها می‌توان به "نسخه‌ی انگلیسی اصلاح‌شده" (Revised English Version) اشاره کرد.[17]
این نسخه‌ی تجدید نظر شده، توسط 54 عالم مسیحی از فرقه‌های مختلف که البته بیشتر آنها انگلیکن بودند ارائه شد. در بازبینی این ترجمه، عالمان متدیست، پرزبیتری، کانگریگیشنال، باپتیست و حتی یک نفر از موحدان حضور داشتند. در این نسخه در حدود سی هزار تغییر نسبت به نسخه‌ی اصلی اعمال گردید. بخش عهد جدید این نسخه در سال 1881 منتشر گردید و نسخه‌ی کامل این مجموعه در سال 1885میلادی با لیستی از تغییرات اعمال‌شده در آن منتشر گردید.نسخه‌ی آمریکایی این اثر نیز در سال 1901منتشر گردید.البته هیچ یک از دو نسخه‌ی آمریکایی و انگلیسی این اثر نتوانستند جای نسخه‌ی اصلی کینگ جیمز را بگیرند.[18]
آخرین ترجمه‌ای که بر اساس نسخه‌ی کینگ‌جیمز (البته به همراه ترجمه‌ی تیندل) ارائه شد، عنوان "نسخه‌ی معتبر اصلاح‌شده" را به خود گرفت. بخش عهد جدید این نسخه در سال 1946، عهد قدیم آن در سال 1952 و بخش اپوکریفا در سال 1957 تکمیل و ارائه گردید. در سال 1977 این نسخه به شکل مبسوط تری ارائه شد که در آن کتاب‌های سوم و چهارم مکابیان به همراه مزمور 151 (که برگرفته از ترجمه سبعینیه بود) گنجانده شده بود و به همین دلیل، این نسخه، مورد پذیرش کلیساهای ارتدوکس شرقی قرار گرفت.[19]
همچنین از دیگر نسخه‌هایی که بر اساس این ترجمه ارائه شد، می‌توان به نسخه‌ای اشاره کرد که توسط "جان وزلی[20]" تهیه شد و در آن حدود 150 اشکال و غلط موجود در این ترجمه اصلاح شده بود.[21]
تحریف بزرگ در راستای اثبات آموزه‌ی تثلیث!
چنانکه گفته شده، به شهادت متخصصان زبان یونانی، این ترجمه مشتمل بر اشکالات و غلط‌های فراوانی می‌باشد. یکی از نقاط تاریک در مورد این ترجمه، آن است که افزون بر غلط ها و اشتباهات آن که شاید بتوان آنها را اشتباهات ناخواسته تلقی کرد، تحریفی آشکار است که از سوی مترجمان این اثر صورت پذیرفته است. با مراجعه به رساله‌ی اول یوحنا می‌توان دریافت که مترجمان در این رساله دست برده‌اند و با تحریف دو آیه از این رساله، در پی آن برآمده‌اند که دلیلی کتاب مقدسی را برای آموزه‌ی تثلیث ارائه دهند.
ابتدا متن اصلی کتاب مقدس را ذکر کرده و سپس ترجمه‌ی تحریف شده‌ی کینگ جیمز را ذکر می‌کنیم.
در ترجمه‌های موجود از آیات هفتم و هشتم باب پنجم از رساله‌ی اول یوحنا می‌خوانیم:
«زیرا سه هستند که شهادت می‌دهند، یعنی روح و آب و خون؛ و این سه یک هستند».[22]
این ترجمه، ترجمه ای است که بر مبنای متون یونانی موجود از این رساله صورت گرفته است و در تمامی متون موجود، این آیه به همین شکل ترجمه شده است اما شگفت آنکه، مترجمان ترجمه‌ی کینگ جمیز با تحریف این آیه آن را اینگونه ترجمه کرده‌اند:
»There are three that testify in heaven, the Father, the Word and the Holy Spirit, and these are one. And there are three that testify on earth, the Spirit, the water and the blood«.
«سه (چیز) هستند که در آسمان شهادت می‌دهند، پدر، کلمه و روح‌القدس؛ و این سه، یکی هستند. و سه (چیز) هستند که بر روی زمین شهادت می‌دهند، روح، آب و خون».
با مشاهده‌ی این آیه به روشنی می‌توان دریافت که مترجمان با خیانت در ترجمه، در صدد ارائه‌ی مستندی کتاب مقدسی برای آموزه‌ی تثلیث و اثبات سه اقنوم و نیز اتحاد آنها بوده‌اند.[23]
این اشتباه برای اولین بار از سوی اراسموس کشف گردید.وی اظهار داشت که این ترجمه از متن مذکور را در هیچ یک از نسخه‌های یونانی کتاب مقدس نمی‌توان یافت و بنابراین، ترجمه‌ی مذکور، ساختگی است و تحریف کتاب مقدس می‌باشد.[24]
ترجمه کینگ‌جیمز جدید
با گذشت نزدیک به چهار قرن از زمان ارائه‌ی این ترجمه، زبان انگلیسی دستخوش تغییر و تحول‌های زیادی در ساختار و نیز کلمات کاربردی و رایج گردید.همین امر برخی را واداشت تا نسخه‌ای به‌روزشده از این ترجمه را تهیه کنند. این نسخه تحت عنوان New King James Version منتشر گردید و لغات قدیمی این ترجمه را که منسوخ شده بود تغییر داده و در حقیقت متنی روان و ماطبق با لغات رایج را ارائه کرد.
این ترجمه که در سال 1982میلادی از سوی طرفداران ترجمه‌ی کینگ‌جیمز منتشر گردید، تا حدود زیادی به ترجمه‌ی کینگ جیمز وفادار ماند.[25]
مسیحیان امروز و استفاده از این ترجمه
با انتشار ترجمه‌های اصلاح‌شده‌ای که با رفع اشکالات و تحریفات این ترجمه ارائه گردید، به مرور زمان استفاده از این ترجمه از میان عموم مسیحیان رخت بر بست. افزون بر این نسخه‌های تجدید نظر شده، ترجمه‌های دیگری نیز وجود دارد که اصلا مبتنی بر این ترجمه نیست و امروزه در جوامع انگلیسی‌زبان رواج دارد.
البته باید توجه داشت که برخی از مسیحیان همچنان این ترجمه را با ارزش می‌دانند.مسیحیان اونجلیکال (گرایشی فرا فرقه‌ای در الهیات که بر جایگاه ویژه کتاب مقدس تأکید می‌کند[26]) از جمله گروه‌هایی هستند که ارزش خاصی برای ترجمه کینگ جمیز قائلند.
اعتقاد به این ترجمه، در میان اونجلیکال‌های افراطی که امروزه به "بنیاد گرایان" شناخته می‌شوند در مرتبه‌ای بالاتر قرار دارد چرا که از نظر آنها، ترجمه‌ی کینگ جیمز یگانه ترجمه‌ی معتبر کتاب مقدس می‌باشد.[27]