صبر
در بسیارى از گفتار و نوشتار علماى اخلاق و بزرگان اسلام،«صبر»به سه شاخه تقسیم شده است
1-صبر بر اطاعت.
2-صبر بر معصیت.
3-صبر بر مصیبت.
منظور از«صبر بر اطاعت»،ایستادگى در برابر مشکلات اطاعت فرمان خداست.
اطاعت فرمان الهى در نماز و روزه و حج و جهاد و اداى واجبات مالى،همانند خمس وزکات و هم چنین صبر و شکیبایى در برابر مشکلات اطاعت اوامر استحبابى که دامنه‌گسترده‌اى دارد.
منظور از«صبر بر معصیت»،ایستادگى در برابر شعله‌هاى سرکش شهوات وهیجان‌هاى برخاسته از هوا و هوس است که اگر چنین نباشد،طوفان شهوات و هوس‌هاتمام ایمان و تقوا و پاکى و صدق و صفا و...را از بین مى‌برد.
و منظور از«صبر بر مصیبت»،آن است که انسان در طول زندگى،در برابر حوادث‌دردناکى، مانند از دست دادن عزیزان،خسارت‌هاى عظیم مالى،به خطر افتادن آبرو وحیثیت اجتماعى، گرفتارى در چنگال بیمارى‌هاى صعب العلاج و افتادن در دام دوستان‌ناباب و شرکاى خائن و حکومت ظالم و گاه همسران فاسد و...صبر و شکیبایى را ازدست ندهد.
رسول اکرم (ص) می فرمایند:
نشانه شخص شکیبا چهار چیز است: صبر بر ناملایمات، تصمیم به کارهای نیک، فروتنی و بردباری.
رسول اکرم (ص) می فرمایند:
صبر نصف ایمان است.
امام حسن (ع) می فرمایند:
خیری که شر ندارد، شکر بر نعمت و صبر بر ناگواریهاست.
امام جعفر صادق (ع) می فرمایند:
هر کس از مؤمنان به بلایى‌گرفتار شود(و)شکیبایى را از دست ندهد،پاداش هزار شهید دارد.
امام رضا (ع) می فرمایند:
مـؤمـن , مـؤمـن واقعى نیست, مگـر آن که سه خصلت در او بـاشــ د: سنتـى از پـروردگـارش، سنتـى از پیـامبـرش و سنتـى از امـامـش.
اما سنت پروردگارش , پـوشاندن راز خود است, اما سنت پیغمبرش , مدارا و نرم رفتارى با مردم است, اما سنت امامـش صبر کردن در زمان تنگدستـى و پریشان حالى است.
امام علی (ع) می فرمایند:
بر شما باد صبر و استقامت کردن،زیرا صبر نسبت‌به ایمان،همانند سر به بدن‌است.
امام علی (ع) می فرمایند:
صبر و شکیبایى مرکبى است که هرگز به زمین نمى‌خورد و قناعت شمشیرى است که هرگز از کار نمى‌افتد.
امام جعفر صادق (ع) می فرمایند:
صبر،آنچه را که در درون بندگان خدا ازنور و صفا وجود دارد،آشکار مى‌کند و بى‌صبرى و ناشکیبایى،آنچه را که در درون آنها از ظلمت و وحشت است،ظاهر مى‌سازد.
امام علی (ع) می فرمایند:
اگر صبر کنى،به خاطر صبر خود به مقامات ابرار و نیکوکاران مى‌رسى و اگر بى‌صبرى کنى،این بى صبرى تو را در عذاب دوزخ وارد مى‌کند.
امام علی (ع) می فرمایند:
شخص صبور،پیروزى را از دست نخواهد داد هر چند طول بکشد.