دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

نهادهای حکومتی

No image
نهادهای حکومتی

نهاد اجتماعي، نهادهاي حكومتي، كاركردهاي آشكار يا پنهان

نویسنده : سلیمان اکبری

واژۀ نهاد در ادبیات فارسی معانی مختلفی دارد؛ مانند طبیعت، ذات، ، ریشه، روش، آئین، شعار، کیفیت و ...، و در جامعه شناسی و مردم شناسی به معنی بنیاد و بن‌گاه به کار رفته است.

در اصطلاح جامعه شناختی، نهاد اجتماعی عبارت است از نظامی نسبتاً پایدار و سازمان یافته که بر پایه ارزش‌هایی استقرار یافته و برای برآوردن نیازهای انسان، هنجارهایی را برای جمع اجباری می‌سازد و با انتقال از نسلی به نسل دیگر تداوم و استمرار پیدا می‌کند. به طور معمول، پنج نهاد بنیادی را در همه جامعه‌ها می‌توان باز شناخت که عبارتند از: نهادهای خانوادگی، پرورشی، دینی، اقتصادی و حکومتی.

نهادهای حکومتی، نهادهایی هستند که با حفظ نظم، اجرای عدالت و حفظ جامعه در قبال بیگانگان زمینه را برای استفادۀ مشروع از قدرت به منظور استقرار نظام اجتماعی و غالباً اجرای این قبیل کارکردها به عهدۀ سازمان خاصی به نام دولت می‌باشد.

در نهاد حکومت، هر یک از اعضا قواعدی باید نقش خاصی را به عنوان وزیر، استاندار، مدیر کل و غیره ایفا کنند. رفتار هر یک از این افراد تحت قواعد و نظامات خاصی است و هر کدام پایگاه معینی داشته و از مقررات و قوانین تبعیت می‌کنند و تصمیمات محدودی می‌گیرند. هم‌چنین از آنجا که مقررات و قوانین حاکم بر رفتار هر یک از این افراد برای اعضای جامعه شناخته شده است، اقدامات و فعالیت‌های هر کدام از آن‌ها نیز در زمان‌های مختلف، قابل پیش‌بینی می‌باشد.

یکی از ویژگی‌های مهم نهادها این است که متضمن ارزش‌هایی نهائی هستند که اعضا در آن مشارکت دارند. نهادهای حکومتی نیز شامل ارزش‌هایی هم‌چون امکان دخالت در امور حکومت، انتخابات آزاد، قوه قضائیه مستقل و برابری در مقابل قانون می‌باشند.

کارکردهای آشکار یا پنهان

هر کدام از نهادها ممکن است کارکردهای آشکار یا پنهانی داشته باشد. به عنوان نمونه، فعالیت‌های آشکار یک حزب سیاسی که یکی از نهادهای حکومتی به حساب می‌آید، انتخاب نامزدهایی است که به بهترین وجه معرّف آرمان‌ها و اهداف آن حزب باشد، برای رأی دهندگان جاذبه داشته باشند و چون انتخاب شدند آرمان‌ها و اهداف حزب را دنبال کنند. فعالیت‌های پنهان آن نیز ممکن است دربرگیرندۀ نظام نیرومندی باشد که بتواند از کسانی که منظور نظر حزب و وفادار به آن هستند حمایت کند، شغلی برای آن‌ها دست و پا کند، با روش‌های خاصی از آن دسته از اعضای قبلی که مرتکب خلاف و یا جنایتی شده‌اند حمایت قضایی کرده، از مجازات و شکنجه آنان جلوگیری کند و سرانجام اینکه منابع مالی و وجوه مورد نیاز اعضا و طرفداران یا گروه‌های ذینفع را تأمین کند.

از آنجا که هر کدام از نهادها بر اساس یک‌سری نیازهای اجتماعی شکل گرفته و پاسخ‌گوی آن نیازها می‌باشند.

کارکردهای نهادمند شدۀ یک نهاد حکومتی:

الف) نهادی ساختن هنجارها از طریق قوانینی که در دستگاه قانون گذاری دولت تصویب شده است.

ب) به اجراء گذاشتن قوانین مصوّبه.

ج) حل مناقشات موجود میان اعضای جامعه.

د) ارایه خدماتی نظیر بهداشت، آموزش و پرورش، رفاه.

ه) حفظ شهروندان در برابر حملات ملل دیگر و بیدار باش در برابر خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند.

نکته دیگر در مورد نهادهای حکومتی این است که تغییر در این نهاد، موجب تغییراتی متناسب با خود در دیگر نهادها می‌شود. مثلاً در انقلاب اسلامی ایران،‌ هنگامی که تغییرات سیاسی در دولت به وجود آمد، به تبع آن، نه فقط همۀ نهادهای حکومتی دچار تغییر شدند، بلکه بنیان‌های اقتصادی مانند سیستم بانکی و سرمایه گذاری ، خانواده و مدارس و... تغییرات درونی مشهودی پیدا کردند، چنانکه رابطه افراد خانواده دچار دگرگونی شد، سن ازدواج پایین آمد، تضادهایی در برخی خانواده‌ها بروز کرد و نیز برنامه مدارس و نظام آموزشی دچار تغییر شد.

مقاله

نویسنده سلیمان اکبری

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

امام سجادعلیه‌السلام؛ احیاگر نبوت و امامت

در این متن به امام سجادعلیه‌السلام؛ احیاگر نبوت و امامت با موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) پرداخته شده است.
No image

محبت ولیّ خدا؛ اساس روابط مؤمنین

متن سخنرانی محبت ولیّ خدا؛ اساس روابط مؤمنین در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) در این بخش قرار دارد.
No image

محبت ولی خدا، محور روابط اجتماعی

در این متن به محبت ولی خدا، محور روابط اجتماعی با موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) پرداخته شده است.
No image

عشق به اهل بیت(ع)

متن سخنرانی عشق به اهل بیت(ع) در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) در این بخش قرار دارد.
No image

حب و بغض الهی و آثار آن

در این بخش متن سخنرانی با عنوان حب و بغض الهی و آثار آن در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) آورده شده است.

پر بازدیدترین ها

No image

تاریخچه عمیق و ریشه دار شیعه

در این بخش متن سخنرانی با عنوان تاریخچه عمیق و ریشه دار شیعه در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) آورده شده است.
No image

عشق به اهل بیت(ع)

متن سخنرانی عشق به اهل بیت(ع) در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) در این بخش قرار دارد.
No image

امام سجادعلیه‌السلام؛ احیاگر نبوت و امامت

در این متن به امام سجادعلیه‌السلام؛ احیاگر نبوت و امامت با موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) پرداخته شده است.
No image

آثار محبت اهل بیت علیهم‌ السلام

در این بخش متن سخنرانی با عنوان آثار محبت اهل بیت علیهم‌ السلام در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) آورده شده است.
No image

ارادت علمای شیعه به ائمه (ع)

متن سخنرانی ارادت علمای شیعه به ائمه (ع) در موضوع محبت اهل بیت(علیه السلام) در این بخش قرار دارد.
Powered by TayaCMS