تالیفات ملا عبدالله بحرانی

عرضه «عوالم»

مشهورترین تالیف علاّمه ملاّعبدالله بحرانى، کتاب «عوالم العلوم و المعارف» موسوم به «جامع العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال» است، این اثر گرانسنگ همچون «بحارالانوار»، از شاهکارهاى آثار شیعه بوده، حجمى بیشتر از «بحار الانوار» دارد.^([21])

کتاب عوالم شامل موضوعاتى در توحید و نبوّت، احوال مرگ، برزخ، احوال عالم، خلق، سماوات و ارض، سایر اصول عقاید، شرح احوال پیامبران، پیامبر گرامى اسلام و ائمه اطهار(علیهم السلام)با استدلالات فراوان درباره صحت اعتقادات امامیه و روایات فراوان فقهى است.^([22])

بحرانى براى مقدمه کتاب عوالم، خطبه اى مفصل و خاص ساخته، بدینگونه که در اوّل و آخر هر فقره (پاراگراف) از فقرات خطبه یکى از حروف الفباء است به ترتیب از الف تا یاء چنانکه آغاز و پایان فقره نخست «الف» است و آغاز و پایان فقره دوم «ب» و همین گونه تا آخرین فقره که حرف اوّل و آخرش «یاء» است. این خطبه پنج صفحه از نسخه اصلى را فرا گرفته است.^([23])

بسیارى از مجلدات عوالم در کتاب خانه هاى ایران و عراق موجود است، به گفته شیخ آقا بزرگ تهرانى، این کتاب صد جلد است^([24])، جامع ترین نسخه آن در کتابخانه مرحوم حاج سیّد على محمّد وزیرى در یزد است^([25]). در کتابخانه مجلس شوراى اسلامى، علاوه بر نسخ متفرقه از مجلدات عوالم، یک دوره نزدیک به یک دوره کامل از نسخه اصلى به خط مؤلّف موجود است.^([26])

برخى از مجلدات این کتاب همچون مقتل امام حسین(علیه السلام) در سال 1318 ق. به چاپ رسید^([27]) در دهه اخیر نیز برخى از جلدهاى آن زیر نظر آقاى سیّد محمّد باقر ابطحى و تحقیق عدّه اى از فضلاى حوزه علمیّه قم و به همّت مدرسه امام مهدى (عج) به چاپ رسید، جلدهاى «العقل و الجهل»، «النّصوص على الائمة الاثنى عشر»، «فاطمه الزهراء(علیها السلام)»، «امام حسن»، «امام حسین»، «امام سجاد»، «امام باقر»، «امام صادق»، «امام موسى بن جعفر»، «امام رضا» و «امام جواد»(علیهم السلام)از آثار انتشار یافته این دائرة المعارف است و جلدهاى دیگر این مجموعه که درباره زندگانى معصومان(علیهم السلام) است نیز، در دست تحقیق و نشر مى باشد.

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه