دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اقامه

No image
اقامه

كلمات كليدي : اقامه، اِتمام، قصر

نویسنده : محمدرضا ارائی

«اِقامه» در لغت به معنایِ ماندن در جایی، بر پا کردن ....، و «اِتمام» به معنایِ کامل کردن،[1] و «قصر» به معناىِ ناقص کردن...، می‌باشد.

و در اصطلاح فقهی:

«اقامه» به سه معنای ذیل آمده:‌

1- بپا داشتن نماز

2- بپا داشتن دین، مناسک،‌احکام و حدود شرعی

3- خاتمه دادن سفر، با ماندن در جایی به مدت ده روز[2]

که در این نوشتار، سومین معنای اصطلاحی مدنظر می‌باشد.

و «اِتمام» به معنای: راندن شیء، به حدی که دیگر به چیزی خارج از خود، نیاز نداشته باشد.[3]

و «قصر» به معنای دو رکعت خواندنِ نمازهای چهار رکعتی در سفر[4]

- احکام اقامه

حکم اول: قصد

اگر مسافری، نیت کرد که در غیر شهر خودش، به مدت ده روز بماند، در آن مدت، نمازهای چهار رکعتی را کامل می‌خواند.

- مستندات:

1- سنت: «اذا دخلت ارضاً، فایقضت انَّ لک بها مقام عشرة ایام، فأتمّ الصلاة...»[5]

هنگامی که وارد سرزمین شدی، و مطمئن شدی که مدت ده روز در آنجا مقیم هستی، نماز را کامل بجا آور.

این روایت، از نظر سند، صحیح، و از نظر دلالت، روشن بود، احادیث دیگری نیز در این رابطه، در کتب حدیثی، وجود دارد.

2- اجماع: پیرامون این حکم، فقها اجماع دارند، و در این زمینه، اختلاف نظری وجود ندارد.[6]

- حکم دوم:‌ علم

مسافر بایستی بداند که در آن سرزمین مدت ده روز می‌ماند.

بنابراین اگر تردید داشته باشد، نماز چهار رکعتی را باید بصورت قصر (یعنی: دو رکعت)، بخواند.

- مستندات:

1. سنت: «...و ان لم قدر ما مقامک بها.... فقصَّر»[7]

و اگر ندانستنی که چه مدت در آن سرزمین هستی، نماز چهار رکعتی را بصورت قصر بجا آور.

این حدیث، ادامه روایت گذشته است، که از نظر سند و دلالت مشکلی ندارد.

2. اجماع: این حکم نیز، مورد اجماع فقهاست، و اختلاف نظری وجود ندارد.[8]

- حکم سوم: قوالی

مسافر نیت کند که ده روز پشت سرهم در آن شهر بماند.

بنابراین اگر در نظر داشته باشد که از محل اقامت خود، به اندازه‌ای دور شود که از نظر عرف در اقامتِ ده روزه او خلل ایجاد کند، اقامه منعقد نمی‌شود.

در این رابطه ظاهراً اختلاض وجود ندارد،[9] ولی پیرامونِ تعیین آن مسافتی که از نظر عرف، در اقامه، خلل ایجاد می‌کند، چهار نظر مطرح شده، که بیان می‌شود:

1- خروج از شهر، به میزان چهار فرسخ و بیشتر که همان مسافتِ شرعیِ قصرِ نماز است.[10]

2- خروج از شهر تا حد ترفّص و بیشتر.[11]

3- تعیین میزان این مسافت بر عهده عرف است.[12]

4- خروج از حصاری که دورِ شهر است، یا: خروج از حدود ساختمان‌ها و منازل شهر[13]

- حکم مجبور و مکره:

کسی که از روی اجبار یا اکراه، وارد شهری شود، ملاک، تنها علم این فرد است، اگر می‌داند که اقامت او، ده روز یا بیشتر طول می‌کشد، نمازهای چهار رکعتی را، کامل می‌خواند، والاّ بصورتِ قصر، بجا می‌آورد.[14]

- حکمن تابع:

«تابع» کسی است که، از خود استقلالی ندارد.

چنین فردی، اگر می‌داند که مافوقش ده روز می‌ماند، نماز چهار رکعتی را، کامل می‌خواند.[15]

اگر خداونئ که مافوقش، ده روز می‌ماند، در این زمینه، دو نظر بیان شده:

1- «قصد اجمالی» صحیح است، بنابراین نماز چهار رکعتی را کامل می‌خواند.[16]

2- «قصد اجمالی» صحیح نیست، بنابراین نمازش را، بصورت قصر، می‌خواند.[17]

قصد اجمالی یعنی: نیت کند که: به همان مدتی که مافوق از، قصدِ اقامت نموده، او نیز قصد اقامت نماید.[18]

مقاله

نویسنده محمدرضا ارائی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

هویت زنانه در تندباد تاریخ

هویت زنانه در تندباد تاریخ

✍️ سعید احمدی
سگ کی؟

سگ کی؟

✍️ سعید احمدی 
کارهای کثیف

کارهای کثیف

✍️ سعید احمدی 
الهیات جنگ...

الهیات جنگ...

یادداشت

پر بازدیدترین ها

No image

قالَ رَسُولُ اللّهِ (صلّى اللّه علیه و آله):«اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً.»

پیامبر اکرم (صلّى اللّه علیه و آله) فرمود: «براى شهادت حسین علیه السلام ، حرارت و گرمایى در دلهاى مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی‌شود.» (جامع احادیث الشیعه ، ج 12، ص 556)
No image

امام حسین (ع): «الناسُ عبیدُ الدنیا و الدین لعق علی السنتهم یحوطونه مادرَّت معایشُهم فاذا مُحَّصوا بالبلاء قَلَّ الدَیّانون»

«مردم بندۀ دنیایند و دین بر زبانشان می‌چرخد و تا وقتی زندگی‌هاشان بر محور دین بگردد، در پی آنند، امّا وقتی به وسیلۀ «بلا» آزموده شوند، دینداران اندک می‌شوند.»
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
Powered by TayaCMS