دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اقامه

No image
اقامه

كلمات كليدي : اقامه، اِتمام، قصر

نویسنده : محمدرضا ارائی

«اِقامه» در لغت به معنایِ ماندن در جایی، بر پا کردن ....، و «اِتمام» به معنایِ کامل کردن،[1] و «قصر» به معناىِ ناقص کردن...، می‌باشد.

و در اصطلاح فقهی:

«اقامه» به سه معنای ذیل آمده:‌

1- بپا داشتن نماز

2- بپا داشتن دین، مناسک،‌احکام و حدود شرعی

3- خاتمه دادن سفر، با ماندن در جایی به مدت ده روز[2]

که در این نوشتار، سومین معنای اصطلاحی مدنظر می‌باشد.

و «اِتمام» به معنای: راندن شیء، به حدی که دیگر به چیزی خارج از خود، نیاز نداشته باشد.[3]

و «قصر» به معنای دو رکعت خواندنِ نمازهای چهار رکعتی در سفر[4]

- احکام اقامه

حکم اول: قصد

اگر مسافری، نیت کرد که در غیر شهر خودش، به مدت ده روز بماند، در آن مدت، نمازهای چهار رکعتی را کامل می‌خواند.

- مستندات:

1- سنت: «اذا دخلت ارضاً، فایقضت انَّ لک بها مقام عشرة ایام، فأتمّ الصلاة...»[5]

هنگامی که وارد سرزمین شدی، و مطمئن شدی که مدت ده روز در آنجا مقیم هستی، نماز را کامل بجا آور.

این روایت، از نظر سند، صحیح، و از نظر دلالت، روشن بود، احادیث دیگری نیز در این رابطه، در کتب حدیثی، وجود دارد.

2- اجماع: پیرامون این حکم، فقها اجماع دارند، و در این زمینه، اختلاف نظری وجود ندارد.[6]

- حکم دوم:‌ علم

مسافر بایستی بداند که در آن سرزمین مدت ده روز می‌ماند.

بنابراین اگر تردید داشته باشد، نماز چهار رکعتی را باید بصورت قصر (یعنی: دو رکعت)، بخواند.

- مستندات:

1. سنت: «...و ان لم قدر ما مقامک بها.... فقصَّر»[7]

و اگر ندانستنی که چه مدت در آن سرزمین هستی، نماز چهار رکعتی را بصورت قصر بجا آور.

این حدیث، ادامه روایت گذشته است، که از نظر سند و دلالت مشکلی ندارد.

2. اجماع: این حکم نیز، مورد اجماع فقهاست، و اختلاف نظری وجود ندارد.[8]

- حکم سوم: قوالی

مسافر نیت کند که ده روز پشت سرهم در آن شهر بماند.

بنابراین اگر در نظر داشته باشد که از محل اقامت خود، به اندازه‌ای دور شود که از نظر عرف در اقامتِ ده روزه او خلل ایجاد کند، اقامه منعقد نمی‌شود.

در این رابطه ظاهراً اختلاض وجود ندارد،[9] ولی پیرامونِ تعیین آن مسافتی که از نظر عرف، در اقامه، خلل ایجاد می‌کند، چهار نظر مطرح شده، که بیان می‌شود:

1- خروج از شهر، به میزان چهار فرسخ و بیشتر که همان مسافتِ شرعیِ قصرِ نماز است.[10]

2- خروج از شهر تا حد ترفّص و بیشتر.[11]

3- تعیین میزان این مسافت بر عهده عرف است.[12]

4- خروج از حصاری که دورِ شهر است، یا: خروج از حدود ساختمان‌ها و منازل شهر[13]

- حکم مجبور و مکره:

کسی که از روی اجبار یا اکراه، وارد شهری شود، ملاک، تنها علم این فرد است، اگر می‌داند که اقامت او، ده روز یا بیشتر طول می‌کشد، نمازهای چهار رکعتی را، کامل می‌خواند، والاّ بصورتِ قصر، بجا می‌آورد.[14]

- حکمن تابع:

«تابع» کسی است که، از خود استقلالی ندارد.

چنین فردی، اگر می‌داند که مافوقش ده روز می‌ماند، نماز چهار رکعتی را، کامل می‌خواند.[15]

اگر خداونئ که مافوقش، ده روز می‌ماند، در این زمینه، دو نظر بیان شده:

1- «قصد اجمالی» صحیح است، بنابراین نماز چهار رکعتی را کامل می‌خواند.[16]

2- «قصد اجمالی» صحیح نیست، بنابراین نمازش را، بصورت قصر، می‌خواند.[17]

قصد اجمالی یعنی: نیت کند که: به همان مدتی که مافوق از، قصدِ اقامت نموده، او نیز قصد اقامت نماید.[18]

مقاله

نویسنده محمدرضا ارائی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

پیامدهای تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی چه بود؟

پیامدهای تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی چه بود؟

دوره پهلوی را می‌توان دوره رشد و گسترش بهائیت دانست. بسیاری از چهره‌های شاخص بهائیت در این دوره، با بهره‌مندی از حمایت‌های ویژه شاه، سمت‌های سیاسی و اقتصادی متعددی را به دست آوردند.
چگونه عاشورا مسیر اسلامِ شیعی و شیعیانِ ایرانی را تغییر داد؟

چگونه عاشورا مسیر اسلامِ شیعی و شیعیانِ ایرانی را تغییر داد؟

درباره عوامل گرایش ایرانیان به علویان و مذهب تشیع، مورخان و پژوهشگران نظرات متفاوتی بیان کرده‌اند.
چگونگی متخلق شدن به اخلاق فاضله(کیمیای اخلاق)

چگونگی متخلق شدن به اخلاق فاضله(کیمیای اخلاق)

انسان چگونه خودش را به اخلاق فاضله متخلق کند و از رذایل اخلاقی دوری نماید؟ چگونه این معنا را در مرحله عمل پیاده کند؟ علمای اخلاق می‌گویند: ابتدا انسان باید حالت موجود نفس را حفظ کند و سپس به تهذیب رذایل و جبران ضررهای گذشته بپردازد.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
صفات خداوند

صفات خداوند

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
Powered by TayaCMS