آسيب هاى جسمى و جانى

فصل سوم

آسيب هاى جسمى و جانى

مزاحمت هاى صوتى

ايجاد سر و صدا و آلودگى صوتى وسايل نقليه، بلند كردن صداى ضبط صوت، راديو و تلويزيون و... از جمله مزاحمت هاى صوتى به شمار مىآيند. با رشد و گسترش شهرنشينى، آپارتمان نشينى و تراكم جمعيت و... انسانها از سر و صداى مزاحمان در امان نيستند. وسايل نقليه موتورى علاوه بر اينكه با صداهاى ناهنجار و گوش خراش خود اعصاب مردم را تحريك مىكنند، اغلب موجب ناراحتى شديد عصبى و ترس و بيم كودكان و بيماران و... مىشوند.

علاوه بر موارد ذكر شده، همسايهها نيز با زياد كردن صداى راديو، تلويزيون و... باعث ناراحتى و عصبانيت همسايههاى ديگر شده، چه بسا افرادى كه خانه، محل كار آنان نيز هست و شبها تا ديروقت به كار كردن مشغول هستند و بدين وسيله آسايش همسايهها را از بين مىبرند.

داد و فريادها و خندههاى بى موقع و بلند نيز باعث آزار و اذيت ديگران مىشود. رفت و آمدهاى مكرر نزديكان و مهمانىهاى مستمر در برخى مواقع باعث خشم و آزار همسايهها مىگردد.

انجام برخى از مراسمها همچون عزا و عروسى، كاروانهاى عروسى در ساعات آخر شب و... سبب آزار و اذيت همسايهها مىگردد گرچه شايد در ظاهر امر حرفى به ميان نياورند، ولى در باطن نارحتند.

مزاحمت هاى صوتى بعضى از مواقع همراه با هياهو و جنجال و يا حركت غير متعارف اشخاص همراه است و اين اعمال باعث مختل شدن نظم و آسايش عمومى شده و يا هراس و تشويش در افكار عمومى ايجاد مىكند.

مزاحمت هاى زيست محيطى

ريختن زباله در محل زندگى، خارج شدن فاضلاب از زير درب منازل مسكونى، تعمير منازل مسكونى و ريختن مصالح ساختمانى در معابر عمومى، تعمير نكردن خودروهاى دودزا، آسيب رساندن به درختان و... همگى باعث آلودگى محيط زيست شده و بهداشت عمومى را تهديد كرده و بيماريهايى را براى ساكنان به دنبال دارد. برخى از مردم خصوصاً در روستاها و شهرهاى كوچك با پرورش انواع دام و طيور در منازل مسكونى، بهداشت محيط را به مخاطره مىاندازند. براى مثال انواع پشههاى ناقل و بوى بد دامها، صداى ناهنجار و حمل فضولات آنها، آرامش و امنيت محل مسكونى را به هم مىريزد.

زدن ديگران

پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

وَ مَن لَطَم خَدَّ مُسلم لَطمةَ بدَّد الله عِظامه يوم القيامة ثم سلّط الله عليه النار و حشر مغلولاً حتى يدخل النار [1]

هركس به روى مسلمانى سيلى زند، خداوند روز قيامت نخست استخوانهاى او را از يكديگر متلاشى مىسازد، سپس آتش را بر او مسلّط مىنمايد و غل به گردن به محشر آيد تا به دوزخ برود.

اگر به صورت كسى سيلى بزند به طورى كه صورت او سرخ شود بايد يك مثقال و نيم شرعى طلا كه هر مثقال آن 18 نخود است بدهد و اگر كبود شود سه مثقال طلا و اگر سياه شود، بايد شش مثقال شرعى طلا بدهد ولى اگر جاى ديگر بدن كسى را بوسيله زدن، سرخ يا كبود يا سياه كند بايد نصف آنچه را كه گفته شد بدهد. [2]

پرسش: آيا تنبيه بدنى دانشآموزان از سوى معلمان جايز است؟

پاسخ: زدن دانشآموزان جايز نيست، مگر اين كه اين امر به خاطر تربيت آنها لازم باشد و با اجازه ولىّ باشد و با توجه به اين كه در شرايط فعلى آثار منفى آن بيشتر مىباشد، لازم است حتىالامكان از اين كار پرهيز شود. [3]

پرسش: در ورزشهاى رزمى، ضرباتى تحت عنوان بدنسازى و افزايش استقامت جسمانى وجود دارد. نظر حضرتعالى چيست؟

پاسخ: مانعى ندارد. بلكه اگر منظور آمادگى براى جبهه باشد، رجحان نيز دارد. [4]

ريختن چيزهاى لغزنده در محل عبور ديگران

پرسش: اگر كسى پوست ميوه يا امثال آن را جلوى خانه يا محل عبور
عابرين بريزد و پاى كسى بلغزد و به زمين بخورد و خسارتى ببيند، آيا آن فرد ضامن است؟

پاسخ: اگر لغزيدن مستند به اضرار و تعدّى او به عابرين باشد (نه سهلانگارى خود) ضامن است. [5] بنابراين اگر زبالهاى را كه ليز است مانند پوست موز و خربزه در خيابان بيندازد و به سبب آن فردى ليز بخورد و آسيب ببيند ضامن است. [6]

بيمارى مسرى

پرسش: شخصى كه مرض مسرى دارد آيا مىتواند در اجتماعات و اماكن عمومى حاضر شود يا خير؟ و اگر حاضر شود و فردى مبتلا به مرض او شود آيا ضمان دارد و در صورت موت آيا ديه بر او واجب مىشود؟

پاسخ: با علم به مسرى بودن، شركتش در جايى كه بداند موجب سرايت مىشود خالى از حرمت نيست، ولى اثبات ضمان و ديه بدين واسطه محل اشكال است. ولى اگر با ورثه آن مصالحه كند بسيار خوب است. [7]

بيدار كردن

پرسش: بيدار كردن ميهمان و همسايه و غيره براى نماز واجب چگونه است؟ و آيا بين اولاد و ديگران فرقى است؟

پاسخ: بيدار كردن ميهمان و همسايه براى نماز واجب لازم نيست، ولى بيدار كردن اولاد به لحاظ اينكه عادت به نماز كنند جايز بلكه لازم است. [8]

پرسش: بيدار نمودن افراد خانواده براى نماز صبح با چه كيفيتى مجاز است؟

پاسخ: اگر بيدار نكردن آنها موجب سهلانگارى و استخفاف به امر نماز باشد بايد آنها را بيدار نمايد. [9]

آزار

امام على(عليه السلام) فرمود:

المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمُونَ مِن لِسانِهِ وَ يَدِه اِلاّ بِالحَقِّ وَ لايَحِلُّ اَذَى المُسلِمِ اِلا بِما يَجِب [10]

مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند جز در آنجا كه حق اقتضا مىكند; آزار دادن مسلمان روا نيست جز به آن مقدار كه به حكم خدا واجب مىشود. (مانند مجازاتها و حدود و تعزيرات اسلامى)

گرفتن روزه مستحب يا سفر كردن اگر موجب اذيت پدر و مادر و جد شود حرام است. [11]

واجب است مرده به گونهاى به خاك سپرده شود كه بوى آن به كسى آزار نرساند. [12]

رفتن به مسجد براى كسى كه بوى دهانش به جهت خوردن سير و مانند آن ديگران را آزار مىدهد مكروه است. [13]

خريد و فروش و مصرف امورى كه به جامعه ضرر مىزند و موجب ايذاء مردم است مانند استعمال ترقّه و خريد و فروش آن جايز نيست. [14]

شوخىهاى آزار دهنده نيز نوعى تضييع حقالناس است.

پرسش: استعمال دخانيات در اماكن عمومى چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر موجب اذيت و ناراحتى ديگران و يا ضرر رساندن به آنان شود جايز نيست. [15]

همچون استعمال دخانيات داخل وسايل نقليه، سالن اجتماعات، ميهمانىها و حتى در برابر زن و فرزندى كه از دود سيگار اذيت مىشوند و...

سقط جنين

هرگاه كسى نطفه انسانى را از بين ببرد بايد 20 مثقال طلا به عنوان ديه بپردازد. و هرگاه علقهاى را از بين ببرد بايد 40 مثقال طلا بپردازد و اگر مضغه باشد 60 مثقال طلا و اگر استخوانبندى شده باشد 80 مثقال و اگر روى استخوانها گوشت فرا گرفته باشد 100 مثقال طلا و اگر روح دميده شده باشد در دختر 500 مثقال و در پسر 1000 مثقال طلا لازم است. [16]

پرسش: سقط جنين در مورد خانمى كه به صورت نامشروع باردار شده، چه حكمى دارد؟

پاسخ: سقط جنين در هيچ حالى جايز نيست. [17]

قتل عمد

يكى از بزرگترين حقوق مردم حق حيات است. قرآن يكى از صفات عبادالرحمن را احترام به جان ديگران مىداند و مىفرمايد:

وَلاَ يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ [18]

و كسى را كه خدا (خونش را) حرام كرده جز به حق نكشند.

قتل عمد از آن رو كه حق الناس است با پشيمانى و استغفار تنها كفايت نمىكند، بلكه اگر بخواهد توبه كند بايد خود را تسليم دادگاه و اولياى مقتول كند و آنها اختيار دارند كه قصاص كنند يا ديه بگيرند. اگر از قصاص صرفنظر كردند و قصاص نكردند، بر قاتل سه چيز واجب است: آزاد كردن برده، سير كردن شصت فقير و روزه گرفتن شصت روز پى در پى و اگر قتل عمدى نباشد، پرداختن ديه به اولياء مقتول واجب مىگردد مگر اينكه عفو كنند. به علاوه يكى از سه كفاره فوق به وجوب خود باقى است. [19]

ترساندن مسلمان

على(عليه السلام) فرمود:

بر هيچ مسلمانى جايز نيست مسلمانى را بترساند. [20]

ترساندن ديگران به گونههاى مختلف صورت مىگيرد. با ايجاد صداهاى ناهنجار و انفجار، رد شدن با سرعت زياد بوسيله موتور و وسايل نقليه از كنار عابرين پياده، با نگاه و برخورد تند، تهديد با سلاحهاى سرد و گرم، تهديد بوسيله نوشتن نامه يا فرستادن پيامك و...