متخصصان رویارویی با دشواری‌ها را منوط به درک مفاهیمی چون واقعه عاشورااز درون خانواده می‌دانند قرار گرفتن در دوراهی‌های زندگی یا روبه رو شدن با مصیبت‌ها و موقعیت‌های دشوار تجربه‌ای است که همه افراد با آن در طول عمر خود مواجه می‌شوند و طبیعتاً انسان‌هایی که قادر باشند این شرایط را به بهترین نحو مدیریت کرده و بهترین تصمیم را اتخاذ کنند، در آزمونی که در سرنوشت آنها مقرر شده است، سربلند خواهند بود و افراد مایوس و ناآشنا با نیروهای حیاتی، تسلیم و قربانی نیروهای مخرب شده و در گرداب مصیبت غرق خواهند شد.
دفتر تاریخ، مملو از درس‌هایی است که الگوهای بشری و اسوه‌های انسانی بویژه بزرگان و برگزیدگان الهی و پیشوایان دینی برای بشر به ارمغان گذاشته‌اند.
قیام عاشورا یکی از الگوهای عملی در تاریخ است که امام حسین (ع) برای پیروانش ترسیم کرده است. آموزگار بزرگ تاریخ دارای عزت، صلابت و روحی شکست ناپذیر بود، چنانچه در انجام رسالتش هیچ توفان سهمگینی نتوانست ایشان را از پای درآورد و درس مبارزه با ذلت و مصیبت را نه تنها به یاران و پیروانش در عصر خویش آموخت بلکه ثمرات این نهضت فرهنگی – اجتماعی تا ابد الگوی عملی مبارزه با ذلت و تباهی خواهد بود.
معنایی جاودانه
دکتر مجید کافی، جامعه شناس، فلسفه و قیام عاشورا را یکی از بهترین معلم‌های زندگی معرفی کرده و معتقد است از دستاوردهای این نهضت می‌توان درس رویارویی با مشکلات و مصیبت‌ها را آموخت.
این استاد دانشگاه می‌گوید: فلسفه عاشورا فلسفه مبارزه با مصیبت‌ها و سختی‌ها است. همان طور که می‌دانیم امام حسین(ع) با توکل بر خداوند و توجه به هدف و آرمانشان مسیری را انتخاب کردند که به صراحت با سختی‌ها و مشکلات آن آشنا بودند اما ایشان با علمی که از دستاوردهای این قیام داشتند، در دوراهی قربانی شدن خود و خانواده شان و احیای عزت و شرف و پیروزی حق بر باطل از جان خود گذشتند تا جاودانه شدن معنای حق، همواره شمشیری باشد بر قلب ستمگران، همان گونه که امام حسین(ع)، خطاب به حر فرمودند: «آیا مرا از مرگ می‌ترسانی؟ تیرت به خطا رفت! و گمانت واهی و تباه شد! من آن کسی نیستم که از مرگ بترسم! نفس من از این بزرگ تر و همت من عالی تر است از آنکه از ترس مرگ، بار ستم و ظلم را بدوش بکشم و آیا شما بر بیشتر از کشتن من توانایی دارید؟» دکتر مجید کافی ادامه می‌دهد: هر فردی برای رسیدن به هدف و آرمانی که دارد بدون شک دچار سختی‌ها و مشکلاتی خواهد شد و تا زمانی که این مشکلات را متحمل نشود، به هدف خود نخواهد رسید، کلیت واقعه عاشورا، الگوی شکیبایی است و امام حسین(ع) درس صبر و شکیبایی در برابر مشکلات و توکل بر خدا را همواره در خانواده خود، الگو کرده و این مسئله سبب پیروزی و رسیدن ایشان به هدف و آرمان الهی شده است. از این رو در جوامع نیز، الگوی مدیریت مصیبت و تحمل سختی‌ها برای رسیدن به آرمان‌های الهی را باید فرهنگ سازی کرده و والدین آن را به فرزندان آموزش دهند، برای محقق شدن این هدف، بهره گیری از اسوه‌های انسانی و الگوهای دینی به طور قطع موثر خواهد بود.
نهادینه کردن مفهوم استقامت
دکتر علی حسینی، استاد دانشگاه امام صادق (ع) معنا کردن استقامت و صبر در محیط خانواده و نهادینه کردن این مفاهیم را در بستر جامعه، مهم ترین راه برای تحمل سختی‌ها و مبارزه بهتر با مشکلات می‌داند و معتقد است: صبر و استقامت در برابر مشکلات، تحمل مصیبت را آسان کرده و مانع از غلبه نیروهای مخرب و تخریب گر روح انسان می‌شود، در این میان پیروی از الگوهای تاریخی بسیار اهمیت دارد.
این جامعه شناس اضافه می‌کند: امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) دو الگوی افتخارآفرین صبر و استقامت در واقعه عاشورا به شمار می‌روند. حضرت زینب(س) با عزت و اقتدار به یادگار مانده از خود، آموخت چگونه در برابر مشکلات همچون کوهی ایستادگی کنیم و با استقامت و کرامت به کمالات انسانی متصف گردیم.
امام حسین(ع) درس استقامت و آزاده زیستن را در مکتب پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) آموخت و اقتدار و با محبتی که به خانواده داشت توانست این مفاهیم را در میان اعضای خانواده، یاران و پیروان خود نهادینه کند. ایشان همواره خانواده و یاران خود را به صبر و ایستادگی در برابر مشکلات توصیه می‌کردند تا جایی که فرهنگ عزت، استقامت، رویارویی با مصائب با حماسه کربلا رونق گرفت و انسان‌ها را به آزادی و آزادگی رهنمون و هدایت ساخت.
حجت الاسلام دکتر حسین بستان، جامعه‌شناس، با اشاره به دستاوردهای قیام عاشورا که همواره سعادت بشر را در بردارد معتقد است، امام حسین(ع) با قیام عاشورا فرهنگ‌ها و ارزش‌های بنیادی اسلام، مانند گذشت، ایستادگی، استقامت در برابر ظلم و مشکلات را جاودانه ساخت و به عنوان الگویی مهم در تاریخ ترسیم کرد. در آن زمان امام حسین(ع) برای تثبیت و ماندگاری ارزش‌های توحیدی و آزادی بخش متحمل سختی‌ها و مصیبت‌های فراوانی شد، اما از آنچه که هدف ایشان از قیام عاشورا رسیدن به خودشناسی و دفاع کردن از کرامات انسانی بود با سختی‌ها مبارزه کرد و مرگ را پذیرا شد تا عزت انسانی و ایمانی پایدار بماند.
امام حسین (ع) و یارانش بارزترین اسوه صبر و تحمل در برابر سختی‌ها هستند آنها به ما آموختند گاهی اوقات مصیبت‌ها و مشکلات در زندگی، پلی هستند که با عبور از آنها رسیدن به سرزمین آرمان ها، امکان پذیر خواهد شد و انسان به خودآگاهی، عزت و سرافرازی خواهد رسید.
مدیریت صبر
به عقیده محققان و کارشناسان علوم اجتماعی، راه و رسم زندگی و هدف هر انسانی با مطالعه خصوصیات اخلاقی و روش و منشی که ناشی از علم و آگاهی و دانش و بینش او سرچشمه می‌گیرد، شناخته می‌شود، مهارت مدیریت با مصائب و سختی‌ها در راه رسیدن به هدف، همواره راه و روش مردان بزرگ و نام آور تاریخ بوده است، امام حسین(ع) نیز به عنوان انسانی موحد، عالم و آگاه و مدافع اسلام و حق، الگویی است که رسیدن به سعادت و خوشبختی را رهایی از قید اسارت‌های مصیبت زا و قدم برداشتن در راه نیل به حقیقت می‌داند، در این صورت مبارزه با مشکلات و مصیبت‌ها آسان خواهد بود و بشر با درک فلسفه زندگی به معنای واقعی خوشبختی خواهد رسید.