دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 230 نهج البلاغه : مشكلات تشكيل خانواده

حکمت 230 نهج البلاغه به تشریح موضوع "مشكلات تشكيل خانواده" می پردازد.
No image
حکمت 230 نهج البلاغه : مشكلات تشكيل خانواده

متن اصلی حکمت 230 نهج البلاغه

موضوع حکمت 230 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 230 نهج البلاغه

230 وَ قَالَ عليه السلام الْمَرْأَةُ شَرٌّ كُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِيهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا

موضوع حکمت 230 نهج البلاغه

مشكلات تشكيل خانواده

(اخلاقى، اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

230- امام عليه السّلام (در نكوهش زن) فرموده است

1- همه چيز زن (احوال و صفاتش) بد است و بدتر چيزيكه در او است آنست كه (مرد را) چاره اى نيست از (بودن با) او.

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1192 و 1193)

ترجمه مرحوم شهیدی

238 [و فرمود:] زن همه اش بدى است و بدتر چيز او اين كه از او چاره نيست.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 400)

شرح ابن میثم

224- و قال عليه السّلام:

الْمَرْأَةُ شَرٌّ كُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِيهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا

المعنى

و أراد أنّ أحوالها كلّها شرّ على الرجل: أمّا من جهة مئونتها فظاهر، و أمّا من جهة لذّتها و استمتاعه بها فلاستلزام ذلك البعد عن اللّه تعالى و الاشتغال عن طاعته.

و أسباب الشرّ شرور و إن كانت عرضيّة. و لمّا كان كونها لابدّ منها أعنى وجوب الحاجة إليها في طبيعة الوجود الدنيويّ هو السبب في تحمّل الرجل للمرأة و وقوعه في شرورها وجب أن يكون ذلك الاعتبار أقوى الشرور المتعلّقة بها لأنّ السبب أقوى من المسبّب.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 361)

ترجمه شرح ابن میثم

224- امام (ع) فرمود:

الْمَرْأَةُ شَرٌّ كُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِيهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا

ترجمه

«تمام حالات زن بد است، و بدتر از همه آن كه مرد را از آن گريزى نيست».

شرح

مقصود امام (ع) آن است كه تمام حالات زن براى مرد، بد است: امّا از نظر هزينه كه روشن است، و امّا از نظر لذّت و كامجويى، چون باعث دورى از خدا و غفلت از بندگى او مى گردد. انگيزه هاى بدى، خود بد هستند، هر چند كه عرضى باشند، و چون هر مردى ناگزير از زن است، يعنى در طبيعت زندگانى دنيا، ضرورت نياز باعث آن است كه مرد، زحمات زن و بديهاى آن را تحمل كند، و از آن رو كه سبب هميشه مهمتر از مسبب است، پس اين نياز مبرم به وجود زن، بالاترين بديهاى مربوط به زن مى باشد.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 613)

شرح مرحوم مغنیه

237- المرأة شرّ كلّها و شرّ ما فيها أنّه لا بدّ منها.

المعنى

قال قائل: ان عائشة حاربت عليا، لأنه أشار على رسول اللّه (ص) بتجاهلها و اختيار غيرها في الإفك.. و أيضا قال هذا القائل: ان رأي علي في المرأة جاء من خلال بغضه لعائشة لأنها حاربته. و ذهل هذا القائل عن موقف الإمام مع معاوية حين سقاه الماء بعد أن منعه منه، و مع ابن العاص الذي كشف عن سوأته، و عن سائر مواقفه التي تنطق بعصمة آرائه عن الأهواء و الرغبات. و في الخطبة 170 شبه اعتذار عن عائشة في خروجها حيث ألقى المسئولية على طلحة و قال: «فخرجوا يجرون حرمة رسول اللّه (ص) كما تجر الأمة عند شرائها.. و أبرزوا حبيس رسول اللّه (ص) لهما و لغيرهما».

و تكلمنا عن ذلك مفصلا في شرح الخطبة 78 ج 1 ص 373 و أجبنا عن هذا القول بخمسة أجوبة، منها ان ما قاله الإمام عن المرأة أخذه عن النبي بشهادة ما جاء في صحيح البخاري الجزء الأول، كتاب الحيض، باب ترك الحائض الصوم، و نعطف على ما نقدم ان ما قاله النبي و علي عن المرأة قاله كثيرون من الأدباء و الفلاسفة من قبل و من بعد. فقد جاء في كتاب «كيف يحيا الإنسان» للفيلسوف الصيني «لين يوثانج» ان الأديب الانكليزي «أوسكار و ايلد» ظل يقول: «لا يستطيع الرجل أن يعيش مع المرأة كما لا يستطيع أن يعيش بدونها».

أليس هذا تعبير ثان عن قول الإمام: «المرأة شر كلها، و شر ما فيها انه لا بد منها» و أيضا نقل صاحب كتاب «كيف يحيا الإنسان»- قصة هندوكية- يرجع تاريخها الى أربعة آلاف عام، تعكس رأي الإمام عن المرأة بكل وضوح، و هي: ان اللّه عند ما خلق المرأة أخذ من الأزاهير جمالها، و من الأمواج ضحكتها، و من قوس القزح ألوانه، و من الطيور أغاريدها، و من النسيم قبلاته، و من الحمل و داعته، و من الثعلب مكره، و من زخاخ المطر تقلبه، و نسجها كلها في مخلوقة أنثى، و قدمها الى آدم لتكون زوجة له.

و سرّ آدم بها، و ما عاشرها اياما حتى جاء الى ربه و قال له: ابعد عني هذه المرأة، فإني لا أستطيع العيش معها، فأخذها منه، و لكن آدم أحس بعدها بالوحشة و الغربة، فعاد الى ربه و قال: اعطني حوائي فأنا لا أستطيع الحياة بدونها، فأعادها اليه.. و لم تمض ايام حتى عاد بها آدم الى ربه و قال: عجزت عن حملها و لا حاجة لي بها، خذها عني، فأخذها عنه. و لكن عاد و طلبها بعد ايام، فقال اللّه له: اقسم بأن لا تغير فكرك من جديد، فأقسم و رضي نصيبه معها.

و معنى هذه القصة بطولها ان المرأة شر لا بد منه منذ آدم و الى يوم يبعثون.. و أيضا معنى هذا ان رأي الإمام في المرأة واحد من مئات.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 359 و 360)

شرح شیخ عباس قمی

301- المرأة شرّ كلّها، و شرّ ما فيها أنّه لا بدّ منها. أي أنّ أحوالها كلّها شرّ على الرجل، أمّا من جهة مئونتها فظاهر، و أمّا من جهة لذّتها و استمتاعه بها فلاستلزام ذلك، البعد عن اللّه و الاشتغال عن طاعته.

و أسباب الشرّ شرور و إن كانت غرضيّة. و لمّا كان كونها لا بدّ منها، أعني وجوب الحاجة إليها في طبيعة الوجود الدنيويّ هو السبب في تحمّل الرجل للمرأة، و وقوعه في شرورها وجب أن يكون ذلك الاعتبار أقوى الشرور المتعلّقة بها، لأنّ السبب أقوى من المسبّب.

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص 229)

شرح منهاج البراعة خویی

الثامنة و العشرون بعد المائتين من حكمه عليه السّلام

(228) و قال عليه السّلام: المرأة شرّ كلها، و شرّ ما فيها أنّه لا بدّ منها.

المعنى

للرّجل مواجهة و ارتباط مع الشئون الدنيوية الّتي تمسّ حياتها من نواح شتّى، فمواجهة مع المال، و مواجهة مع الأعمال، و مواجهة مع الامراء، و مواجهة مع العمّال، و مواجهة مع الجيران و الأقرباء و الأولاد و هكذا.

و له في هذه المواجهات مشاكل و مصاعب، و سهولات و مرافق، و خيرات و شرور ترجع إلى سوء سيرة الرّجل في الحياة أو حسنها، و إلى ما يقهره و يقدر له.

و أصعب هذه المواجهات هي المواجهة مع المرأة في شتّى شئون الحياة و قد نبّه عليه السّلام إلى أنّ هذه المواجهة تكون شرا للرّجل من جميع النواحي: إن كانت فتّانة تسلب لبّه، و إن كانت قبيحة تروع قلبه، إن كانت زوجة تكلفه نفقتها، و إن كانت أجنبية تجرّه إلى الفجور و الفضاحة، و إن كانت عدوّة تغلبه بالبهتان و الزور حتّى يكون شرّ شرورها أنّها لا بدّ منها، و لا يمكن التخلّص عنها.

الترجمة

فرمود: زن همه بلا است و بدتر از خودش اينست كه از اين بلا گريزى نيست

  • زن بلا باشد و بدتر زين بلا آنكه بايست كشيد اين ابتلا

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص307و308)

شرح لاهیجی

(269) و قال (- ع- ) المرأة شرّ كلّها و شرّ ما فيها انّه لا بدّ منها يعنى و گفت (- ع- ) كه زن بد است جميع اوضاع و احوال و صفاتش و بدتر چيزى كه در او است اينست كه ناچار است از معاشرت با او

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 313)

شرح ابن ابی الحدید

235: الْمَرْأَةُ شَرٌّ كُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِيهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا حلف إنسان عند بعض الحكماء- أنه ما دخل بابي شر قط- فقال الحكيم فمن أين دخلت امرأتك- . و كان يقال أسباب فتنة النساء ثلاثة- عين ناظرة و صورة مستحسنة و شهوة قادرة- فالحكيم من لا يردد النظرة حتى يعرف حقائق الصورة- و لو أن رجلا رأى امرأة فأعجبته- ثم طالبها فامتنعت هل كان إلا تاركها- فإن تأبى عقله عليه في مطالبتها- كتأبيها عليه في مساعفتها- قدع نفسه عن لذته قدع الغيور إياه عن حرمة مسلم- . و كان يقال من أتعب نفسه في الحلال من النساء- لم يتق إلى الحرام منهن- كالطليح مناه أن يستريح

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 69)

شرح نهج البلاغه منظوم

[229] و قال عليه السّلام:

المرأة شرّ كلّها، و شرّ ما فيها أنّه لا بدّ منها.

ترجمه

همه چيز زن بد، و بدتر چيزى كه در او است آنست كه مرد را از وى گزيرى نيست (و وجودش در زندگى ضرورى است).

نظم

  • زنان را خو همه زشت است و ناپاكضعيف و سستشان عقل است و ادراك
  • بتر ز اخلاقشان آن شد كز آناننباشد چاره از بهر مردان
  • زن از كردار نيكو گر بدور است وجودش مرد را حتم و ضرور است
  • زنان هر چند پركيدند و مكّاربدام مكرشان مردان گرفتار
  • بدلشان ذرّه مهر و وفا نيست وز آنان ديده يارى روا نيست
  • چو مصباحى درونشان پر ز روغنبرون از نورشان روشن چو گلشن
  • بخانه گر چه زن ناسازگار است بناى زندگى زو پايدار است

( شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10 ص 13 و 14)

منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
Powered by TayaCMS