20 آبان 1396, 12:29
قال امیرالمؤمنین علیه السلام:
وإیّاک والإعجابَ بنفسک والثقة بما یعجبک منها وحبّ الإطرء
خویشتن را از خود پسندی برکنار دار و نسبت به نقاط قوت خویش خودبین مباش.
(برگرفته ازمبادی اخلاق در قرآن: آیت الله جوادی آملی)
وقتی انسان دوست و دشمن را شناخت، آنگاه بر اساس آیه ﴿وَأعدّوا لهُم مَا استَطَعتم من قوّة﴾[1]خود را مسلّح میکند و هنگامی که وارد کار اجتماعی شد از گزند تهاجم محفوظ میماند و این محصول تهذیب قرآنی است.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) میفرماید: این زرق و برق دنیا شما را رها میکند، ولی قبل از اینکه او شما را رها کند شما آن را رها کنید: «وآمرکم بالرّفص لهذه الدّنیا التارکة لکم، الزائلة عنکم وإن لم تکونوا تحبون ترکها»[2]. انسان همانند گل، گلابی دارد و گلاب او حیثیت اوست. حال اگر گلاب از گل گرفته شد، تفاله بی ارزشی از آن باقی میماند که آن را به دور میریزند. دنیا گلاب را از انسان میگیرد و او را تفاله کرده، رها میکند. البته ترک دنیا غیر از ترک خدمت به مردم است. انزوا و گوشهگیری و ترک خدمت به جامعه روا نیست؛ زیرا خدمت به مردم مسلمان عبادت است. ترک دنیا که مطلوب است همان ترک زرق و برق و رهایی از هوا و هوس است. از این که اگر ما کاری انجام بدهیم، توقّع تشکّر داریم، معلوم میشود که برای رضای خدا آن را انجام نمیدهیم. این بیماری در بسیاری از ما هست.
امیرالمؤمنین (علیهالسلام) در عهدنامه مالک اشتر میفرمایند: خویشتن را از خودپسندی بر کنار دار و نسبت به آنچه از خودت اعجاب تو را برمینگیزد اعتماد مکن. مبادا ستایش را دوست بداری؛ زیرا که آن مطمئنترین فرصت برای شیطان است: «وإیّاک والإعجابَ بنفسک والثقة بما یعجبک منها وحبّ الإطرء فانّ ذلک من أوثق فرص الشیطان فی نفسه لیمحق ما یکون من إحسان المحسنین»[3]؛ پرشورترین صحنه تهاجم شیطان وقتی است که دیگران از انسان تعریف میکنند؛ چون انسان در آن حال حبّ نفس دارد و حبّ نفس با حُبّ خدا سازگار نیست. در این صورت، این محبوب دروغین که دشمن راستین است «امیر» میشود و او هم جز به زشتی امر نمیکند.
برخی حیوانات از پلیدترین موادّ تغذیه میکنند و از آنها لذّت میبرند. مانند بعضی از حشرات که گلهای معطّر را رها میکنند و به سراغ موادّ پلید، بدبو و عَفِن میروند و از آنها لذّت هم میبرند. آیا هیچ احتمال دادهاید که ما هم احیاناً مثل آنها باشیم؟ به هر تقدیر تا انسان، دوست و دشمن حقیقی خود را نشناسد نجات نمییابد.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان