کتاب حاضر جلد پنجم از مجموعه راه و روان می باشد که پیرامون موضوع ازدواج، اهداف، فواید و ضرورت آن با طرح سی و سه پرسش و پاسخ به بحث و بررسی نشسته است.
« یکی از خصایص و نیازهای طبیعی انسان، انس و مودت و الفت است،به تنهایی زندگی کردن بسیار دشوار و دردناک می باشد. هر انسانی، به شخص دیگری نیاز دارد که مهربان، غمخوار و راز نگهدار باشد تا با او انس بگیرد و درد دل کند و رازهایش را در میان بگذارد و از دلجویی ها و غمخواری هایش بهره مند گردد و بدین وسیله، آسودگی و آرامش خاطر پیدا کند. انسان به دوست مخلص و مطمئنی نیاز دارد که مودت های خالصانه اش را نثار او کند و در مقابل، او نیز از ایثار محبت نسبت به وی دریغ نورزد...»
نگارنده از اهداف و فواید ازدواج، انس و آرامش، حفظ عفت و مصونیت از گناه و آرامش و تعادل اعصاب، کسب استقلال، تولید و تکثیر نسل، سلامت و امنیت اجتماعی، بر شمرده است: ازدواج و تأسیس کانون خانواده برای سلامت و امنیت و سعادت اجتماع نیز سودمند است اگر بنیاد خانواده ها مستحکم باشد و جوانان به موقع ازدواج کنند و به کانون گرم خانواده دلبسته باشند به طور محسوس از فسادها و بی بند و باری ها، جنایت ها و نا امنی ها، تجاوزها، اعتیادها و... کاسته خواهد شد.
نویسنده در ادامه به این پرسش ها پاسخ می دهد: آیا ازدواج برای همه افراد یک امر ضروری است؟ چه شرایطی لازم است قبل از اقدام به ازدواج در فرد ایجاد شده باشد؟ ; آیا ازدواج در دوره دبیرستان صحیح است یا نه ؟ تحصیل یا ازدواج کدام مقدم است؟ و... نویسنده در خصوص تقدم تحصیل یا ازدواج به این نکته اشاره می کند که اصل و پایه زندگی همه ما باید کسب تقوا، پرهیزگاری و حفظ پاکدامنی باشد. وی در ادامه می نویسد: اگر انسان در موقعیتی قرار گیرد که از سویی دستیابی به موفقیت های بالاتر متوقف بر ادامه تحصیل باشد و از سوی دیگر، فشار غرائز او را به سوی گناه می کشاند (به گونه ای که نتوان در کنار ازدواج به تحصیل ادامه داد)، لازم است انسان ازدواج را بر هر امر دیگری مقدم سازد. مطمئناً خداوند بزرگ نیت و قصد افراد را می داند و باز ماندن از تحصیل را از راه های دیگر جبران خواهد کرد...
پرسش هایی که در ادامه مطرح ; شده اند عبارتند از: اشکالات ازدواج فامیلی، سن مناسب ازدواج و طرح دو مسئله که از سوی دانش آموزان مطرح شده است یکی از دانش آموزان پرسیده است: عاشق دختری شده ام، می خواهم با او ازدواج کنم اما شرایط ازدواج را ندارم چه راهکاری وجود دارد؟و نیز پرسشی در این خصوص که به شدت نیاز به ازدواج دارم اما والدینم مخالفند چه باید کرد؟ و...
در قسمتی از این نوشتار نگارنده توصیه می کند که از اعمالی که علاقه مند شدن به فردی از جنس مخالف را در پی دارد، اجتناب کنید. کسی که زمینه ازدواج برای او فراهم نیست باید خود را از وقوع در این وضعیت حفظ کند تا از فرو افتادن در گناه و نیز تحمل فشار روحی-روانی و بسیاری از پیامدهای دیگر برکنار بماند.
در ادامه نیز به روش های همسر یابی اشاره گردیده و در این زمینه نکات و موضوعاتینیز مطرح شده است نظیر: وساطت افراد خانواده، بستگان و به خصوص والدین، وساطت مراکز مشاوره، خواستگاری مستقیم، همسریابی ; از طریق اینترنت.
به نقل از کتاب حاضر، متداولترین روش در فرهنگ ملی و دینی ما، همین روش شناسایی به واسطه افراد خانواده و یا فامیل و بستگان است. افراد خانواده اغلب به دلیل شناختی که از فرزند خود و روحیات، عقاید و خواسته های وی دارند بهتر می توانند فرد مناسبی را معرفی نمایند...
در دنباله ی این بحث پرسش دیگری که مطرح شده است این است که اصولاً چرا مرد باید به خواستگاری برود؟ و نیز این مسئله که استخاره برای پاسخ مثبت یا منفی در امر خواستگاری و ازدواج صحیح است یا نه؟ هم چنین توکل به خدا در انتخاب همسر به چه معناست و معیارهای انتخاب همسر کدامند؟.
تدین، برخورداری از اخلاق نیک، شرافت و اصالت خانوادگی، عقل و خردمندی، هم‌کفو بودن و تناسب، از معیارهای انتخاب همسر، در این مجموعه ذکر شده است: مهمترین معیار در انتخاب همسر تدین است. انسان بی دین در حقیقت مرده متحرک است و کسی که پای بند به دین نباشد هیچ تضمینی وجود ندارد که پای بند به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان متدین هرگز نمی تواند با همسر بی دین کنار بیاید و با هم زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند.
از مسائل مطرح شده دیگر در دنباله نوشتار حاضر این است که در انتخاب همسر دین داری و اخلاق مهمتر است یا زیبایی و اینکه آیا با فرد مورد علاقه ای که معیارهای لازم را ندارد می توان ازدواج کرد به این امید که در آینده اصلاح شود؟ و نیز این پرسش که ازدواج شخص تحصیلکرده با کسی که تحصیلات پایینی دارد چگونه است؟
نگارنده معتقد است مهمترین شرط گزینش همسر همتایی و هم کفو بودن است به هر میزان که زن و شوهر هم کفو هم باشند یعنی در ویژگی های مختلف شخصیتی و امکانات زندگی هماهنگ باشند، امکان سازش بیشتری خواهند داشت.
پرسش دیگر اینکه: آیا علاقه مند شدن به دختری که در شهر خودمان نیست ( به منظور ازدواج) اشکال دارد؟ و نیز اینکه، در ازدواج از چه راههایی جهت کسب اطلاعات در مورد فرد مورد نظر، تحقیق کنیم؟ ; هم چنین طرح این سؤال که در برگزاری جلسه گفت و گوی خواستگاری چه نکاتی را رعایت کنیم در ادامه مباحث پیشین بررسی و تبیین شده است.
تحقیق از خانواده و چگونگی روابط خانوادگی و فامیلی، تحقیق و پرس و جو از نزدیکان و دوستان صمیمی در محل سکونت، گفت و گوی مستقیم با یکدیگر و ...در نوشتار حاضر از جمله روش های تحقیق در ازدواج، مطرح شده است: نکته ای که نویسنده به آن تأکید دارد اینکه در تحقیق و کسب شناخت از همسر آینده هرگز نباید به گفت و گوی مستقیم با طرف مقابل اکتفا کرد زیرا معمولاً کشش و جاذبه جنس مخالف مانع از آن می شود که افراد بتوانند درک صحیحی از یکدیگر داشته باشند.
علاوه بر این در این گونه ملاقات ها هر یک از طرفین سعی می کند بهترین تصویر را از خود نشان دهد و نقطه ضعف هایش را پنهان نماید. به همین جهت بدون آن که نسبت به هم شناخت کافی پیدا کرده باشند زود به نتیجه می رسند و یکدیگر را انتخاب می کنند.
پرسش های دیگری نیز با موضوعات مبتلابهجوانان در امر ازدواج مطرح گردیده و پاسخ داده شده است اینکه: درگفت وگو های خواستگاری درباره ی چه مسائلی باید گفت و گو کرد؟ ; یا شخصیاز مولف پرسیده است: به دختری علاقه مند شده ام و قصد دارم با او ازدواج کنم اما والدینم با آن مخالفند چه کار کنم؟ و یک پرسش کلی که دخترها یا پسرهایی که والدینشان می خواهند آنان را برای ازدواج با فردی مجبور سازند با خانواده خود چگونه رفتار کنند؟ و نیز طرح این مسئله که روابط دختر و پسر به انگیزه آشنایی و ازدواج چگونه باید باشد؟.
در خصوص گفتگو قبل از ازدواج آمده است: بعضی از مسائل و موضوعات، عمومی است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج برای آگاهی یافتن از ویژگی های جسمانی، روانی و اخلاقی یکدیگر مطرح کنند و درباره ی آنها به گفت و گو بنشینند. نگارنده، مسائلی را که در این جلسات می توان درباره ی آن ها گفت و گو کرد را به چند دسته تقسیم کرده است که عبارتند از صحبت کردن درباره ی خط مشی کلی زندگی آینده، اهداف زندگی، چگونگی رابطه با خانواده و بستگان، خواست ها و انتظارهای دو طرف از یکدیگر، شیوه تربیت فرزندان و نقص های جسمانی و بیماری های مزمن احتمالی دیگر.
به نقل از اثر حاضر، یکی از راه های آشنایی دختر و پسر با هم صحبت های آنها در جلسه ی خواستگاری است، که اگر در این گفت و گوهای کوتاه اما با ارزش، مسائل و نکات ضروری و با اهمیت مطرح گردد می توان از آن به خوبی بهره برد. از آنجا که عقیده ها، آرمان ها، هدف ها و خواسته های افراد، گوناگون می باشد موضوعات قابل طرح در گفت و گوی قبل از مراسم عقد نیز مختلف است. در نتیجه آن چه که در زندگی برای شما اهمیت ویژه ای دارد و شما برای آن جایگاه و نقش عمده ای در نظر گرفته اید را باید حتماً مطرح کنید تا نظر طرف مقابلتان را نیز در رابطه با آن بدانید.
چگونه می توان میان دختر و پسر برای تصمیم گیری در امر ازدواج ارتباط سالم برقرار کرد؟ پیامدهای رابطه دوستانه با جنس مخالف چیست؟ آیا دختر و پسر می توانند جهت آشنایی با هم، قبل از ازدواج و بدون اطلاع والدین دو طرف گفت و گو کنند؟ آیا صحیح است که برای انتخاب صحیح همسر، دختر یا پسر که تصمیم به ازدواج با هم دارند مدتی را از طریق عقد موقت با هم محرم شوند تا آشنایی بیشتری با هم پیدا کنند؟ پرسش هایی هستند که در ادامه این مجموعه مطرح شده اند.
در خصوص پیامدهای رابطه دوستانه با جنس مخالف، نگارنده مطالبی را طبقه بندی کرده است که مشتمل بر فقدان شناخت درست و واقع بینانه، ایجاد جو بد بینی، آفت تحصیلی، عدم استقبال از تشکیل کانون خانواده، اضطراب، تشویش و احساس نگرانی، محرومیت از ازدواج پاک می باشد.
پسران و دخترانی که در پی این روابط آلوده هستند در حقیقت پشت پا به سرنوشت خود زده اند چون به جرم آلودگی به این روابط، شرایط ازدواج موفقیت آمیز و پاک را از دست می دهند هیچ خانواده ای حاضر نیست برای دختر یا پسر خود همسری برگزیند که پیش تر درگیر روابط غیر مجاز بوده است.
از دیگر پرسش و پاسخ های مطرح شده این است که: تا چه حد می توان مطمئن بود که گفتو گوهای خواستگاری به شناخت کافی از طرف مقابل منجر گردد؟ و پرسشی که از طرف دانش آموز دختری مطرح شده که می پرسد: پسری به من پیشنهاد ازدواج داده است من نمی دانم چه پاسخی به او بدهم چه کنم؟ و شخص دیگری پرسیده استکه پسری به طور مداوم ازمن می خواهد که حاضر به ازدواج با او شوم. در حالی که من او را فرد شایسته ای نمی دانم و حاضر به ازدواج با او نیستم. من چه کار کنم و پرسش آخر اینکه چرا برخی از مردان پس از ازدواج با دختر مورد علاقه خود به به تدریج نسبت به او بی علاقه می شوند؟ : یکی از مهمترین عوامل استحکام خانواده انتخاب صحیح و عاقلانه و به دور از احساسات شدید دوران بلوغ است برخی از پسرها یا دخترها به دلیل علاقه مندی قبلی و به دور از انتخاب آگاهانه و بدون در نظر گرفتن معیارهای لازم با طرف مقابل ازدواج می کنند در این وضعیت پس از گذشت مدتی از ازدواج، آنان به اشتباه خود پی می برند و زمینه های بی علاقگی به طرف مقابل بروز می کند و اشر با رفتارهای خام و نپخته آنان همراه شود به مشکلات جدی در روابط آنان می انجامد. کتاب ازدواج
از مجموعه راه و روان به شکلی جزیی نگرانه و شفاف مسایل و مشکلات گوناگون جوانان در امر ازدواج را مورد کنکاش و تحلیل قرار داده و راهکارهای مناسبی را برای روبرو شدن با این موضوع ارائه و پیشنهاد می کند که می تواند برای جوانان بسیار راهگشا و مفید باشد.