روش های تبلیغی نوین در درمان اعتیاد | مصاحبه با گروه تبلیغی مذهبی اکسیر

- لطفاً از سابقه گروه  تبلیغی اکسیر بگویید.

گروه اکسیر در سال 88  زیر نظر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تاسیس شد. اما این گروه پیش از این و  از سال 86  و  از یک کمپ ترک اعتیاد کار تبلیغ را شروع کرد ه بود. کمپ ها فضای مناسبی برای تبلیغ هستند

گروه اکسیر در سال 88  زیر نظر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تاسیس شد. اما این گروه پیش از این و  از سال 86  و  از یک کمپ ترک اعتیاد کار تبلیغ را شروع کرد ه بود. کمپ ها فضای مناسبی برای تبلیغ هستند،  چهل پنجاه تا جوان آماده و بیست و چهار ساعت در اختیار و این  بهترین فرصت برای مبلغ بود. اولین بار من وقتی وارد این فضا شدم هر روز  به کمپ می رفتم . گاهی وقت ها شب ها تا نیمه شب آنجا می ماندم این کار را در قم و تهران ادامه دادیم و گروهی را راه انداختیم که اسم آن اکسیر شد . الان  چندین سال است که با  کمپ های ترک اعتیاد قم، تهران، البرز، استان مرکزی  و چهارمحال و بختیاری ارتباط خوبی  داریم، هدف ما ورود مبلغین به عرصه اسیب های اجتماعی است. الان الحمدلله اتفاقات خیلی خوبی افتاده مثلا همین دو سه هفته پیش دفتر تبلیغات و ستاد مبارزه با مواد مخدر تفاهم نامه ای نوشتند و بنا براین شد که در سال هر شش ماه یکبار صدتا دویست  مبلغ برای تبلیغ در کمپ ها و افراد گرفتار اعتیاد آموزش ببینند.

حقیقت است واقعا ما یعنی جامعه روحانیت و مبلغین به عرصه اسیب های اجتماعی ورود پیدا نکردیم. حوزه و روحانیت ظرفیت بالایی برای کمک به ترمیم  اسیب های اجتماعی دارد. همایش هایی با همکاری بهزیستی و حوزه  برگزار شد به نام «همایش پیشگیری و نجات» که طرح آن  توسط گروه اکسیر به بهزیستی ارائه شد. اکنون  در حال راه اندازی  یک مرکز درمانی  در چهارمحال و بختیاری به عنوان پایلوت نمونه با محوریت مسائل آموزه های دینی  هستیم.  در این کمپ هم کار پیشگیری از اعتیاد و بحث شبکه های اجتماعی مطرح می شود و تاکید این مرکز بر اموزه های دینی است و تلاش ما این است که با تقویت و یا در برخی موارد تصحیح برخی باورهای دینی و اعتقادی به فردی که خواهان ترک اعتیاد است کمک کنیم.

ما اعتقاد داریم که باورهای دینی به معتاد در ترک عادت های غلط او کمک می کند . از همین روست که  پنج سال بهبود یافتگان اعتیاد را  به اردوی راهیان نور بردیم

- پس شما نگاه خاصی به فرایند ترک اعتیاد دارید؟

بله. ما اعتقاد داریم که باورهای دینی به معتاد در ترک عادت های غلط او کمک می کند . از همین روست که  پنج سال بهبود یافتگان اعتیاد را  به اردوی راهیان نور بردیم که یک مستندی از این ساخته شد به نام ایستگاه شاهرخ. همانگونه که می دانید شاهرخ ضرغام یکی از فرمانده های اول جنگ بود که با منش خاص خود با عراقی ها می جنگید. شاهرخ خود از ادم های لوطی مسلک تهران بود و گروهی هم که او تاسیس کرده بود ودر خرمشهر می جنگید ادم هایی از این دسته بودند. گروهی که به دسته ادمخواران معروف شده بود و خیلی هم باعث ترس و هراس عراقی ها شده بود. شاهرخ ضرغام در اوج تلاش برای ازادی خرمشهر به شهادت رسید . بسیاری از اعضای گروه او نیز به فیض شهادت نائل شدند.

- تجربه شما از اردوی راهیان نور و حضور افراد پاک شده و یا در حال ترک در این اردوها چگونه بود؟

 حضور افرادی که گرفتار اسیب اعتیاد بودند در سرزمین ها مقدس جنوب تجربه عجیبی بود. این تجربه برای خود این افراد نیز بسیار تاثیر گذار بود. ببینید معتاد یک انسان است و یک انسان می تواند تغییر کند.  یعنی مثلا شما  فیلم ابد و یک روز  معتادی را می بینید که مانند  یک استخوان کجی است که گویی امکان تصحیح و بهبود ان نیست. اما تقویت اعتقادات می تواند به معتاد در تغییر خودش کمک کند

- پس به نظر شما فیلم در بیان وضعیت یک معتاد موفق بود؟

 بله. اما شاید نقدی که بشود وارد کرد این است که فیلم تنها اسیب بیان کرده است و راهی برای برطرف کردن اسیب مطرح نمی کند. فیلم  آن خانواده گرفتار اعتیاد را خیلی عالی به تصویر کشیده است. آن دیالوگ هایی که استفاده می کردند و  حتی آن قسم هایی که می خوردند و ان موقعیت ها همه برای ما اشنا بود. این ها چیزهایی بود که ما از زندگی با معتادان در کمپ ها تجربه کرده ایم.  الان ما سه سال است که  در دهه محرم شبانه روز در کمپ ها اقامت داریم.

مثلاً در یکی از دوره های تبلیغ من خودم و از طریق یکی از موسسات خیریه، با خانواده ای مواجه شدم که  پدر ، مادر، برادر و  خواهر همه مصرف کننده بودند،  یکی  از افراد خانواده زندان بود. یکی از انها فرونشده مواد مخدر بود و این دعواها این دیالوگ ها این وضعیت نابسامان و خانواده متزلزل را شما آنجا می دیدی و اینها را دیدیم، دقیقا این فیلم آن خانواده متزلزل را آن اثرات بد اعتیاد را  خیلی عالی به تصویر کشیده بود، من مطمئن هستم که سازنده این فیلم  با معتاد زندگی کرده است.

امار نشان داده خانواده های مذهبی پنج برابر کمتر از دیگران گرفتار اعتیاد می شوند. فیلم به ما می گوید که این خانواده مذهبی نیست،  این خانواده به کلیات مذهب باور دارد اما  اموزه های دینی وارد زندگی انها نشده است و همین فقدان در روند تخریب این خانواده نقش داشته است.

بله همینطور است. سازنده فیلم تزدیک دوسال درگیر پژوهش در این موضوع بوده است . اجازه بدهید به موضوع اردوی راهیان نور برگردیم

بله. همانگونه که عرض شد این اردوها تاثیر عجیبی روی مددجویان داشت. در راهیان نور معتادی که تا دیروز  به اعتراف خودش دزدی می کرده است و  بارها  به خودش آمپول هوا تزریق کرده  که خودش را بکشد وقتی  این آدم با این اعتقاد ضعیف با یک مبلغ روحانی دوستی می کند و به همراه او از محیط زندگی خودش جدا می شود و به یک محیط تازه و متفاوت مثل طلاییه و شلمچه می رود ، بی گمان تجربه عجیبی را از سر می گذراند. در این وقت است که ما می توانیم به انها الگوهای تازه ای ارائه بدهیم . از خود زندگی شاهرخ ضرغام و کسانی مانند رسول ترک برای انها می گوییم.  شاهرخ ضرغام توبه می کند، شهید می شود و  اولیاء خدا می شود. وقتی این را  در آن فضا می گوییم که حالا که شما توبه کردید، اینجا دستگیر شما همین شاهرخ ضرغام و همین رسول ترک است. یعنی کسانی که مددجو می تواند بین خود و او همسانسازی کند.  در حقیقت معتاد یک آدم بی دین نیست . او  آدمی نیست که  به قعر جهنم رفته باشد  و نتوان او را نجات داد. اتفاقاً گاهی وقتی این دسته از آدم ها توبه می کنند و اصلاح می شوند، از بسیاری از ادم هایی که پرورش مذهبی داشته اند، برجسته تر و صادق تر می شوند و این چیزی است که ما بسیار ان را دیده ایم.

- و به نظر شما از این معارف اسلامی و دینی باید در روند ترک اعتیاد یاری جست

بله. همینطور است اما متاسفانه ما از این مساله غفلت کرده ایم.  الان درمان ها و روشهای ترک اعتیاد زیاد است  و در هر روش درمانی بخش عمده ای از درمان به عهده روش های معنوی است. اما بسیاری اوقات این روش های معنوی مبتنی بر فطرت فرد نیست.  گاهی  این روش ها برامده از عرفان های نوظهور است  یا برامده از فرهنگ مسیحی است. یعنی چیزی که با فرهنگ ما متفاوت است. به عنوان مثال مکانیزم اعتراف در ساختار NA از فرهنگ مسیحیت اخذ شده است.  اما وقتی که فرد معتاد به اردوی راهیان نور می رود و  در این وادی چیزی را می بیند که منطبق با فطرت او است، در او تاثیر ماندگاری خواهد داشت. از همین روست که ما بر الگوسازی از شاهرخ ضرغام و رسول ترک تاکید می کنیم.  

صفاتی که بسیار روی آن تاکید می کنیم بخشندگی و احسان خدا و بخصوص عبارتی است که خدا را اینگونه خطاب می کند: یا مبدّل السیئات بالحسنات،  خدایی که انقدر بخشنده و کریم است که می تواند همه بدی ها را به خوبی تبدیل کند.

رئیسی:همانگونه که عرض کردم این فیلم، آسیب را خوب به تصویر کشیده، اما نظر بنده البته این است یک نقطه امید هم باید در این فیلم باشد، خب ما  اعتیاد و خانواده متزلزل را دیدیم، اثرات زیانبار اعتیاد را همینطور.  حالا چکار باید بکنیم؟ من احساس کنم که یک احساس انزجاری از اعتیاد و خانواده اعتیاد پیدا می شود  و این خوب نیست که ما آنها را پس بزنیم. بسیاری اوقات این طبقه فرودست اجتماعی باز توانسته عادات و علائق دینی خودش را حفظ کند. این را مقایسه کند با برخی از مشکلاتی که ما در  طبقات فرادست داریم. طبقاتی که در انها مشکلات عمیقتر و جدی تر است و به راحتی اعتقادات دینی خود را ترک می کند.

- صحبت شما با این تصور عمومی در جامعه تناسب دارد که طبقات فرودست جامعه به لحاظ مذهبی غیرت بیشتری دارند اما خانواده ای که ما در این فیلم داریم این گونه نیست. فراموش نکنید که یکی از خواهرها یک زن بیوه است که نشانه هایی در این فیلم هست که  این خواهر ممکن است در معرض تن فروشی باشد.

رئیسی: بله شاید نکته شما از این جهت درست باشد. اما  در این فیلم  به بحث فطرت توجهی نشده بود. ایا فطرت انسان می پذیرد که در برابر فساد ان هم در چنین حدی خاموش بماند و اعتراض نکند. البته فیلمساز هم برای این مساله توجیهی را تدارک دیده بود و ان این بود که خانواده را به گونه ای ترسیم کرده بود که گویی سالها با این مساله درگیر بودند.

 اما به هر ترتیب بحث خلقت انسان را نمی توان زیر سؤال ببرد، کارگردان و نویسنده این فیلم دنبال آسیب اجتماعی بوده و دنبال نگاه دینی نبوده است. در این فیلم  یا به عبارتی دقیق تر در زندگی این ادم ها دین به حد قسم و سوگند خوردن تقلیل یافته بود. کارکرد قران این بود که ادم ها از زیر ان رد بشوند و به سوی سرنوشت نامعلوم خود بروند.

رنجبر: به این بحث باید توجه بیشتری کرد.  امار نشان داده خانواده های مذهبی پنج برابر کمتر از دیگران گرفتار اعتیاد می شوند. فیلم به ما می گوید که این خانواده مذهبی نیست،  این خانواده به کلیات مذهب باور دارد اما  اموزه های دینی وارد زندگی انها نشده است و همین فقدان در روند تخریب این خانواده نقش داشته است.

- شاید یکی از دلایل نبود گزاره های دینی در چنین خانواده ای به علت روش های ناکارامد تبلیغی باشد.  ما هر سال شاهد تکاپو و فعالیت بسیاری از طرف روحانیون و طلاب در عرصه تبلیغ هستیم. اما در این خانواده که به شدت هم به معارف دینی نیاز دارد ما اثری از حضور مبلغ نمی بینیم.  اگر بخواهیم این فضا را با فضای مبلغین مسیحی مقایسه کنیم متوجه یک تفاوت فاحش می شویم. از قرن هجدم مبلغین مسیحی در قالب پزشک، دانشمند و معلم به مناطق کمتر توسعه یافته و ملل محروم جهان مسافرت می کردند و سعی می کردند نه با خطابه و موعظه بلکه با ارائه خدمات اجتماعی با توده مردم ارتباط داشته باشند. این مبلغین مسیحی در خود ایران هم در زمان صفویه و خصوصا قاجار بسیار فعال بودند. مدرسه های بسیاری توسط راهیه ها و کشیش های مسیحی تاسیس گردید و همچنین درمانگاههای متعددی نیز ایجاد شد. این یک روش نوین تبلیغاتی بود و اگر دقت بکنید این روش باعث گسترش مسیحیت در سطحی وسیع در جهان شد.

رنجبر: بله . متاسفانه ما در عرصه تبلیغ به اندازه کافی چالاکی و چابکی نشان نداده ایم. اما اینک در دوره ای هستیم که باید تلاش بیشتری انجام بدهیم. اعتیاد یک پدیده دوران مدرن است که ریشه در یک ساختار روابط انسانی دارد. طبعا فرد معتاد در تعامل با مناسبات اجتماعی دچار مشکل است. او در نحوه ورود به چرخه اقتصاد ناکارامد است. او در ایجاد رابطه سالم دچار مشکل است. همه این مسائل حاصل دوران مدرن است. در چنین شرایطی باید به دنبال راه های نوین تبلیغ بود. یکی از این راهها ورود مبلغین به عرصه اسیب های اجتماعی است که به امید خدا قدم های مناسبی در این راه برداشته شده است.

- شما در  کمپ چه نوع ارتباطی را با معتاد برقرار می کنید و  چه نوع رابطه ای را با خانواده فرد معتاد برقرار می کنید که می توانید ان را به حد یک رابطه موثر برسانید. با توجه به این نکته که  این افراد معمولا زیرساخت های مذهبی  و تجربه های معنوی قابل اعتنایی ندارند، شما از چه نکته هایی شروع می کنید که باعث می شود  یک معتاد امیدوار به زندگی بشود و بینش و نگاهش را به خودش و به دنیای پیرامونش تغییر بدهد..

گاهی اوقات بحث یک فیلم انتقال واقعیت است اما همان فیلم می تواند حاوی یک پیام باشد . پیام یعنی تبلیغ.  در چنین حالتی می توان به واقعیت سمت و سو داد.

 رنجبر:اولین تلاش ما این است ما بدون ایجاد هیچ گونه فاصله ای با معتاد هم کلام و هم سخن بشویم. در مستندی که از نحوه فعالیت های گروه اکسیر ساخته شده  از یکی از افراد معتاد که موفق به ترک اعتیاد شده می پرسند که شما در ابتدایی که یک روحانی ا آمد در کمپ چه حسی داشتید و او پاسخ می دهد : بدم می آمد از او، چون وقتی که من روحانی می دیدم احساس می کردم که آمده حتماً حکم برای من بنویسد یا من را نصیحت کند یا امر به معروف و نهی از منکر کند. اما وقتی که آمد دیدم یک روحانی می آید با من می نشیند غذا می خورد صحبت می کنیم با همدیگر ، من برای او درد دل می کنم و او پای درد دل من می نشیند و از صفات خدا برایمان می گوید نگاهم به او تغییر کرد.

- در بحث صفات خدا بر چه نکاتی تاکید می کنید؟

توحیدی منش: صفاتی که بسیار روی آن تاکید می کنیم بخشندگی و احسان خدا و بخصوص عبارتی است که خدا را اینگونه خطاب می کند: یا مبدّل السیئات بالحسنات،  خدایی که انقدر بخشنده و کریم است که می تواند همه بدی ها را به خوبی تبدیل کند.  یک ادمی که گرفتار اعتیاد شدید می شود مستعد انجام فعل های ناشایست بسیاری است . او هم با فطرت خودش نادرستی  این افعال را تشخیص میدهد. معتاد برای تهیه پول مواد خود دست به هرکاری می زند و این تنها یک بخش کوچک ماجراست. معتاد محصول یک ضعف است یک ضعف در حمایت شدن و یا حمایت کردن. او وارد نظامی از رفتارهایی می شود که تک تک انها می تواند از لحاظ شرعی ناپسند و ممنوع باشد. او وارد نظامی از ارتباطات می شود که در ان هنجارهای متفاوت و ناسالمی تسلط دارد. او از مسیر عادی زندگی خارج می شود و به سمت قهقرا کشیده می شود. معمولا این ادم ها از مکانیزم منع درونی قدرتمندی هم برخوردار نیستند. پس نتیجه کار مشخص است.

- بله اتفاقا در توصیف اعتیاد معمولا از  عبارت چرخه معیوب مصرف استفاده می کنند. یعنی معتاد به خاطر احساس نارضایتی از خود یا جامعه به سمت مصرف مواد می رود اما همین مصرف مواد این احساس ناخرسندی را تقویت می کند و نتیجه ان مصرف روزافزون مواد مخدر می شود.

ما هنوز مقوله اعتیاد را نه در عرصه مدیریت و نه در عرصه رسانه جدی نگرفته ایم. موقله ترک اعتیاد برای ما هنوز یک دغدغه نشده است. در بسیاری از فیلم ها تصویر ابتدایی و کودکانه ای از اعتیاد ارائه می شود. در عرصه مدیریت هم همین است. بسیاری از کمیسیون ها و جلسات نه برآمده از درک یک ضرورت اجتماعی که بیشتر به خاطر مناسبات سازمانی است.

 رنجبر: بله. تصور کنید که همین وضعیت می تواند در مورد رابطه فرد با خداوند هم شکل بگیرد. او از خدا دور می شود و همین احساس دورشدن از خدا او را به سمت قهقرا می کشاند و باز از خدا دورتر می شود. اولین نیاز این ادم احساس ارتباط با خداست. و اینجاست که صفات خدا به کار می اید. تصور کنید وقتی که به این فرد گفته می شود که خدا می تواند همه سیئات تو را به حسنات تبدیل کند ، چه احساسی تجربه می کند. از همین روست که برخی از این افراد این حرف را باور نمی کنند و احساس می کنند که این یک وعده توخالی است که از طرف مبلغ به او داده می شود. جالب است بدانید که ما دقیقا با چنین خانواده ای اشنایی داریم. خانواده ای  با دو برادر معتاد و یک خواهر فداکار. خوشبختانه و به لطف خدا وضعیت برادرها بسیار بهتر شده است. همین امروز یکی از این برادرها به من پیامک داد و می پرسید که چگونه باید وضو بگیرد و این نکته خود موید یک انتقاد اساسی به فیلم است. در این فیلم امیدی به تغییر وجود ندارد.

- آیا به نظر شما وجود سمیه و مهربانی بی دریغ او به همه اعضای خانواده ، نشانه امید به بهبودی نیست.

رنجبر:اتفاقا این هم نکته خوبی است .  سمیه در این خانواده با این همه صبر با این همه عشق با این همه خدمت بعید است زیرساختی نداشته باشد . چنین ادمی این همه محبت و عاطفه را از کجا اورده است. ای

-در واقع  اگر سمیه را ما قهرمان فیلم فرض کنیم انگیزه قهرمان برای این همه دلسوزی و مهربانی چه بوده است؟ نکته اینجاست که این انگیزه پرداخته نشده و فیلم اشاره ای نمی کند که این فداکاری سمیه از کجا ریشه می گیرد.

رئیسی: اتفاقا در بسیاری از خانواده های متزلزل اینگونه سمیه ها وجود دارند؛ حالا ممکن است پدر ،مادر ، برادر  و یا خواهر باشد، یا حتی یک کسی از اقوام و یا همسایه. بعید است که یک آدمی با این همه صبر و عشق و خدمت بتواند تاب بیاورد، اینجور آدم ها معمولا می خواهند خودشان را رها کنند. اما چرا این اتفاق نیفتاد؟ این همه وقف خویشتن نیاز به یک بن فکری و اعتقادی دارد. در واقع سمیه به یک گفتمان فکری اعتقاد دارد و ازانجا نیرو می گیرد اما فیلم اشاره ای به این گفتمان فکری نمی کند.

لان درمان ها و روشهای ترک اعتیاد زیاد است  و در هر روش درمانی بخش عمده ای از درمان به عهده روش های معنوی است. اما بسیاری اوقات این روش های معنوی مبتنی بر فطرت فرد نیست.  گاهی  این روش ها برامده از عرفان های نوظهور است  یا برامده از فرهنگ مسیحی است

-اتفاقا این وضعیت  بی سابقه ای نیست. به عنوان مثال در سریال روزگار قریب هم همین امر رخ داد. این سریال تلاش های مجدانه محمد قریب را در راه رسیدن به هدفش نشان می داد و در این مسر محمد قریب از هیچ گونه فداکاری و بخشش دریغ نمی کرد. این تصویر را کارگردان به بهترین نحو نشان داده بود. اما در واقعیت زندگی ، دکتر محمد قریب ادمی بوده که با قرآن محشور بوده است. او ادمی مذهبی بود و مقید به رعایت مذهب اما این نکته در شخصیت سریال لحاظ نشده بود.

 رنجبر:گاهی اوقات بحث یک فیلم انتقال واقعیت است اما همان فیلم می تواند حاوی یک پیام باشد . پیام یعنی تبلیغ.  در چنین حالتی می توان به واقعیت سمت و سو داد. اجازه بدهید به سراغ فیلم برویم.   معمولا مادرهای افراد معتاد از لحاظ عاطفی مبیماری هم وابستگی دارند. مادری که در این خانواده فیلم بود ننیز این بیماری هم وابستگی را داشت، یعنی وابسته به آن پسر معتاد خودش بود تا جایی که حتی  برای او  مواد مخدر پنهان می کند. وقتی که پسرش را می گیرند به سرعت برای ازادی او اقدام می کند و نمی خواهد پسرش گرفتار زندان شود. او به این پسر وابسته استم. اما این یک روی ماجراست. اکثر مادرهای ایرانی افرادی معتقد  و مذهبی هستند . این نکته در این فیلم نیز بود اما به ان اشاره نشده بود. به عنوان مثال چه چیز باعث شده که خط قرمز این معتاد مصرف کننده، سوگند به قران باشد، این اعتقاد از کجا شکل گرفته است. ایا جز این است که ان مادر باعث شکل گیری این اعتقاد بوده است.

 اما گاهی اوقات هنرمندان ما این وجه زندگی را سانسور می کنند. من مختصر اشنایی با برخی از هنرمندان دارم .ما به جهت حضور در عرصه تبلیغ در کمپ های ترک اعتیاد با هنرمندان و بازیگران بسیاری هم کلام شده ام . هنرمندانی که متاسفانه گرفتار اعتیاد شده بودند و برای ترک به کمپ امده بودند.  ادم هایی که  گاها نقش ادم های مذهبی را در فیلم ها بازی می کنند و خوب هم بازی می کنند. یا افرادی که سازنده اثار مذهبی بودند اما وقتی با این افراد هم صحبت می شدم متوجه می شدم که این افراد عمیقا به دین اعتقادی ندارند. اگر هم توانسته اند اثاری با رنگ و بوی مذهب بسازند یا بازی کنند به جهت هنر و توان تکنیکی انها بوده است. البته این حرف من اصلا قابل تعمیم به سایر هنرمندان نیست و فقط یک تجربه محدود شخصی است.

- به نظر شما روند مواجهه رسانه اعم از سینما و تلویزیون با بحث اعتیاد با توجه به تجربیات شما تصویر درستی است.

توحیدی:در این فیلم که تصویر گویایی از یک خانواده معتاد نشان داده شده بود. اما همانگونه که اشاره شد مشکل این تصویر این بود که روزنه امیدی ارائه نمی کرد. تلویزیون هم تلاش بسیاری می کند که تصویر دقیقی از اعتیاد ارائه بدهد. اما این کوشش با تفکر همراه نیست. به عنوان مثال در بسیاری از برنامه های پر بیننده مهمان برنامه یک ادم رهایی یافته از اعتیاد است. ادم هایی که ما انها را می شناسیم. افرادی که علی رغم تجربه اعتیاد موفق شده اند زندگی دوباره ای را بسازند. اما پیامی که از این مصاحبه به بیننده ارائه می شود این است که معتاد شدن به معنای رسیدن به انتهای خط نیست. این وجه مثبت ماجراست و متوجه فرد معتاد است. اما وجه منفی ان شاید پررنگ تر باشد: شما می توانید معتاد شوید و بعد ترک کنید و همچنان خوش هیکل و خوش صحبت باقی بمانید. این پیامی است که نوجوانی که مخاطب برنامه است درک می کند.

- مخاطب این برنامه  آن بچه دوازده ساله نیست بلکه  مخاطب آن قشر آدمهایی است که گرفتار اعتیاد هستند و فکر می کنند امیدی وجود دارد.

رنجبر:تجربه من این است که معتادها پای تلویزیون نمی نشینند.  حتی برای پدر و مادر ها هم این پیام منتقل می شود که می توانند با اعتیاد فرزندشان کنار بیایند. در حالیکه این ماجرا یعنی ترک کردن و موفق شدن اتفاق نادری است.

- نحوه تبلیغ گروه اکسیر و مواجهه با فرد گرفتار اعتیاد چگونه است

رنجبر:ما در طی این سالها و بعد از انجام پژوهش های متعدد به این نتیجه رسیدیم که اولین مشکل عقیدتی فرد معتاد نحوه تصور او از خداست. بعد از ان این فرد نسبت به روند مصائب و مسائل زندگی تعبیر خاص خود را دارد  و بعد این که فرد معتاد فاقد الگو است.

براین اساس ما یک روش با چهار محور را پی می گیریم. یکی اصلاح تصیر خدا و توجه به وجه رحمانیت و بخشش خدا  و تاکید بر این خطاب به خداوند که یا من یبدل السیئات بالحسنات ، دوم اشاره به روند زندگی  و ان مع العسر یسری، معرفی الگو و سپس پی گیری کارها یعنی ما می کوشیم تا انجا که امکان دارد با معتاد در ارتباط باشیم و هر کاری که می توانیم برای او انجام بدهیم با تماس تلفنی یا مراجعه حضوری. معنی خدا را برای او باز می کنیم.  بلاها را برای او تفسیر می کنیم، خلاصه این وضعیتی که  او گرفتار در آن هست، این منافع را برای تو دارد، همیشه این را بد نبین، سوم این که این وضعیتی که گرفتار هستی نتیجه سوء تدبیر و سوء عمل خودت است باید عاقلانه رفتار کنی، اگر رفتار کنی حسن، نتیجه حسن رفتار و تدبیر خودت را می بینی.

- یکی از مواردی که در فیلم به ان اشاره شده بود بحث فقدان قوانین درست  و نهاد های مدنی حمایت کننده بود.  به عنوان اخرین سوال می خواستم از شما بپرسم تحلیل شما از روند مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد در کشور چگونه است.

به نظر من ما هنوز مقوله اعتیاد را نه در عرصه مدیریت و نه در عرصه رسانه جدی نگرفته ایم. موقله ترک اعتیاد برای ما هنوز یک دغدغه نشده است. در بسیاری از فیلم ها تصویر ابتدایی و کودکانه ای از اعتیاد ارائه می شود. در عرصه مدیریت هم همین است. بسیاری از کمیسیون ها و جلسات نه برآمده از درک یک ضرورت اجتماعی که بیشتر به خاطر مناسبات سازمانی است. برای مدیران ما هنوز مساله اعتیاد یک دغدغه نشده است.  همین خاطر علی رغم ایرادهایی که به این فیلم دارم، ان را اثری موفق می دانم چون مشخص است که کارگردان فیلم شناخت عمیقی از اعتیاد دارد.   شناختی که شاید بسیاری از مدیران ما  از ان بی بهره اند. اعت

با اینها زندگی کردیم در کمپ ها خوابیدیم می فهمیم چه دارد می گذرد، معتاد  برای آن قاچاقچی پول آور است. برای مدیر کمپ پول آور است، برای آن مسئول پول آور است، برای هرکسی از اعتیاد یک استفاده ای می کند آن کسی که کار پیشگری می کند، آن کسی که کار درمانی می کند، آن مسئول، همه به نوعی  از روند اعتیاد منتفع می شوند. واقعیت تلخی است.  این وضعیت در کنار عدم شناخت عمیق مساله و اداری بودن فعالیت ها مشکل اساسی اعتیاد است.

منبع:فیلم نوشتار