دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اسباب حجر

No image
اسباب حجر

كلمات كليدي : حجر، اسباب حجر، صغير، جنون، غير رشيد، افلاس

نویسنده : شعبانعلی جباری

اسباب حجر

حجر در لغت به معنای منع و در اصطلاح حقوقی به معنی عدم اهلیت استیفا، اجرا و اعمال حق می‌باشد. فقهای امامیه در کتاب حجر، شش مورد را از اسباب حجر ذکر کرده‌اند که عبارتند از:

1- صغر؛

2-سفه؛

3- جنون؛

4- افلاس؛

5-مرض متصل به موت؛

6-رقیت (بردگی).

در حقوق موضوعه و در ماده 1207 قانون مدنی فقط به صغر و سفه و جنون اشاره شده و سخنی از افلاس و مرض متصل به موت و بردگی به میان نیامده است

« اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:1- صغار -2-اشخاص غیر رشید -3-مجانین.» (مفاد ماده 1207 قانون مدنی)

علت عدم ذکر این سه مورد نیز روشن است،اولا: افلاس از مباحث حقوق تجارت است. ثانیا: نظام برده داری در عصر حاضر موضوعا منتفی است. ثالثا: اختلاف نظر در اعتبار و یا عدم اعتبار مرض متصل به موت در مورد تصرفات منجز و مجانی میّت، موجب عدم ذکر آن در قانون مدنی است.

اسباب حجر در حقوق ایران:

1- صغر:

صغیر در لغت به معنای کوچک و خرد و در اصطلاح حقوقی، به کسی گفته می‌شود که به سن بلوغ نرسیده باشد. و منظور از بلوغ، این است که شخص دوره کودکی را پشت سر گذاشته و قوای جسمی و غریزه جنسی او رشد کافی یافته و آماده توالد و تناسل است. برای تشخیص سن بلوغ، قرائن و امارات مختلفی وجود دارد،

«سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر نه سال تمام قمری است». (مفاد تبصره 1 ماده 1210قانون مدنی)

به علت انتقادهایی که به سن بلوغ دختران شد قانونگذار سن ازدواج دختران را سیزده سال قرار داده است.

اقسام صغیر:

صغیر به دو قسم ممیز و غیر ممیز تقسیم می‌شود:

منظور از صغیر غیر ممیز کسی است که دارای قوه درک و تمیز نیست و زشت و زیبا و سود و زیان را از هم تشخیص نمی‌دهد و فاقد اراده حقوقی است. به همین علت تمامی اعمال حقوقی او باطل می‌باشد.

ولی منظور از صغیر ممیز، نابالغی است که دارای قوه درک و تمیز نسبی است و با اینکه به سن بلوغ نرسیده است، زشت و زیبا و سود و زیان را از هم تشخیص می‌دهد و به همین علت اعمال حقوقی او غیر نافذ بوده و منوط به تنفید ولی یا قیم اوست.

برای خروج از حجر، رسیدن به بلوغ کافی نبوده و باید علاوه بر بلوغ، مشخص، رشید نیز شده باشد. مقصود از رشد این است که شخص توانایی اداره اموالش را به نحو عقلایی داشته باشد.

فرض بر این است که صغیر در زمان بلوغ رشد هم دارد مگر اینکه جنون یا عدم رشد او ثابت شده باشد. (ماده 1210قانون مدنی)

ولی در موردی که اموال صغیر در اختیار ما باشد در صورتی می‌توان به او تحویل داد که رشد او نیز علاوه بر بلوغ ثابت شده باشد.

2- غیر رشید:

سفه یکی از اسباب حجر است و منظور از سفیه کسی است که اعمال او در امور مالی خود عقلایی نباشد و در حقیقت کسی که عقل معاش ندارد، سفیه است.

غیر رشید کسی است که پس از رسیدن به سن بلوغ، رشد کافی را به دست نیاورده است و فرق او با صغیر ممیز نیز همین است. عدم رشد، ممکن است متصل به زمان صغر باشد یا اینکه پس از رسیدن به سن بلوغ و رشد، این صفت را از دست بدهد.

طبق ماده 1214 قانون مدنی: معاملات و تصرفات غیر رشید در اموال خود نافذ نیست مگر با اجازه ولی یا قیم او اعم از اینکه این اجازه قبلاً داده شده باشد؛ یا بعد از انجام عمل داده شود.

3- جنون:

یکی از اسباب حجر، جنون می‌باشد و مجنون به عنوان محجور شناخته می‌شود. مجنون شخصی است که قوه عقل و درک ندارد و به اختلال کامل قوای دماغی مبتلاست. جنون دارای درجاتی است و برخی از دیوانگان حالت خطرناک دارند در صورتیکه برخی دیگری بی آزار و آرام هستند. در برخی کشورها بین درجات جنون فرق قائل می‌شوند مثل کشور فرانسه ولی در کشور ما ماده 1211 قانون مدنی می‌گوید: جنون به هر درجه که باشد موجب حجر است، اعمال حقوق و کلیه امور مالی و غیر مالی جنون، باطل بوده و او بعلت اینکه نمی‌تواند اراده داشته باشد نمی‌تواند اعمال حقوقی انجام دهد، جنون دارای اقسامی است یکی از آن‌ها جنون دائمی یا اطباقی می‌باشد و دیگری جنون ادواری که شخص گاه در حالت جنون و گاهی در حال افاقه بسر می‌برد.

مقاله

نویسنده شعبانعلی جباری
جایگاه در درختواره حقوق خصوصی - حقوق مدنی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

نگاهی به رفتارشناسی اهل نفاق از دیدگاه قرآن

نگاهی به رفتارشناسی اهل نفاق از دیدگاه قرآن

نقش منافقان در جامعه اسلامی، نقشی بسیار مخرب و زیانبار است. حساسیت قرآن به این دسته از شهروندان به خوبی نشان می‌دهد که نمی‌توان به صرف شهروندی با همه افراد جامعه یکسان برخورد کرد و حقوق یکسانی را برای همگان به طور مطلق قائل شد؛ بلکه می‌بایست ملاحظاتی در نحوه تعامل با دسته‌هایی از افراد جامعه اعمال کرد.
مجالست با بدان در فضای مجازی

مجالست با بدان در فضای مجازی

فضاي مجازي هرچند که به نظر مي رسد که مجاز باشد و حقيقت نيست، ولي اگر دقت شود معلوم مي شود که حقيقت است نه مجاز؛ زيرا فضايي که امروز از آن به مجازي ياد مي شود، جلوه اي از دنياي حقيقي و واقعي است.
نقل 80 حدیث مُسلّم از ائمه اطهار(ع)

نقل 80 حدیث مُسلّم از ائمه اطهار(ع)

حجت‌الاسلام ناصر رفیعی نکات و مصادیق برجسته‌ای از بُعد ولایتمداری و جایگاه علمی حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع)بیان کرده است که در ذیل می‌آید.
نسبت عدالت و آزادی در انديشه شهيد مطهری

نسبت عدالت و آزادی در انديشه شهيد مطهری

نسبت ميان دو واژه «آزادي» و «عدالت» و شيوه اعمال توازن بين اين دو مفهوم همواره از بحث‌هاي مناقشه برانگيز در ميان انديشمندان سياسي طول تاريخ بوده است.
قرآن و جریان نفوذ

قرآن و جریان نفوذ

نفوذ به معنای رخنه است.

پر بازدیدترین ها

No image

نحوه های مختلف شـروع کلاس توسط مربی

در این بخش "شـروع ها" در جهت آموزش کلاسداری مطرح می شود.
No image

ذكر مصیبت امام حسین علیه السلام : امام حسین(ع) تنها در صحرای کربلا

ذکر مصیبت امام حسین علیه السلام با موضوع امام حسین(ع) تنها در صحرای کربلا
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد فرحزاد با عنوان آماده شدن برای سفر آخرت

سخنرانی استاد فرحزاد با عنوان آماده شدن برای سفر آخرت در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS