چه جوابی به توهين بدهيم؟

 آيا به خاطر داريد كه زماني از سوي ديگران تحقير شديد؟

 احساس تحقير شدن مي‌تواند از يك نگاه، يا يك گفته يا از يك شانه بالا انداختن ناشي شود. ممكن است تحت تاثير سخن كسي احساس بي‌ارزش بودن بكنيد. گيج مي‌شويد و به جاي آنكه روحيه خود را بهتر كنيد به تدريج روحيه خود را مي‌بازيد و احساس حقارت مي‌كنيد. چند نوع رفتار تحقير آميز وجود دارد: تحقيرهاي كلامي مستقيم، تحقيرهاي كلامي غير مستقيم و تحقيرهاي غير كلامي.

  تحقير كلامی مستقيم

اين رفتاري كاملا مشخص است. خيلي ساده كسي با كلام شما را تحقير مي‌كند. براي مثال فرض كنيد از آسانسوري بيرون آمده‌ايد و بر حسب اتفاق به كسي تنه مي‌زنيد. آن شخص اينچنين واكنش نشان مي‌دهد: چرا مواظب نيستي، بي‌شعور.

-  برخورد با تحقيرهاي كلامي مستقيم چگونه بايد باشد؟

- بگذاريد كه شخص مخاطب شما خشمش را تخليه كند و كمي آرام بگيرد.

- اگر اشتباهي از شما سرزده، حتي اگر مخاطبتان به شما توهين كرده باشد، آن را اذعان كنيد.

- در برابر طرز برخورد او ابراز وجود كنيد.

- با يك يا چند جمله كوتاه و خلاصه برخورد را به پايان برسانيد.

اين اقدامات به از ميان برداشتن تحقيرها كمك مي‌كند. در ماجراي آسانسور با كمي حوصله اجازه بدهيد كه شخص خشم خود را تخليه كند بعد به او بگوييد از اينكه به شما برخوردم عذرخواهي مي‌كنم. تصادفي بود. اما من مايل نيستم كه حرف‌هاي تند و ناسزا بشنوم. مي‌توانم بدون توهين هم گفته‌هاي شما را بشنوم.

 تحقيرهای كلامی غير مستقيم

درباره اين سخن همسرتان چه حسي داريد؟ وقتي اين لباس را مي‌پوشي جالب مي‌شوي. لباس‌هاي قديمي به تو خيلي مي‌آيند. چه معنايي در پس پرده اين اظهارنظر وجود دارد؟

تحقيرهاي كلامي غير مستقيم در واقع پرخاش غير مستقيم هستند. اشخاص تحت تاثير اين طرز برخوردها گيج و مبهوت مي‌شوند و احساس مي‌كنند كه مورد سلطه‌جويي قرار گرفته‌اند. رفتار پرخاشگرانه غير مستقيم در واقع يك حمله پنهاني است. كسي از توهين و سرزنش شدن خوشش نمي‌آيد. اگر از خود يا ديگران توضيحات بيشتري بخواهيد اغلب مشكل برطرف مي‌شود. براي روبه‌رو شدن با تحقيرهاي غير مستقيم قبل از هر كار سعي كنيد اطلاعات بيشتري به دست آوريد: بپرسيد منظورتان چيست؟ با جوابي كه مي‌گيريد از نيت شخص رودر روي خود مطلع مي‌شويد. شايد شما حرف او را به درستي درك نكرده‌ايد. واكنش بعدي شما به جواب طرف مقابل بستگي دارد. اما بخشي از هدف شما اين است كه به مخاطب خود بياموزيد به روش ديگري با شما حرف بزند و با شما رك و صريح باشد. هر تحقير كلامي غير مستقيم مي‌تواند به يك تحقير كلامي مستقيم تبديل شود. وقتي از مخاطب خود توضيحات بيشتري مي‌خواهيد  واكنش او مي‌تواند بدتر شود. توصيه ما اين است كه ابراز وجود كنيد و مراحلي را كه در زمينه برخورد با تحقيرهاي كلامي مستقيم گفته شد مورد استفاده قرار دهيد و در برابر تحقير قاطعانه برخورد كنيد.

 تحقيرهای غير كلامی

با كسي كه به ما بد نگاه مي‌كند يا ژست مي‌گيرد چه بايد بكنيم؟ وقتي مخاطب شما بدون اينكه كلمه‌اي در تحقير شما بگويد با رفتارش شما را تحقير مي‌كند به او چه جوابي مي‌دهيد؟ برخورد با توهين غير كلامي بسيار دشوارتر است. زيرا اين احتمال وجود دارد كه شخص توهين‌كننده اصولا متوجه رفتار توهين آميزش نباشد. از آن گذشته نمي‌توانيد مطمئن باشيد كه لزوماً از قصد و نيت شخص توهين‌كننده آگاه شده‌ايد. اگر مخاطب شما مي‌خواهد بدون ابراز كلمه‌اي شما را تحقير كند سعي كنيد او را به شكلي مجبور كنيد كه به جاي ژست از كلمات استفاده كند. مي‌توانيد به طرزي قاطعانه بگوييد ممكن است آن طرز نگاهت را براي من ترجمه كني؟ من نمي‌توانم منظور تو را درك كنم مگر اينكه مستقيماً نظرت را به من بگويي. تحقير غير جرات آميز و غير كلامي از همه صراحت كمتري دارد.‌گر چه نمي‌توانيم همه پيام‌هاي غير كلامي را از بين ببريم، بهتر است تا حد امكان آنها را به كلمات تبديل كنيم چون اين امكان وجود دارد كه رفتار مخاطب خود را به اشتباه تفسير كرده باشيم. كسي از توهين و سرزنش شدن خوشش نمي‌آيد. اگر از خود يا ديگران توضيحات بيشتري بخواهيد اغلب مشكل برطرف مي‌شود. البته رنجش به دل راه ندادن و عقب نشيني نكردن در مواقعي دشوار است اما برقراري ارتباط صادقانه تلاشي است كه فايده آن از زحمتش بيشتر است. ناراحتي ناشي از تحقير با ابراز وجود كردن از بين مي‌رود. مصرانه از ديگران بخواهيد كه نظر خود را توضيح دهند. احساسات خود را بيان كنيد و درباره خود و درباره روابطي كه با ديگران داريد اطلاعات تازه‌اي به دست آوريد.