آیات
1. وَ لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْكینِ فَلَیْسَ لَهُ الْیَوْمَ هَاهُنَا حَمِیم وَ لَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِین لَّا یَأْكلُُهُ إِلَّا الخَْاطُِون [1]
و هرگز مردم را بر اطعام مستمندان تشویق نمى نمود
از این رو امروز هم در اینجا یار مهربانى ندارد
و نه طعامى، جز از چرك و خون!
غذایى كه جز خطاكاران آن را نمى خورند!
2. وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِینَ وَ كُنَّا نخَُوضُ مَعَ الخَْائضِینَ وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ حَتىَّ أَتَئنَا الْیَقِینُ فَمَا تَنفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِین [2]
و اطعام مستمند نمى كردیم و پیوسته با اهل باطل همنشین و همصدا بودیم و همواره روز جزا را انكار مى كردیم تا زمانى كه مرگ ما فرا رسید! از این رو شفاعت شفاعت كنندگان به حال آنها سودى نمى بخشد.
3. وَ یُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلىَ حُبِّهِ مِسْكِینًا وَ یَتِیمًا وَ أَسِیرًا إِنمََّا نُطْعِمُكمُ ْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنكمُ ْ جَزَاءً وَ لَا شُكُورًا [3]
و غذاى (خود) را با اینكه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به مسكین و یتیم و اسیر مى دهند!
(و مى گویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مى كنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمى خواهیم!
4. وَ لا تَحَاضُّونَ عَلى طَعامِ الْمِسْكینِ [4]
و یكدیگر را بر اطعام مستمندان تشویق نمى كنید.
5. وَ لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْكینِ [5]
و (دیگران را) به اطعام مسكین تشویق نمى كند!
روایات
الکافی
بَابُ إِطْعَامِ الْمُؤْمِنِ
1 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَبِی یَحْیَى الْوَاسِطِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَشْبَعَ مُؤْمِناً وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَشْبَعَ كَافِراً كَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یَمْلَأَ جَوْفَهُ مِنَ الزَّقُّومِ مُؤْمِناً كَانَ أَوْ كَافِرا [6]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه مؤمنى را سیر كند، بهشت برایش واجب شود و هر كه كافرى را سیر كند، بر خدا سزاوار است كه درونش را از زقوم پر كند چه مؤمن باشد و چه كافر.
2 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَأَنْ أُطْعِمَ رَجُلًا مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُطْعِمَ أُفُقاً مِنَ النَّاسِ قُلْتُ وَ مَا الْأُفُقُ قَالَ مِائَةُ أَلْفٍ أَوْ یَزِیدُون [7]
ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: یك مسلمان را خوراك دهم، از خوراك دادن افقى از مردم نزد من بهتر است، عرضكردم: افق چقدر است؟ فرمود صد هزار كس یا بیشتر.
شرح
- علامه مجلسی گوید: مراد به مردم مخالفین مستضعف یا مؤمنین مستضعف است.
3 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَطْعَمَ ثَلَاثَةَ نَفَرٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثَلَاثِ جِنَانٍ- فِی مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ الْفِرْدَوْسِ وَ جَنَّةِ عَدْنٍ وَ طُوبَى [وَ] شَجَرَةٍ تَخْرُجُ مِنْ جَنَّةِ عَدْنٍ غَرَسَهَا رَبُّنَا بِیَدِه [8]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: هر كه سه نفر از مسلمین را اطعام كند، خدا او را از سه بهشت در ملكوت آسمانها اطعام كند: 1- فردوس. 2- جنت عدن. 3- طوبى و آن درختى است كه از جنت عدن بیرون آید و پروردگار ما آن را بدست خود كاشته است (یعنى آن را تنها بقدرت خود بدون وساطت فرشته و اسباب دیگرى آفریده است).
4 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ الْیَمَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مِنْ رَجُلٍ یُدْخِلُ بَیْتَهُ مُؤْمِنَیْنِ فَیُطْعِمُهُمَا شِبَعَهُمَا إِلَّا كَانَ ذَلِكَ أَفْضَلَ مِنْ عِتْقِ نَسَمَة [9]
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردى نیست كه دو تن از مؤمنین را بخانه خود برد و بقدر سیرى بآنها بخوراند؛ جز آنكه این عملش بهتر از آزاد كردن یك بنده باشد.
5 عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقَى مُؤْمِناً مِنْ ظَمَإٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِیقِ الْمَخْتُوم [10]
على بن الحسین علیهما السّلام فرمود: هر كه مؤمنى را از گرسنگى سیر كند، خدایش از میوه هاى بهشت خوراند و هر كه مؤمن تشنه ئى را آب دهد، خدایش از شراب بهشتى سر بمهر بنوشاند.
6 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَیْمُونٍ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً حَتَّى یُشْبِعَهُ لَمْ یَدْرِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ مَا لَهُ مِنَ الْأَجْرِ فِی الْآخِرَةِ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ ثُمَّ قَالَ مِنْ مُوجِبَاتِ الْمَغْفِرَةِ إِطْعَامُ الْمُسْلِمِ السَّغْبَانِ ثُمَّ تَلَا قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- أَوْ إِطْعامٌ فِی یَوْمٍ ذِی مَسْغَبَةٍ یَتِیماً ذا مَقْرَبَةٍ أَوْ مِسْكِیناً ذا مَتْرَبَة [11]
امام صادق علیه السّلام فرمود. هر كه مؤمنى را اطعام كند تا سیر شود، هیچ یك از مخلوق خدا اجر اخروى او را نداند، نه فرشته مقرب و نه پیغمبر مرسل جز خداوند پروردگار جهانیان، سپس فرمود: از اسباب آمرزش اطعام كردن مسلمان گرسنه است، آنگاه قول خداى عز و جل را تلاوت فرمود یا اطعام كردن یتیم خویشاوند یا مستمند خاكنشین در روز قحطى و گرسنگى.
7 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ سَقَى مُؤْمِناً شَرْبَةً مِنْ مَاءٍ مِنْ حَیْثُ یَقْدِرُ عَلَى الْمَاءِ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِكُلِّ شَرْبَةٍ سَبْعِینَ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ إِنْ سَقَاهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَقْدِرُ عَلَى الْمَاءِ فَكَأَنَّمَا أَعْتَقَ عَشْرَ رِقَابٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیل [12]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: هر كه شربت آبى در جایى كه بدان توانائى دارد بمؤمنى آشامند، خدا در برابر هر شربتى 70 هزار حسنه باو دهد، و اگر در جایى كه بآب توانائى ندارد (یعنى بسختى فراهم مى شود) باو آشاماند، مثل اینست كه ده بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد كرده است.
8 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ حُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ تُحِبُّ إِخْوَانَكَ یَا حُسَیْنُ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ تَنْفَعُ فُقَرَاءَهُمْ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ أَمَا إِنَّهُ یَحِقُّ عَلَیْكَ أَنْ تُحِبَّ مَنْ یُحِبُ اللَّهُ أَمَا وَ اللَّهِ لَا تَنْفَعُ مِنْهُمْ أَحَداً حَتَّى تُحِبَّهُ أَ تَدْعُوهُمْ إِلَى مَنْزِلِكَ قُلْتُ نَعَمْ مَا آكُلُ إِلَّا وَ مَعِیَ مِنْهُمُ الرَّجُلَانِ وَ الثَّلَاثَةُ وَ الْأَقَلُّ وَ الْأَكْثَرُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَمَا إِنَّ فَضْلَهُمْ عَلَیْكَ أَعْظَمُ مِنْ فَضْلِكَ عَلَیْهِمْ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أُطْعِمُهُمْ طَعَامِی وَ أُوطِئُهُمْ رَحْلِی وَ یَكُونُ فَضْلُهُمْ عَلَیَّ أَعْظَمَ قَالَ نَعَمْ إِنَّهُمْ إِذَا دَخَلُوا مَنْزِلَكَ دَخَلُوا بِمَغْفِرَتِكَ وَ مَغْفِرَةِ عِیَالِكَ وَ إِذَا خَرَجُوا مِنْ مَنْزِلِكَ خَرَجُوا بِذُنُوبِكَ وَ ذُنُوبِ عِیَالِك [13]
حسین بن نعیم صحاف گوید: امام صادق علیه السّلام بمن فرمود: اى حسین برادرانت را دوست دارى؟ گفتم: آرى، فرمود: بمستمندانشان سود رسانى؟ گفتم: آرى. فرمود: همانا بر تو لازم است كه دوست داشته باشى كسیرا كه خدایش دوست دارد، همانا بخدا بهیچ یك از آنها سود نرسانى جز آنكه دوستش داشته باشى، آیا آنها را بمنزلت دعوت میكنى؟ گفتم: آرى، غذا نمیخورم مگر آنكه دو تن و سه تن یا كمتر و بیشتر از آنها همراهم باشند. امام صادق علیه السّلام فرمود: همانا فضیلت آنها بر تو بیش از فضیلت تو بر آنهاست، عرضكردم: قربانت گردم غذاى خود را بآنها خورانم و آنها را روى فرشم نشانم و باز فضیلت آنها بر من بیشتر است؟! فرمود: آرى هر گاه بمنزلت درآیند، همراه آمرزش تو و عیالت درآیند، و چون از منزلت بیرون روند با گناه تو و عیالت بیرون روند (گناه را از شما بزدایند).
9 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْوَابِشِیِّ قَالَ ذُكِرَ أَصْحَابُنَا عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ مَا أَتَغَدَّى وَ لَا أَتَعَشَّى إِلَّا وَ مَعِیَ مِنْهُمُ الِاثْنَانِ وَ الثَّلَاثَةُ وَ أَقَلُّ وَ أَكْثَرُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَضْلُهُمْ عَلَیْكَ أَعْظَمُ مِنْ فَضْلِكَ عَلَیْهِمْ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَیْفَ وَ أَنَا أُطْعِمُهُمْ طَعَامِی وَ أُنْفِقُ عَلَیْهِمْ مِنْ مَالِی وَ أُخْدِمُهُمْ عِیَالِی فَقَالَ إِنَّهُمْ إِذَا دَخَلُوا عَلَیْكَ دَخَلُوا بِرِزْقٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ كَثِیرٍ وَ إِذَا خَرَجُوا خَرَجُوا بِالْمَغْفِرَةِ لَك [14]
ابو محمد وابشى گوید: خدمت امام صادق علیه السّلام از اصحاب ما (شیعیان) یاد شد، من گفتم: من صبحانه و شامى نخورم مگر با دو تن و سه تن كمتر و بیشتر از آنها، امام صادق علیه السّلام فرمود: فضیلت آنها بر تو بیش از فضیلت تو بر آنهاست. عرضكردم: قربانت، چگونه چنین است، در صورتى كه من خوراك خودم را بآنها خورانم و از مالم بآنها انفاق كنم و عیالم را خدمتگزارشان سازم؟! فرمود: آنها چون وارد شوند همراه روزى بسیارى از جانب خداى عز و جل وارد شوند و چون خارج گردند، آمرزش را براى تو بجا گذارند.
10 عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُقَرِّنٍ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَأَنْ أُطْعِمَ رَجُلًا مُسْلِماً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ أُفُقاً مِنَ النَّاسِ قُلْتُ وَ كَمِ الْأُفُقُ فَقَالَ عَشَرَةُ آلَاف [15]
امام باقر علیه السّلام فرمود: اطعام دادنم مرد مسلمانى را نزد من محبوبتر است از اینكه افقى از مردم را آزاد كنم، راوى گوید عرضكردم: افق چه مقدار است؟ فرمود: ده هزار.
11 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ رِبْعِیٍّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ أَطْعَمَ أَخَاهُ فِی اللَّهِ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ مَنْ أَطْعَمَ فِئَاماً مِنَ النَّاسِ قُلْتُ وَ مَا الْفِئَامُ مِنَ النَّاسِ قَالَ مِائَةُ أَلْفٍ مِنَ النَّاس [16]
رابعى گوید امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه برادرش را براى خدا اطعام كند، پاداشش مانند كسى است كه فئامى از مردم را اطعام كند، عرض كردم: فئام چه قدر است؟ فرمود: صد هزار از مردم.
12 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا مَنَعَكَ أَنْ تُعْتِقَ كُلَّ یَوْمٍ نَسَمَةً قُلْتُ لَا یَحْتَمِلُ مَالِی ذَلِكَ قَالَ تُطْعِمُ كُلَّ یَوْمٍ مُسْلِماً فَقُلْتُ مُوسِراً أَوْ مُعْسِراً قَالَ فَقَالَ إِنَّ الْمُوسِرَ قَدْ یَشْتَهِی الطَّعَام [17]
سدیر صیرفى گوید: امام صادق علیه السّلام بمن فرمود: چه مانعى دارى كه در هر روز بنده ئى آزاد نمیكنى؟ گفتم: دارائیم باین مقدار نمیرسد، فرمود: در هر روز مسلمانى را اطعام كن، عرضكردم: ثروتمند باشد یا فقیر؟ فرمود: ثروتمند هم گاهى اشتهاى طعام دارد.
13 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَكْلَةٌ یَأْكُلُهَا أَخِی الْمُسْلِمُ عِنْدِی أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ رَقَبَة [18]
امام صادق علیه السّلام فرمود: خوراكى كه برادر مسلمانم نزدم میخورد. پیش من محبوبتر است از اینكه بنده ئى آزاد كنم.
14 عَنْهُ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَأَنْ أُشْبِعَ رَجُلًا مِنْ إِخْوَانِی أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَدْخُلَ سُوقَكُمْ هَذَا فَأَبْتَاعَ مِنْهَا رَأْساً فَأُعْتِقَه [19]
و فرمود: مردى از برادرانم را سیر كنم، نزد من محبوبتر است از اینكه باین بازار شما درآیم و از آن بنده ئى بخرم و آزاد كنم.
15 عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَأَنْ آخُذَ خَمْسَةَ دَرَاهِمَ وَ أَدْخُلَ إِلَى سُوقِكُمْ هَذَا فَأَبْتَاعَ بِهَا الطَّعَامَ وَ أَجْمَعَ نَفَراً مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ نَسَمَة [20]
امام صادق علیه السّلام فرمود: اگر پنج درهم برگیرم و باین بازار شما درآیم و طعامى بخرم و چند نفر از مسلمین را گرد آورم نزد من محبوبتر است از اینكه بنده ئى آزاد كنم.
16 عَنْهُ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سُئِلَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ص مَا یَعْدِلُ عِتْقَ رَقَبَةٍ قَالَ إِطْعَامُ رَجُلٍ مُسْلِم [21]
و فرمود: از محمد بن على (امام باقر) علیهما السّلام پرسیدند: چه عملى برابر آزاد كردن بنده است؟ فرمود: اطعام دادن بمرد مسلمانى.
17 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِی شِبْلٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا أَرَى شَیْئاً یَعْدِلُ زِیَارَةَ الْمُؤْمِنِ إِلَّا إِطْعَامَهُ وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُطْعِمَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً مِنْ طَعَامِ الْجَنَّة [22]
امام صادق علیه السّلام فرمود: چیزى را نمى بینم كه برابر زیارت كردن از مؤمن باشد، جز اطعام او، و بر خدا سزاوار است كه هر كه مؤمنى را اطعام كند، او را از طعام بهشت خوراند.
18 مُحَمَّدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ رِفَاعَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَأَنْ أُطْعِمَ مُؤْمِناً مُحْتَاجاً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَزُورَهُ وَ لَأَنْ أَزُورَهُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ عَشْرَ رِقَاب [23]
و فرمود: اطعام كردنم مؤمن محتاجى را نزدم محبوبتر است از اینكه بدیدارش روم و بدیدارش رفتنم نزدم محبوبتر است از اینكه ده بنده آزاد كنم.
19 صَالِحُ بْنُ عُقْبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ یَزِیدَ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً مُوسِراً كَانَ لَهُ یَعْدِلُ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ یُنْقِذُهُ مِنَ الذَّبْحِ وَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً مُحْتَاجاً كَانَ لَهُ یَعْدِلُ مِائَةَ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ یُنْقِذُهَا مِنَ الذَّبْح [24]
و فرمود: هر كه مؤمن دارائى را اطعام كند پاداشش برابر است با نجات دادن یكى از فرزندان اسماعیل را از سر بریدن و هر كه مؤمن محتاجى را اطعام كند، پاداشش برابر است با نجات دادن صد تن از فرزندان اسماعیل را از سر بریدن.
20 صَالِحُ بْنُ عُقْبَةَ عَنْ نَصْرِ بْنِ قَابُوسَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَإِطْعَامُ مُؤْمِنٍ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ عِتْقِ عَشْرِ رِقَابٍ وَ عَشْرِ حِجَجٍ قَالَ قُلْتُ عَشْرِ رِقَابٍ وَ عَشْرِ حِجَجٍ قَالَ فَقَالَ یَا نَصْرُ إِنْ لَمْ تُطْعِمُوهُ مَاتَ أَوْ تَدُلُّونَهُ فَیَجِی ءُ إِلَى نَاصِبٍ فَیَسْأَلُهُ وَ الْمَوْتُ خَیْرٌ لَهُ مِنْ مَسْأَلَةِ نَاصِبٍ یَا نَصْرُ مَنْ أَحْیَا مُؤْمِناً فَكَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعاً فَإِنْ لَمْ تُطْعِمُوهُ فَقَدْ أَمَتُّمُوهُ وَ إِنْ أَطْعَمْتُمُوهُ فَقَدْ أَحْیَیْتُمُوه [25]
نصر بن قابوس گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: اطعام دادن بیك مؤمن نزد من محبوبتر است از آزاد كردن ده بنده و گزاردن ده حج، عرضكردم: ده بنده و ده حج؟ فرمود: اى نصر اگر شما طعامش ندهید میمیرد یا زبونش میسازید، زیرا او (از فشار گرسنگى) نزد ناصبى میرود و از او سؤال میكند، و مردن برایش از سؤال كردن از ناصبى بهتر است، اى نصر هر كه مؤمنى را زنده كند، چنان است كه همه مردم را زنده كرده، و اگر باو اطعام نكنید، او را كشته اید و اگر اطعامش كنید او را زنده كرده اید.
بَابُ مَنْ كَسَا مُؤْمِناً
21 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ كَسَا أَخَاهُ كِسْوَةَ شِتَاءٍ أَوْ صَیْفٍ كَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یَكْسُوَهُ مِنْ ثِیَابِ الْجَنَّةِ وَ أَنْ یُهَوِّنَ عَلَیْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ أَنْ یُوَسِّعَ عَلَیْهِ فِی قَبْرِهِ وَ أَنْ یَلْقَى الْمَلَائِكَةَ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ بِالْبُشْرَى وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی كِتَابِهِ- وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ هذا یَوْمُكُمُ الَّذِی كُنْتُمْ تُوعَدُون [26]
امام صادق علیه السلام فرمود: هر كه لباسى زمستانى یا تابستانى ببرادرش بپوشاند، سزاوار است بر خدا كه او را از جامه هاى بهشتى پوشاند، و سختى هاى مردن را بر او آسان كند و در قبرش بر او گشایش دهد، و چون از قبر درآید فرشتگان با مژدگانى از او ملاقات كنند، این است قول خداى عز و جل در كتابش: و فرشتگان به پیشواز آنها روند كه امروز است آن روزى كه بشما وعده داده شده .
22 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ كَسَا أَحَداً مِنْ فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِینَ ثَوْباً مِنْ عُرْیٍ أَوْ أَعَانَهُ بِشَیْ ءٍ مِمَّا یَقُوتُهُ مِنْ مَعِیشَتِهِ وَكَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَكٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ یَسْتَغْفِرُونَ لِكُلِّ ذَنْبٍ عَمِلَهُ إِلَى أَنْ یُنْفَخَ فِی الصُّور [27]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود، هر كه یكى از فقراء مسلمانها را بوسیله لباسى از برهنگى بپوشاند یا او را بچیزى از قوت زندگى یارى كند، خداى عز و جل 70 هزار فرشته بر او گمارد كه تا دمیدن صور براى هر گناهى كه میكند آمرزش خواهند.
23 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ مَنْ كَسَا مُؤْمِناً كَسَاهُ اللَّهُ مِنَ الثِّیَابِ الْخُضْرِ وَ قَالَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ لَا یَزَالُ فِی ضَمَانِ اللَّهِ مَا دَامَ عَلَیْهِ سِلْك [28]
على بن الحسین علیهما السّلام فرمود هر كه مؤمنى را پوشاند، خدایش از جامه هاى سبز (بهشتى) پوشاند، و در حدیث دیگر فرمود: تا زمانى كه نخى از آن جامه باقى باشد در ضمانت خدا باشد.
24 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ كَانَ یَقُولُ مَنْ كَسَا مُؤْمِناً ثَوْباً مِنْ عُرْیٍ كَسَاهُ اللَّهُ مِنْ إِسْتَبْرَقِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ كَسَا مُؤْمِناً ثَوْباً مِنْ غِنًى لَمْ یَزَلْ فِی سِتْرٍ مِنَ اللَّهِ مَا بَقِیَ مِنَ الثَّوْبِ خِرْقَة [29]
امام صادق علیه السّلام میفرمود: هر كه مؤمنى را بوسیله جامه ئى از برهنگى بپوشاند، خدایش از استبرق بهشتى پوشاند و هر كه بمؤمن مالدارى جامه ئى پوشاند، تا پاره ئى از آن باقى باشد، در پرده خدا باشد (یعنى گناهانش را بپوشاند یا از عقوبت و رسوائى دنیایش برهاند).
بَابٌ فِی إِلْطَافِ الْمُؤْمِنِ وَ إِكْرَامِهِ
25 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَخَذَ مِنْ وَجْهِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ قَذَاةً كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ أَخِیهِ كَانَتْ لَهُ حَسَنَة [30]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه خاشاكى از چهره برادر مؤمنش برگیرد، خداى عز و جل برایش ده حسنه نویسد، و هر كه بچهره برادرش تبسم كند یك حسنه براى او است.
26 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ قَالَ لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ مَرْحَباً كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ مَرْحَباً إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَة [31]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه ببرادر مؤمنش مرحبا گوید. خداى تعالى تا روز قیامت برایش مرحبا نویسد.
شرح : مرحبا كلمه ایست كه در لغت عرب براى خوش آمد و اظهار سرور و خوشحالى از ملاقات شخصى گفته مى شود.
27 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَتَاهُ أَخُوهُ الْمُسْلِمُ فَأَكْرَمَهُ فَإِنَّمَا أَكْرَمَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَل [32]
و فرمود: هر كه نزد برادر مسلمانش رود و او را گرامى دارد، همانا خداى عز و جل را گرامى داشته است.
28 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ نَصْرِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ الْهَیْثَمِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِی دَاوُدَ عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا فِی أُمَّتِی عَبْدٌ أَلْطَفَ أَخَاهُ فِی اللَّهِ بِشَیْ ءٍ مِنْ لُطْفٍ إِلَّا أَخْدَمَهُ اللَّهُ مِنْ خَدَمِ الْجَنَّة [33]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: بنده ئى از امتم نیست كه نسبت ببرادرش لطفى كند، جز آنكه خدا برخى از خدمتگزاران بهشت را خادمش سازد.
29 وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَكْرَمَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ بِكَلِمَةٍ یُلْطِفُهُ بِهَا وَ فَرَّجَ عَنْهُ كُرْبَتَهُ لَمْ یَزَلْ فِی ظِلِّ اللَّهِ الْمَمْدُودِ عَلَیْهِ الرَّحْمَةُ مَا كَانَ فِی ذَلِك [34]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: هر كه ببرادر مسلمانش سخن محبت آمیزى گوید و گرفتاریش را گشایش دهد، تا زمانى كه در این كار باشد، زیر سایه رحمت واسع و فراخ خدا باشد.
30 عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ جَمِیلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ مِمَّا خَصَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الْمُؤْمِنَ أَنْ یُعَرِّفَهُ بِرَّ إِخْوَانِهِ وَ إِنْ قَلَّ وَ لَیْسَ الْبِرُّ بِالْكَثْرَةِ وَ ذَلِكَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی كِتَابِهِ- وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ ثُمَّ قَالَ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَ مَنْ عَرَّفَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ أَحَبَّهُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَفَّاهُ أَجْرَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِغَیْرِ حِسَابٍ ثُمَّ قَالَ یَا جَمِیلُ ارْوِ هَذَا الْحَدِیثَ لِإِخْوَانِكَ فَإِنَّهُ تَرْغِیبٌ فِی الْبِر [35]
امام صادق علیه السّلام میفرمود: از جمله آنچه خداى عز و جل مؤمن را بدان اختصاص داده اینست كه: او را شناسا و قدردان احسان برادران خود نماید اگر چه كم باشد (تا از آنها سپاسگزارى كند و خودش هم در مقام احسان برآید) و احسان و نیكى بكمیت زیاد نیست (بلكه مراعات كیفیت مهمتر است) از این رو خداى عز و جل در كتابش فرماید: اگر چه تنگدست و در مضیقه باشند دیگران را بر خود ترجیح دهند (پس در موردى كه مؤمن چیزى را كه خود بدان محتاجست بدیگران بخشد، احسانى با ارزش نموده اگر چه آن چیز از لحاظ كمیت اندك باشد) سپس خداى عز و جل فرماید: هر كه بخل خود را نگه دارد (و بدیگران احسان كند) آنان رستگارانند و هر كه را خداى عز و جل باین خصلت شناخت او را دوست دارد و هر كه را خداى تبارك و تعالى دوست داشت، مزدش را روز قیامت بدون حساب، كامل دهد، سپس فرمود، اى جمیل این حدیث را ببرادرانت بگو كه موجب تشویق آنها باحسانست.
31 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُتْحِفُ أَخَاهُ التُّحْفَةَ قُلْتُ وَ أَیُّ شَیْ ءٍ التُّحْفَةُ قَالَ مِنْ مَجْلِسٍ وَ مُتَّكَإٍ وَ طَعَامٍ وَ كِسْوَةٍ وَ سَلَامٍ فَتَطَاوَلُ الْجَنَّةُ مُكَافَأَةً لَهُ وَ یُوحِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهَا أَنِّی قَدْ حَرَّمْتُ طَعَامَكِ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا إِلَّا عَلَى نَبِیٍّ أَوْ وَصِیِّ نَبِیٍّ فَإِذَا كَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهَا أَنْ كَافِئِی أَوْلِیَائِی بِتُحَفِهِمْ فَیَخْرُجُ مِنْهَا وُصَفَاءُ وَ وَصَائِفُ مَعَهُمْ أَطْبَاقٌ مُغَطَّاةٌ بِمَنَادِیلَ مِنْ لُؤْلُؤٍ فَإِذَا نَظَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ وَ هَوْلِهَا وَ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَا فِیهَا طَارَتْ عُقُولُهُمْ وَ امْتَنَعُوا أَنْ یَأْكُلُوا فَیُنَادِی مُنَادٍ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ حَرَّمَ جَهَنَّمَ عَلَى مَنْ أَكَلَ مِنْ طَعَامِ جَنَّتِهِ فَیَمُدُّ الْقَوْمُ أَیْدِیَهُمْ فَیَأْكُلُون [36]
امام صادق علیه السّلام فرمود: همانا مؤمن ببرادرش تحفه میدهد، گفتم: تحفه چیست؟ فرمود: مانند جاى نشستن، متكا، خوراك، پوشاك، سلام. پس بهشت براى پاداش او گردن كشد، و خداى عز و جل ببهشت وحى فرماید كه: من طعام ترا بر اهل دنیا حرام ساختم مگر بر پیغمبر و وصى پیغمبر، و چون روز قیامت شود، خداى عز و جل ببهشت وحى كند كه دوستانم را در برابر تحفه هایشان پاداش ده، پس غلمان و حوریانى بیرون آیند كه طبقهائى كه از مروارید سرپوش دارد، همواره داشته باشند. چون آنها بدوزخ و هراسش نگرند و بهشت را با آنچه در آنست مشاهده كنند، عقلشان بپرد و نتوانند از آن طبقها بخورند، سپس یك جارچى از زیر عرش فریاد كند كه: همانا خداى عز و جل دوزخ را حرام كرده بر كسى كه از طعام بهشتش خورد، آنگاه ایشان دست دراز كنند و بخورند (زیرا از هراس دوزخ ایمن شوند).
32 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ یَجِبُ لِلْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ أَنْ یَسْتُرَ عَلَیْهِ سَبْعِینَ كَبِیرَة [37]
امام باقر علیه السّلام فرمود: بر مؤمن واجبست كه هفتاد گناه كبیره را بر مؤمن بپوشاند (ولى اگر از هفتاد گذشت، او خود پرده خویشتن دریده و احترامى براى خود باقى نگذاشته و ممكن است كلمه هفتاد را حمل بر كثرت نمود پس دریدن پرده مؤمن هیچ گاه جایز نیست).
33 الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى جَمِیعاً عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَدِیٍّ قَالَ أَمْلَى عَلَیَّ مُحَمَّدُ بْنُ سُلَیْمَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَحْسِنْ یَا إِسْحَاقُ إِلَى أَوْلِیَائِی مَا اسْتَطَعْتَ فَمَا أَحْسَنَ مُؤْمِنٌ إِلَى مُؤْمِنٍ وَ لَا أَعَانَهُ إِلَّا خَمَشَ وَجْهَ إِبْلِیسَ وَ قَرَّحَ قَلْبَه [38]
اسحاق بن عمار گوید: امام صادق علیه السّلام بمن فرمود: اى اسحاق تا توانى بدوستانم نیكى كن، زیرا هر مؤمنى نسبت بمؤمن دیگر احسان كند و او را یارى نماید، چهره ابلیس را خراشیده و دلش را زخم كرده است.
بَابٌ فِی خِدْمَتِهِ
34 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ الثَّقَفِیِّ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبَانٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی الْأَسْوَدِ رَفَعَهُ عَنْ أَبِی الْمُعْتَمِرِ قَالَ سَمِعْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَیُّمَا مُسْلِمٍ خَدَمَ قَوْماً مِنَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ مِثْلَ عَدَدِهِمْ خُدَّاماً فِی الْجَنَّة [39]
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: هر مسلمانى كه از جماعتى از مسلمین خدمتگزارى كند، خدا بشماره آنها در بهشت باو خدمتگزار دهد.
بحار الأنوار
باب إطعام المؤمن و سقیه و كسوته و قضاء دینه
1- مل، [كامل الزیارات ] الْحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ یُوسُفَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْبَجَلِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَرْبَعٌ مَنْ أَتَى بِوَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ مَنْ سَقَى هَامَّةً ظَامِئَةً أَوْ أَشْبَعَ كَبِداً جَائِعَةً أَوْ كَسَا جِلْدَةً عَارِیَةً أَوْ أَعْتَقَ رَقَبَةً عَانِیَةً [40]
امام صادق علیه السلام : چهار كار است كه هر كس یكى از آنها را انجام دهد وارد بهشت مى شود: هر كس حیوان تشنه اى را آب دهد، یا شكم گرسنه اى را سیر كند، یا بدن برهنه اى را بپوشاند، یا برده اسیرى را آزاد كند.
2- مل، [كامل الزیارات ] مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَى الْأَرْمَنِیُّ عَنِ الْعَرْزَمِیِّ عَنِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ ثَلَاثَةٌ إِشْبَاعُ جَوْعَةِ الْمُسْلِمِ وَ قَضَاءُ دَیْنِهِ وَ تَنْفِیسُ كُرْبَتِهِ [41]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: محبوبترین اعمال بدرگاه خدا سه چیز است: سیر كردن مسلمان گرسنه، و پرداختن وام او و رفع گرفتارى او.
3- سن، [المحاسن ] مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ یُوسُفَ عَنِ ابْنِ عَمِیرَةَ عَنْ فَیْضِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمُنْجِیَاتُ إِطْعَامُ الطَّعَامِ وَ إِفْشَاءُ السَّلَامِ وَ الصَّلَاةُ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَامٌ [42]
امام صادق علیه السلام : عوامل نجات بخش عبارتند از : اطعام كردن، سلام گفتن به همگان و نماز خواندن در شب هنگامى كه مردم خفته اند.
4- سن، [المحاسن ] عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِیُّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرُكُمْ مَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ وَ أَفْشَى السَّلَامَ وَ صَلَّى وَ النَّاسُ نِیَامٌ [43]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین شما كسى است كه سفره بازى داشته باشد و بلند سلام كند و (در دل شب) كه مردم در خواب اند نماز بگذارد.
5- سن، [المحاسن ] عُثْمَانُ بْنُ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ جَمَعَ رَسُولُ اللَّهِ ص بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَقَالَ یَا بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ أَفْشُوا السَّلَامَ وَ صِلُوا الْأَرْحَامَ وَ تَهَجَّدُوا وَ النَّاسُ نِیَامٌ وَ أَطْعِمُوا الطَّعَامَ وَ أَطِیبُوا الْكَلَامَ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ [44]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى فرزندان عبد المطلب سلام را آشكار كنید، صله رحم نمائید، شب زنده داری کنید آنگاه که مردم خوابند , اطعام کنید و خوش كلام باشید تا بسلامت وارد بهشت گردید.
6- سن، [المحاسن ] مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ ابْنِ عَمِیرَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ عَلِیٌّ ع یَقُولُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ أُمِرْنَا أَنْ نُطْعِمَ الطَّعَامَ وَ نُودِیَ فِی النَّائِبَةِ وَ نُصَلِّیَ إِذَا نَامَ النَّاسُ [45]
امام على علیه السلام ـ پیوسته ـ مى فرمود : ما خاندانى هستیم كه دستور داریم اطعام كنیم و در گرفتاریها [به مردم ]كمك كنیم و وقتى مردم خفته اند، نماز بگزاریم .
7- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ النَّوْفَلِیِّ عَنْ عِیسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْهَاشِمِیِّ عَنْ خَالِدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی الْمُنْكَدِرِ قَالَ أَخَذَ رَجُلٌ بِلِجَامِ دَابَّةِ النَّبِیِّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ فَقَالَ إِطْعَامُ الطَّعَامِ وَ إِطْیَابُ الْكَلَامِ [46]
مردى دهنه رکاب مرکب پیامبر را گرفت و گفت: یا رسول الله چه عملى بهتر است؟ فرمود: خوراك دادن و خوش گفتن.
8- سن، [المحاسن ] ابْنُ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَیْسٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ إِطْعَامَ الطَّعَامِ وَ هِرَاقَةَ الدِّمَاءِ [47]
امام باقر علیه السلام : خداوند اطعام كردن و قربانى كردن را دوست دارد .
9- سن، [المحاسن ] الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ إِطْعَامَ الطَّعَامِ وَ إِفْشَاءَ السَّلَامِ [48]
امام باقر علیه السلام : خداوند اطعام كردن مردم و به همه سلام دادن را دوست دارد .
10- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنِ ابْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَقُولُ مِنْ مُوجِبَاتِ مَغْفِرَةِ الرَّبِّ إِطْعَامُ الطَّعَامِ [49]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:اطعام مستمندان مایه مغفرت است.
11- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مِنْ مُوجِبَاتِ الْمَغْفِرَةِ إِطْعَامُ السَّغْبَانِ [50]
امام صادق علیه السلام فرمود: از اسباب آمرزش اطعام گرسنه است.
12- سن، [المحاسن ] عُثْمَانُ بْنُ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَشْبَعَ كَبِداً جَائِعَةً وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ [51]
امام صادق علیه السلام فرمود: هر كه شكم گرسنه اى را سیر كند بهشت بر او واجب شود.
13- سن، [المحاسن ] بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ مَنْ أَشْبَعَ جَائِعاً أُجْرِیَ لَهُ نَهَرٌ فِی الْجَنَّةِ [52]
امام صادق علیه السّلام فرمود: كسى كه گرسنه اى را سیر كند، خداوند براى او رودى در بهشت جارى خواهد نمود.
14- سن، [المحاسن ] ابْنُ فَضَّالٍ عَنْ مَیْمُونٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الرِّزْقُ أَسْرَعُ إِلَى مَنْ یُطْعِمُ الطَّعَامَ مِنَ السِّكِّینِ فِی السَّنَامِ [53]
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : روزى كسى كه اطعام مى كند ، سریعتر از فرو رفتن كارد در كوهان شتر ، به سویش مى آید .
15- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنِ الْفُضَیْلِ قَالَ أَخْبَرَنِی مَنْ سَمِعَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْخَیْرُ أَسْرَعُ إِلَى الْبَیْتِ الَّذِی یُطْعَمُ فِیهِ الطَّعَامُ مِنَ الشَّفْرَةِ فِی سَنَامِ الْإِبِلِ [54]
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خانه اى كه در آن اطعام مى شود ، خیر و بركت سریعتر از فرورفتن تیغ در كوهان شتر ، به آن مى رسد .
16- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع یَأْكُلُ فَتَلَا هَذِهِ الْآیَةَ فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ وَ ما أَدْراكَ مَا الْعَقَبَةُ فَكُّ رَقَبَةٍ إِلَى آخِرِ الْآیَةِ ثُمَّ قَالَ عَلِمَ اللَّهُ أَنْ لَیْسَ كُلُّ خَلْقِهِ یَقْدِرُ عَلَى عِتْقِ رَقَبَةٍ فَجَعَلَ لَهُمْ سَبِیلًا إِلَى الْجَنَّةِ بِإِطْعَامِ الطَّعَامِ [55]
از معمر بن خلاد روایت شده كه گفت مشاهده كردم حضرت رضا علیه السّلام را كه غذا میل میفرمود پس این آیه را تلاوت فرمود: فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ، وَ ما أَدْراكَ مَا الْعَقَبَةُ، فَكُّ رَقَبَةٍ تا آخر آیه. یعنى پس نخواهد گذشت (كسى) از آن عقبه، و چه می دانی كه عقبه چیست؟ آزاد كردن بنده است؛ سپس فرمود:آگاه بود خداوند كه هر كسى توانائى بر آزاد كردن بنده ندارد، پس قرار داد براى ایشان راهى بسوى بهشت بسبب غذا و طعام دادن بمستحقین .
17- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مِهْرَانَ الْجَمَّالِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَأَنْ أُطْعِمَ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِی حَتَّى یَشْبَعَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَخْرُجَ إِلَى السُّوقِ فَأَشْتَرِیَ رَقَبَةً فَأُعْتِقَهَا وَ لَأَنْ أُعْطِیَ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِی دِرْهَماً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَتَصَدَّقَ بِعَشَرَةٍ وَ لَأَنْ أُعْطِیَهُ عَشَرَةً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أَتَصَدَّقَ بِمِائَةٍ [56]
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر بیكى از یارانم خوراكى دهم تا سیر شود دوستتر دارم از اینكه ببازار روم و بنده اى بخرم و آزادش كنم، و اگر بیكى از یارانم درهمى بدهم دوستتر دارم از اینكه ده درهم صدقه بدهم، و اگر ده درهم باو دهم دوستتر دارم از صدقه دادن صد درهم.
18- سن، [المحاسن ] مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ یَعْقُوبَ الْهَاشِمِیِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ الْحُرِّ عَنِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَأَكْلَةٌ أُطْعِمُهَا أَخاً لِی فِی اللَّهِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُشْبِعَ مِسْكِیناً وَ لَأَنْ أُشْبِعَ أَخاً فِی اللَّهِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُشْبِعَ عَشَرَةَ مَسَاكِینَ وَ لَأَنْ أُعْطِیَهُ عَشَرَةَ دَرَاهِمَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْطِیَ مِائَةَ دِرْهَمٍ فِی الْمَسَاكِینِ [57]
امام باقر علیه السلام فرمود: اگر لقمه اى به برادر دینى خود بخورانم دوستتر دارم از اینكه مستمندى[از غیر برادرانم] را سیر بخورانم و اگر برادر دینى خود را سیر بخورانم دوستتر دارم از اینكه ده مسكین[از غیر برادرانم] را سیر بخورانم، و اگر ده درهم باو دهم دوستتر دارم از اینكه صد درهم بمساكین [از غیر برادرانم] بدهم.
19- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنِ النَّضْرِ عَنْ یَحْیَى الْحَلَبِیِّ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ الْحُرِّ عَنِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَأَنْ أُطْعِمَ أَخاً فِی اللَّهِ أَكْلَةً أَوْ لُقْمَةً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُشْبِعَ مِسْكِیناً وَ لَأَنْ أُشْبِعَ أَخاً لِی مُوَاخِیاً فِی اللَّهِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُشْبِعَ عَشَرَةَ مَسَاكِینَ [58]
امام باقر علیه السلام فرمود: اگر بیك برادر دینى یك خوراكى یا لقمه اى بخورانم دوستتر دارم از اینكه مسکینی را سیر كنم و اگر یك برادر دینى كه در راه خدا با او برادرم سیر كنم دوستتر دارم از اینكه ده مسکین را سیر كنم.
20- سن، [المحاسن ] مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْأَنْصَارِیِّ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ یَا سَدِیرُ تُعْتِقُ كُلَّ یَوْمٍ نَسَمَةً قُلْتُ لَا قَالَ كُلَّ شَهْرٍ قُلْتُ لَا قَالَ كُلَّ سَنَةٍ قُلْتُ لَا قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ أَ مَا تَأْخُذُ بِیَدِ وَاحِدٍ مِنْ شِیعَتِنَا فَتُدْخِلَهُ إِلَى بَیْتِكَ فَتُطْعِمَهُ شُبْعَةً فَوَ اللَّهِ لَذَلِكَ أَفْضَلُ مِنْ عِتْقِ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ [59]
سدیر گوید امام باقر علیه السلام به من فرمود: اى سدیر هر روز بنده اى آزاد میكنى؟ گفتم: نه فرمود: هر ماه چطور؟ گفتم: نه، فرمود: هر سال چطور؟ گفتم: نه فرمود:سبحان الله تو دست یكى از شیعیان ما را نگیرى و بخانه ات ببرى و او را سیر بخورانى؟ كه به خدا این برتر است از آزاد كردن یك بنده از فرزندان اسماعیل.
21- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ صَفْوَانَ عَنْ فُضَیْلِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ نُعَیْمٍ الْأَحْوَلِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لِیَ اجْلِسْ فَأَصِبْ مَعِی مِنْ هَذَا الطَّعَامِ حَتَّى أُحَدِّثَكَ بِحَدِیثٍ سَمِعْتُهُ مِنْ أَبِی كَانَ أَبِی یَقُولُ لَأَنْ أُطْعِمَ عَشَرَةً مِنَ الْمُسْلِمِینَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ عَشْرَ رَقَبَاتٍ [60]
راوی گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدم که بمن فرمود: بنشین از این خوراك بخور تا حدیثى كه از پدرم شنیدم به تو باز گویم، پدرم بارها میفرمود: اگر ده مسلمان را خوراك دهم دوستتر دارم از اینكه ده بنده را آزاد كنم.
22- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ صَفْوَانَ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ رِكَازٍ الْوَاسِطِیِّ عَنْ ثَابِتٍ الثُّمَالِیِّ قَالَ قَالَ لِی أَبُو جَعْفَرٍ ع یَا ثَابِتُ أَ مَا تَسْتَطِیعُ أَنْ تُعْتِقَ كُلَّ یَوْمٍ رَقَبَةً قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقْوَى عَلَى ذَلِكَ قَالَ أَ مَا تَسْتَطِیعُ أَنْ تُعَشِّیَ أَوْ تُغَدِّیَ أَرْبَعَةً مِنَ الْمُسْلِمِینَ قُلْتُ أَمَّا هَذَا فَأَنَا أَقْوَى عَلَیْهِ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ یَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عِتْقَ رَقَبَةٍ [61]
راوی گوید امام باقر علیه السلام بمن فرمود: اى ثابت نمیتوانى هر روز یك بنده را آزاد كنى؟ گفتم: نه بخدا بر آن قدرت ندارم، فرمود: نمیتوانى صبح یا شام به چهار مسلمان غذا بدهی؟ گفتم: این را میتوانم، فرمود: بخدا همین كار برابر است نزد خدا با آزاد كردن بنده.
23- سن، [المحاسن ] مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ یُوسُفَ عَنِ ابْنِ عَمِیرَةَ عَنْ حَسَّانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ صَالِحِ بْنِ مِیثَمٍ قَالَ سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا جَعْفَرٍ ع فَقَالَ أَخْبِرْنِی بِعَمَلٍ یَعْدِلُ عِتْقَ رَقَبَةٍ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع لَأَنْ أَدْعُوَ ثَلَاثَةً مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَأُطْعِمَهُمْ حَتَّى یَشْبَعُوا وَ أُسْقِیَهُمْ حَتَّى یَرْوَوْا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ عِتْقِ نَسَمَةٍ وَ نَسَمَةٍ حَتَّى عَدَّ سَبْعاً أَوْ أَكْثَرَ [62]
مردى از امام باقر علیه السلام پرسید كه بمن بگو عملى را كه برابر آزاد كردن بنده است آن حضرت فرمود: اگر سه مسلمان را دعوت كنم و خوراك سیر بدانها دهم و آنها را سیراب كنم دوستتر دارم از آزاد كردن بنده اى و بنده اى تا آنكه هفت یا بیشتر را شمرد.
24- سن، [المحاسن ] إِسْمَاعِیلُ بْنُ مِهْرَانَ عَنِ ابْنِ عَمِیرَةَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ حُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ مَنْ أَطْعَمَ ثَلَاثَةً مِنَ الْمُسْلِمِینَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ [63]
امام صادق علیه السلام فرمود: هر كس سه نفر از مسلمانان را اطعام كند، خدا او را مى آمرزد.
25- سن، [المحاسن ] أَبِی عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع فِی قَوْلِ اللَّهِ وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِیناً قُلْتُ حُبِّ اللَّهِ أَوْ حُبِّ الطَّعَامِ قَالَ حُبِّ الطَّعَامِ [64]
راوی گوید از ابو الحسن الرضا علیه السلام پرسیدم كه منظور از دوست داشتن در آیه و یطعمون الطعام علی حُبّه مسكیناً دوست داشتن خداست یا دوست داشتن غذا؟ فرمود : دوست داشتن غذا .
26- شی، [تفسیر العیاشی ] عَنْ حَرِیزٍ عَنْ رَجُلٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَ أُطْعِمُ رَجُلًا سَائِلًا لَا أَعْرِفُهُ مُسْلِماً قَالَ نَعَمْ أَطْعِمْهُ مَا لَمْ تَعْرِفْهُ بِوَلَایَةٍ وَ لَا بِعَدَاوَةٍ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ لَا تُطْعِمْ مَنْ یَنْصِبُ لِشَیْ ءٍ مِنَ الْحَقِّ أَوْ دَعَا إِلَى شَیْ ءٍ مِنَ الْبَاطِلِ [65]
از امام صادق علیه السلام پرسیدم بمرد سائلى كه نمیدانم مسلمان است خوراك بدهم؟ فرمود: آرى باو خوراك بده مادام که عقیده او را در ولایت و عداوت ندانى. زیرا خدا میفرماید: "و بگوئید در باره مردم بخوبى". و خوراك نده بكسى كه دشمن چیزى از حق است یا دعوت كند بچیز باطلى.
27- شی، [تفسیر العیاشی ] عَنْ أَبِی خَدِیجَةَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّمَا ابْتَلَى یَعْقُوبَ بِیُوسُفَ أَنَّهُ ذَبَحَ كَبْشاً سَمِیناً وَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ یُدْعَى بیوم مُحْتَاجٌ لَمْ یَجِدْ مَا یُفْطِرُ عَلَیْهِ فَأَغْفَلَهُ وَ لَمْ یُطْعِمْهُ فَابْتُلِیَ بِیُوسُفَ وَ كَانَ بَعْدَ ذَلِكَ كُلَّ صَبَاحٍ مُنَادِیهِ یُنَادِی مَنْ لَمْ یَكُنْ صَائِماً فَلْیَشْهَدْ غَدَاءَ یَعْقُوبَ فَإِذَا كَانَ الْمَسَاءُ نَادَى مَنْ كَانَ صَائِماً فَلْیَشْهَدْ عَشَاءَ یَعْقُوبَ [66]
امام صادق علیه السلام فرمود: دلیل گرفتار شدن یعقوب پیغمبر علیه السلام به فراق یوسف آن بود که روزی گوسفند فربهى سر برید و یكى از یاران او بنام بیوم نیازمند بود و چیزى نداشت بدان افطار كند و یعقوب از او غفلت كرد و باو خوراك نداد و گرفتار بفراق یوسف شد و از آن پس چنان شد كه هر بامداد جارچى او جار میزد هر كه روزه نیست بر سر چاشت یعقوب حاضر شود و چون شب میشد جار میزد هر كه روزه هست بر سر سفره شام یعقوب آید.
28- نَوَادِرُ الرَّاوَنْدِیِّ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ أَهْوَنَ أَهْلِ النَّارِ عَذَاباً ابْنُ جُذْعَانَ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا بَالُ ابْنِ جُذْعَانَ أَهْوَنُ أَهْلِ النَّارِ عَذَاباً قَالَ إِنَّهُ كَانَ یُطْعِمُ الطَّعَامَ [67]
امام كاظم علیه السلام ـ به نقل از پدرانش علیهم السلام ـ فرمود : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: از میان دوزخیان، ابن جذعان سبكترین عذاب را دارد. عرض شد: اى پیامبر خدا! چرا ابن جذعان سبكترین عذاب را دارد؟ فرمود: چون او مردم را اطعام مى كرد.
29- ما، [الأمالی للشیخ الطوسی ] جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ جُنَادَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ ع عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ مِنْ أَفْضَلِ الْأَعْمَالِ عِنْدَ اللَّهِ إِبْرَادُ الْكِبَادِ الْحَارَّةِ وَ إِشْبَاعُ الْكِبَادِ الْجَائِعَةِ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لَا یُؤْمِنُ بِی عَبْدٌ یَبِیتُ شَبْعَانَ وَ أَخُوهُ أَوْ قَالَ جَارُهُ الْمُسْلِمُ جَائِعٌ [68]
پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: از بهترین اعمال نزد خدا خنك كردن جگرهاى تشنه و سیر كردن شكمهاى گرسنه است، و سوگند بدان كه جان محمد بدست او است ایمان ندارد بمن بنده اى كه سیر بخوابد و برادرش ـ یا فرمود ـ همسایه مسلمانش گرسنه باشد.
30- وَ مِنْهُ، عَنْ أَبِی عَلْقَمَةَ مَوْلَى بَنِی هَاشِمٍ قَالَ صَلَّى بِنَا رَسُولُ اللَّهِ ص الصُّبْحَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیْنَا فَقَالَ مَعَاشِرَ أَصْحَابِی رَأَیْتُ الْبَارِحَةَ عَمِّی حَمْزَةَ بْنَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ أَخِی جَعْفَرَ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ بَیْنَ أَیْدِیهِمَا طَبَقٌ مِنْ نَبِقٍ فَأَكَلَا سَاعَةً فَتَحَوَّلَ إِلَیْهِمَا النَّبِقُ عِنَباً فَأَكَلَا سَاعَةً فَتَحَوَّلَ الْعِنَبُ رُطَباً فَدَنَوْتُ مِنْهُمَا فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتُمَا أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ فَقَالَا وَجَدْنَا أَفْضَلَ الْأَعْمَالِ الصَّلَاةَ عَلَیْكَ وَ سَقْیَ الْمَاءِ وَ حُبَّ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع [69]
از ابى علقمه روایت شده كه: پیغمبر صلی الله علیه و آله نماز بامداد را براى ما خواند، سپس به ما رو كرد و فرمود: اى اصحابم شب گذشته عمویم حمزه ابن عبد المطلب و برادرم جعفر بن ابى طالب را در خواب دیدم و در پیش آنها طبقى بود از میوه درخت سدر و ساعتى از آن خوردند، و آن میوه انگور شد و ساعتى از آن خوردند و آن انگور رطب شد و من نزدیك آنها رفتم و گفتم: پدرم قربان شما كدام اعمال برتر است؟ گفتند ما برتر اعمال را یافتیم صلوات بر تو و نوشاندن آب و دوستى على بن ابى طالب علیه السلام.
31- لی، [الأمالی للصدوق ] عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ عَنِ الْأَسَدِیِّ عَنْ سَهْلٍ عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ الْحَسَنِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الثَّالِثِ ع قَالَ لَمَّا كَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ ع قَالَ مُوسَى إِلَهِی مَا جَزَاءُ مَنْ أَطْعَمَ مِسْكِیناً ابْتِغَاءَ وَجْهِكَ قَالَ یَا مُوسَى آمُرُ مُنَادِیاً یُنَادِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ أَنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ مِنْ عُتَقَاءِ اللَّهِ مِنَ النَّارِ [70]
امام هادی علیه السلام فرمود: هنگامی که خداوند با موسی سخن گفت موسی عرض کرد معبود من! پاداش کسی که مسکینی را برای رضای تو اطعام کند چیست؟ فرمود ای موسی امر می کنم که یک منادی در روز قیامت ندا دهد که فلانی پسر فلانی از آزاد شدگان از دوزخ است.
32- ثو، [ثواب الأعمال ] مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ عَمِّهِ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یُوسُفَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ مَنْ أَشْبَعَ جَوْعَةَ مُؤْمِنٍ وَضَعَ اللَّهُ لَهُ مَائِدَةً فِی الْجَنَّةِ یَصْدُرُ عَنْهُ الثَّقَلَانِ جَمِیعاً [71]
امام صادق علیه السّلام فرمود: كسى كه مؤمن گرسنه اى را سیر كند، خداوند براى او سفره اى در بهشت مى گسترد كه تمام انس و جن از آن سفره سیر برمى خیزند.