مطلب دیگر این که معاشرت با دیگران اگر در قالب رفت و آمد صورت گیرد، مانند صله رحم و رفت و آمد فامیلى و نیز معاشرت با دوستان و آشنایان، ممکن است داراى آفات و مضراتى هم باشد که بىتوجهى به آن آثار زیانبارى به دنبال دارد. بنابراین لازم است این معاشرتها دقیق و حساب شده باشد. ما در اینجا به بعضى از نکات مهم در این زمینه اشارهاى مىکنیم:
1ـ پرهیز از گناه
رفت و آمدها و معاشرتها زمانى مفید و مؤثر و موجب خشنودى خداوند خواهد بود که سبب گناه نباشد. چه بسا مهمانیهایى که در آن شئون اسلامى رعایت نمىشود و بطور مثال حریم بین زن و مرد از بین مىرود. شرکت در این جلسات براى خانوادهها و خصوصا بچهها، بسیار خطرناک خواهد بود.
2ـ پرهیز از مزاحمت و تشکیل جلسات پر هزینه
چه بسا افرادى به بهانه صله رحم و رفت و آمد، سبب تحمیل زحمت و مخارج زیادى به فامیل مىشوند. اینگونه معاشرتها نه تنها جلب محبت نمىکند بلکه باعث دشمنى و کینه مىشود.
3ـ پرهیز از خوشرویى و خوش اخلاقى بیجا
یکى از آداب معاشرت، خوش اخلاقى و خنده رو بودن است، به شرطى که به جا باشد. اما در مواردى خوش اخلاقى و خندهرو بودن، سبب سوء استفاده افراد مىشود و آنان را در انجام وظایف خود سست مىکند. بطور مثال اگر معلم دائما با بچهها شوخى کند و سختگیرى را به بهانه خوش اخلاقى کنار بگذارد، بچهها دست از درس بر مىدارند و هیچکدام به آن اهمیت نمىدهند. پس حسن معاشرت همیشه به معناى خوشرویى و خنده رویى نیست. به همین جهت در روایتى آمده که با گناهکاران چهرهاى عبوس داشته باشید تا از کارهایشان دست بکشند. (وسائل، ج 11، ص 413)
در اینجا ما به بعضى از فنون اساسى در رفتار با دیگران اشاره مىکنیم:
-
اگر خواستید شخصى را نسبت به موضوعى متقاعد سازید سعى نکنید پیرامون آنچه شما مىخواهید با او به جر و بحث بپردازید بلکه اول از خواسته خود کوتاه بیایید و خواسته او را در نظر بگیرید آنگاه نظر خودتان را مطرح کنید.
-
در روابط اجتماعى با دیگران سعى کنید از انتقاد، سرزنش و گلایه خوددارى کنید.
-
سعى کنید نکات مثبت در رفتار و شخصیت دیگران را شناسایى کرده و آنها را بخاطر آن ویژگیها و رفتارها، تحسین صادقانه داشته باشید نه آنکه روى نکات منفى وى انگشت گذاشته او را مذمت کنید.
-
سعى کنید شنونده خوبى براى دیگران باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود با شما حرف بزنند.
-
به دیگران احترام بگذارید و کارى کنید که احساس کنند مهم و با ارزش هستند و این کار را صمیمانه انجام دهید.
-
در برخورد با دیگران با چهرهاى گشاده و لبخند سخن را آغاز کنید.
-
به جاى اینکه مستقیما به دیگران دستور دهید کارى براى شما انجام دهند، خواسته خویش را به شکل سؤال طرح کنید و به طور غیرمستقیم از آنها بخواهید خواستهتان را عملى کنند.
-
اگر دیگران کارى براى شما انجام دادند، آنها را به هر طریقى که ممکن است خوشحال کنید و از آنها تشکر و قدردانى کنید. ضمنا لازم است از حقوق دینى و اخلاقى ـ اجتماعى اى که دیگران بر انسان دارند شناخت بیشترى پیدا نمود تا در اداء آن حقوق تلاش کرد. طبیعى است گاهى «دیگران» والدین یا برادران و خواهران فرد است گاهى، اقوام و فامیلاند، گاهى نیز همسایگان و گاهى اساتید و معلمان و یا سایر افراد و... مىباشند که هر گروه و صنفى ویژگیها و حقوق خاص خود را دارند که در این زمینه باید با مطالعه بیشتر شناخت خویش را تعمیق و گسترش دهید بنابراین توجه شما را به سیر مطالعاتى که پیشنهاد مىکنیم به ترتیب انجام دهید و به همراه مطالعه، خلاصهایى از نکتههاى مهمّ و کاربردى را بنویسید. آن گاه براى عمل به مفاد و مطالب استخراج شده، یک برنامهى قطعى تدوین نمائید و در عمل به این برنامه استقامت بورزید.
درباره ى روابط اجتماعى، از خانواده گرفته تا جامعه، عمل به ارزشهاى دینى و اخلاقى بیانگر کرامت و ارزش والاى خود شخص است و نباید منتظر این بود که عین این رفتار از طرف مقابل سر بزند، بلکه در هر شرایط وظیفه عمل به ارزشهاى به دست آمده است. هر چقدر رفتار و کردار منطبق با اصول ارزشى باشد، سیر پیشرفت و ترقى در مراتب انسانى آسانتر و سریعتر خواهد شد.
برای مطالعه بیشتر:
-
آیین دوستىیابى، دیل کارنگى.
-
اخلاق و معاشرت در اسلام، على قائمى، تهران، امیرى.
-
اخلاق و معاشرت در اسلام، جواد محدثى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
-
زندگى در آیننه اعتدال، مجتبى فرجى، قم، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى). کتاب حاضر مسئله میانروى را در مسائل گوناگون با استفاده از قرآن و حدیث و نظر برخى از حکما و اندیشمندان به بحث نشسته است.
از آثار متقدّمین، گلستان و بوستان سعدى، به لطافت روح شما کمک خواهد کرد.
نکته ى پایانى این است که حتماً مجلات تخصصى را در این باره به صورت مداوم مطالعه نمائید و علاوه بر خواندن مقالات و تحقیقات، به تدریج خود نیز دست به قلم برده و حاصل افکار و تحقیقات و مطالعات خود را بنویسید.
از جمله مجلههاى تخصصى به دو مورد اشاره مىکنیم:
-
بشارت، نشریه قرآن ویژه جوانان، قم، صندوق پستى 3319 - 37185.
-
حدیث زندگى، قم، صندوق پستى 816 - 37185.
براى انتخاب دوست و ایجاد ارتباط با دیگران توجه به نکات زیر ضرورى است:
-
ابتدا باید مهارتهاى ارتباطى را یاد گرفت و یکى از راه هاى آن الگو قرار دادن افرادى است که در این زمینه موفق هستند.
-
اجتناب از تند خویى و بددهانى
-
احسان و هدیه دادن به دیگران
-
تقدم در سلام کردن و برخورد خوب با دیگران داشتن
-
بدگویى نکردن از دیگران
-
جنبههاى مثبت دیگران را دیدن
-
اجتناب از منفى بافى در مورد دیگران
-
کمک کردن به دیگران هنگام گرفتارى و نیاز
-
امانتدارى، خیر خواهى و دلسوزى نسبت به دیگران
-
شرکت در کارهاى اجتماعى، ورزشهاى دسته جمعى و اجتناب از گوشهگیرى
برقرارى ارتباط با دیگران و محبت نمودن به آنها، یکى از مهمترین مسائل زندگى انسان است. در صورتى که در آن ضعیف عمل شود، مشکلات متعددى در زندگى به وجود خواهد آمد. حال، شناخت بیمارى و مشکل، یکى از مراحل اساسى برطرف نمودن آن است. ناتوانى از برقرارى ارتباط مطلوب با دیگران و محبت نداشتن به آنها، برخاسته از عوامل زیر است:
الف) سوء ظن به دیگران،
ب ) خودبینى،
ج ) کمبود محبت در دوران زندگى مخصوصا کودکى،
د ) خجالتى بودن،
ه ) زودرنجى،
و ) پرتوقع بودن،
ز ) عدم باور توانایىهاى خود.
البته این بدان معنا نیست که همه این عوامل در یک نفر وجود دارد؛ بلکه ممکن است یک یا چند عامل در یک شخص موجب بروز این مشکل شده باشد.
محبت به دیگران و عفو و گذشت و تغافل یعنی وانمود نکردن ضعف ها و برخوردهای نامهربانانه و صرف نظر کردن از مؤاخذه در برابر رفتارهای نامناسب شروط اساسی برای دوستی و جلب محبت و زندگی اجتماعی است.
برگرفته از پرسمان
http://www.porseshkadeh.com