سعادت دنيا و آخرت در گرو خوش اخلاقي است
(( احسن الناس ايمانا احسنهم خلقا و الطفهم باهله انا اطفكم باهلي . ))(وسائل الشيعة، ج12، ص: 153)
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود : بهترين ايمان را كسي دارد كه بهترين اخلاق را دارد و نسبت به خانواده اش مهربانتر است و من از همه شما به خانواده ام مهربانترم .
امام باقر عليه السلام فرمود : هر مو مني كه اخلاق بهتري دارد ، ايمانش از همه كاملتر است . (بحار ج 68)
و پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود : در كفه هيچكس روز قيامت چيزي بهتر از اخلاق خوب قرار داده نمي شود . (بحار ج 68)
و فرمود : آنكه اخلاق خوب دارد همانند پاداش روزه دار در حال عبادت اجر مي برد . (بحار ج 68)
و فرمود : بيشترين چيزي كه امت مرا بهشتي مي كند ، تقواي الهي و اخلاق خوب است . (بحار ج 68)
اينها نمونه اي از دهها روايت است كه در اهميت و فضيلت خوش اخلاقي آورده شده است و هر كس كه به سعادت دنيوي و اخروي خود علاقه مند باشد ، بايد بر اعصاب خويش مسلط باشد ، و خوش اخلاق باشد ، مشكلات و سختيها براي هر كس كم و بيش رخ مي دهد ، اما با برخوردي زيبا و اخلاق خوب ، مي توان از آنها به خوبي عبور كرد .
شما با بداخلاقي ، فقط به سعادت خود لطمه مي زنيد ، زندگي خود و ديگران را خراب مي كنيد ، اگر سلامتي مي خواهيد ، اگر شادي مي خواهيد خوش اخلاق باشيد ، كه بداخلاق نه دين دارد و نه دنيا .
(( لا عيش اهنا من حسن الخلق . ))
امام صادق عليه السلام در ضمن سفارش و نصيحتهاي خويش به يكي از اصحاب خود فرمود : هيچ زندگي گواراتر از خوش اخلاقي نيست .(الكافي (ط - دارالحديث)، ج15، ص: 556)
نتيجه بداخلاقي در خانواده
يكي از ياران پيامبر صلي الله عليه و آله مردي است به نام سعد ابن معاذ ، او در زمان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فوت نمود وقتي به حضرت خبر فوت او را دادند حضرت با اصحاب خود برخواست و دستور داد سعد را غسل دهند و خود كنار درب ايستاد پس از غسل و حنوط و كفن نمودن سعد ، چون سعد را بر روي تابوت حركت دادند ، پيامبر پاي برهنه و بدون عبا دنبال جنازه حركت كرد ، گاهي طرف راست و گاهي طرف چپ تابوت را مي گرفت ، تا اينكه به قبر رسيد ، پيامبر خود وارد قبر شد و لحد را چيد و خشت را بر او قرار داد و با سنگ و گل اطراف خشت را محكم كرد و سوراخها را پوشاند .
چون كار تمام شد ، حضرت بر او خاك ريخت و روي قبر را صاف نمود و فرمود : من مي دانم كه بزودي بدن سعد متلاشي مي شود و پوسيدگي به سراغ او مي رود ولي خداوند دوست مي دارد بنده چون كاري مي كند آن را محكم انجام دهد (به همين جهت حضرت در پوشاندن قبر دقت فرمود) .
چون خاك قبر را صاف نمودند ، مادر سعد صدا زد : اي سعد گوارا باشد بر تو بهشت ، پيامبر فرمود : اي مادر سعد ساكت باش و بر خدا جريت مكن ! همانا سعد تحت فشار (قبر) قرار گرفته است ! نگاه پيامبر برگشت و مردم هم برگشته ، از پيامبر پرسيدند اي پيامبر خدا ، از شما كارهايي ديديم راجع به سعد كه نسبت به هيچكس انجام نداده بودي شما بدون كفش و ردا تشييع جنازه كردي ؟ پيامبر فرمود : همانا ملايكه (در تشيع جنازه او) بدون كفش و ردا بودند (زيرا روايت دارد كه جبرييل با هفتاد هزار فرشته جنازه او را تشييع كردند) من هم به آنها اقتدا كردم .
اصحاب گفتند : شما گاهي طرف راست و گاهي طرف چپ تابوت را مي گرفتي ؟ پيامبر فرمود : دست من در دست جبرييل بود هر جا او مي گرفت من هم مي گرفتم ، اصحاب گفتند : شما فرمان به غسل سعد دادي و بر او نماز خواندي و لحد او را در قبر قرار دادي سپس (با اين همه فضيلت و احترام كه براي سعد بود) فرمودي :
آري در اخلاق او نسبت به خانواده اش زشتي بود(ليالي الاخبار) (يعني بداخلاقي و تندي در خانواده و احيانا بددهني موجب فشار قبر است گرچه انسان در ساير مسايل صاحب صفات پسنديده باشد . بنابراين آن مردي كه نسبت به زن و فرزندان خود با خشونت برخورد مي كند و گمان مي كند تسلط بر خانواده به وسيله خشونت و بداخلاقي دليل مردي و موفقيت اوست سخت در اشتباه است و در حديثي پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود بدترين مردم كسي است كه مردم از ترس ، او را احترام كنند(اصول كافي ، ج 4) ، كانون خانواده زندان نيست كه احيانا با خشونت در آن برخورد شود بلكه محل صفا و خشنودي و پرورش جسم و روح انسان است . )