انتظار، چشم به راه گشایش و امید به آینده روشن

انتظار، چشم به راه گشايش و اميد به آينده روشن

انتظار هر چیزی با نوعی همانند شدن و هم سازی با آن چیز همراه است. بنابراین مفهوم انتظار نقش کلیدی در موضوع مورد بحث دارد. همین امر در مفهوم صلح و امنیت نیز مصداق پیدا می‌کند.

انتظار در لغت عرب مصدر باب افتعال در ماده نظر است و به معانی زیر آمده است:

1 - برگردانیدن چشم به منظور دیدن و در یافتن چیزی.

2 - جست و جو کردن و اندیشیدن.

3 - شناختی که پس از جست و جو حاصل می‌شود.

مولف محترم کتاب مکیال المکارم می‌گوید:

انتظار، کیفیتی روحی است که موجب به وجود آمدن حالت آمادگی است برای آن چه انتظار دارند و ضد آن یاس و ناامیدی است. هر چه انتظار بیشتر باشد آمادگی نیز بیشتر است... و هر چه عشق به "منتظر" افزون باشد. آمادگی برای محبوب افزون می‌گردد، و فراق محبوب دردناک می‌شود، تا بدان جا که "منتظرن از خود بی‌خود می‌شود و دردها و سختی‌های دردآور و مشکلات و حشت‌انگیز خود را (برای رسیدن به محبوب خود) حس نمی‌کند.

بدین مفهوم شخص منتظر هم چون کسی که منتظر مهمان عزیزی است، آماده و کمر بسته برای خدمت است و حالت انفعال و بی‌تفاوتی در او راه ندارد و صفات این انتظار بستگی مستقیم به خواسته‌های محبوب او دارد و برای رسیدن به او تلاش هدف‌مند و ویژه‌ دارد.

انتظار به معنای عام، انتظار گشایش و امید به آینده است و انسان را از حالت ناامیدی به سوی شادابی و سرزندگی و امید می‌برد، به همین دلیل در اسلام نیز امید و انتظار گشایش از بهترین اعمال شمرده شده است.

امام علی(ع) می‌فرماید:

"انتظروا الفرج و لاتیاسوا من روح‌الله فان احب الاعمال الی‌الله عزوجل انتظار الفرج:"

"در انتظار گشایش باشید و از رحمت خداوند ناامید نشوید، زیرا دوست داشتنی‌ترین کارها نزد خداوند انتظار گشایش است."

"در انتظار گشایش باشید و از رحمت خداوند ناامید نشوید، زیرا دوست داشتنی‌ترین کارها نزد خداوند انتظار گشایش است."

و نیز از انسان خواسته شده است که این انتظار را وسعت و عمق بخشد به گونه‌ای که هم انتظار بر پایه شناخت عمیق باشد و هم به گونه‌ای فراگیر و گسترده تمامی انسان‌ها را در برگیرد. امام زین‌العابدین(ع) در بیان ویژگی انسان‌های منتظر می‌فرمایند:

"لان‌الله تعالی ذکره اعطاهم من العقول و الافهام و المعرفه ماصارت به الغیبه بمنزله المشاهده:"

"خدای متعال آنقدر از عقل و اندیشه و دانش به آنان بخشیده که غیبت در نظر آنان به منزله مشاهده و حضور در آمده است."

انتظار به مفهوم چشم به راه یک رویداد بزرگ و تحول عمیق بودن، فرای معنای به وجود آمدن رفاه و امنیت برای زندگی آسوده در این جهان است آنچه این رویداد عظیم را عمق و معنا می‌بخشد رسانیدن انسان است به منتها درجه کمال و عبودیت.

جدای از فرمایش‌های معصومین(ع) در این زمینه - از نظر عقلی - وضع جهان به گونه‌ای پیش می‌رود که در راستای تکامل خود به سوی انتظار محقق شدن جامعه آرمانی مهدوی پیش می‌رود. به گفته شهید مطهری اجتماع سه دوره را باید طی کند: یک دوره، دوره اساطیر و افسانه‌ها و به تعبیر قرآن دوره جاهلیت است. دوره دوم، دوره علم است و دوره سوم، دوره‌ای است که واقعا در آن معرفت و عدالت و صلح و انسانیت و معنویت حکومت کند.

چگونه می‌شود چنین دوره‌ای نباید؟ مگر می‌شود خداوند عالم را خلق کند و بشر را به دوره بلوغ خود نرساند. عقل و خرد هر انسان خردمندی چنین داوری می‌کند که در راستای تکامل فردی و اجتماعی می‌باید روزی و روزگاری باشد که استعدادهای بشری جلوه‌گر شود و غنچه‌های معنویت فضای زندگی را پر‌کند تا در سایه اجرای عدالت فراگیر و همه سویه فرهنگ و تمدن بشری به اوج خود برسد و آسایش و آرامش بر زوایای گوناگون جامعه پرتو افکند. این وعده خداوند است که پرهیزگاران و خداجویان و خدایاوران حاکم بر زمین خواهند شد و تمدن مهدوی به گونه‌ای گسترده و همه سویه رخ خواهد نمود و بر تمام فرهنگ‌ها و تمدن‌های زمان خود چیره خواهد شد و مدینه مهدوی به عنوان مدینه کرامت، عزت، برکت، عدل، امنیت، اخوت و... ایده‌ال نمایان خواهد شد و دولت کریمه طلوع خواهد کرد و به زمین روشنایی خواهد بخشید.

مفهوم انتظار در حوزه ادیان

اصولا فتوریسم یعنی اعتقاد به دوره آخر الزمان و انتظار ظهور منجی عقیده‌ای است که در کیش‌های آسمانی به مثابه یک اصل مسلم قبول شده است.

عقیده "انتظار موعود" و این که کسی ظهور خواهد کرد و بشریت را از ضلالت و گمراهی نجات خواهد داد، در ادیان زنده جهان مشترک است.

زردشتیان عقیده دارند موعود منتظر که "سرشیانس" نامیده می‌شود در آخر الزمان از سیستان ظهور می‌کند.

یهودیان نیز بر این باورند که الیاس به آسمان رفت و در آخر الزمان برمی‌گردد و دین و کانون از دست رفته را باز می‌آورد.

مسیحیان نیز معتقدند که عیسی(ع) به آسمان رفته و روزی فرود می‌آید و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند.

مسلمانان نیز همگی بر این اعتقادند که او از ذریه اسماعیل(ع) و نوادگان پیامبر اسلام(ص) و حضرت فاطمه(س) بوده و آیین وی اسلام است و بر اساس شریعت محمدی(ص) حکم می‌راند.

از میان مسلمانان، شیعه با استناد به منابع مورد قبول خود و دیگر مذاهب معتقد است که مهدی موعود(ع) از نوادگان امام حسین(ع) و فرزندان امام حسن عسکری(ع) است. که حدودا در سال 255 هجری به دنیا آمده و دوازدهمین و آخرین وصی از اوصیای پیامبر(ص) - بنا به تصریح آن حضرت - می‌باشد و دارای دو غیبت صغری و کبری می‌باشد که پس از سپری شدن غیبت صغری (که حدود 69 سال بوده) تاکنون در غیبت کبری به سر می‌برد گروهی اندک از علمای اهل سنت نیز در این باره با شیعه هم عقیده‌اند، اما بیشتر اهل سنت معتقدند که وی هنوز متولد نشده و در آخر الزمان به دنیا خواهد آمد.