نویسنده: فاطمه احمدزاده
حجاب از مسائل ضروری و غیرقابل انکار دین اسلام است که با عقاید و باورهای مسلمانان در ارتباط است. اما امروزه حجاب تبدیل به یک مساله سیاسی شده است. سردمداران استکبار جهانی به خوبی فهمیده‌اند که حجاب سد راه آنهاست، بنابراین تنها راه ضربه زدن به کشورهای اسلامی رواج بدحجابی و بی‌حجابی در این کشورها است. با گذشت سی سال از انقلاب اسلامی ایران، مساله حجاب در کشور از جایگاه خوبی برخوردار نیست و هنوز با مشکلات فراوانی روبروست. به نظر می‌رسد برای رسیدن به جایگاه واقعی حجاب و نهادینه شدن آن نیاز به هم سویی و وحدت عمل موسسات و ادارات به خصوص رسانه و مراکز آموزشی می‌باشد تا با تبیین مبانی و هدف حجاب به این مهم دست یابند. باید زنان جامعه دریابند که تنها راه پویایی و مشارکت زنان در جامعه استفاده از حجاب اسلامی است. در این نوشته سعی می‌شود راهکارهای عملی برای گسترش حجاب از طریق رسانه و مراکز آموزشی ارائه شود تا با بکار بستن آن جامعه اسلامی- ایمانی داشته باشیم. اینک با هم مطلب را از نظر می‌گذرانیم:
رعایت قوانین اسلامی از جمله حجاب از مسایل مهم یک جامعه اسلامی است. امروزه جامعه ما شاهد رواج بدحجابی و از هم گسیختگی این اصل دینی شده است. مستکبرین جهانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی با انواع حیله‌ها و توطئه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی سعی در براندازی آن کرده‌اند. با مایوس شدن از ضربه زدن سریع به انقلاب به فکر براندازی آن در بلند مدت افتادند. در این برنامه به طور گسترده از موضع فرهنگ وارد شدند و با اشاعه و گسترش فساد، بدحجابی، بی بند و باری و مصرف گرایی، سعی در نابودی نیروهای جوان جامعه و در ادامه نابودی جامعه و انقلاب نموده‌اند.
بنابراین، برای مبارزه با این شبیخون فرهنگی باید کارهای اساسی انجام گیرد و فرهنگ سازی مستمر و موثر در جامعه صورت گیرد. راه حل صحیح مقابله با بدحجابی، شناخت اصول و مبانی آن و ترویج باورهای صحیح در جامعه می‌باشد. از جمله مراکز مهمی که در اشاعه حجاب در جامعه نقش اساسی بر عهده دارند رسانه و مراکز آموزشی می‌باشد. این دو رسانه با داشتن مخاطبین زیاد و جوان و تاثیرگذار بر جامعه می‌توانند در نهادینه کردن حجاب موثر باشند.
عصر حاضر، عصر اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌آید. رسانه‌های جمعی نقش تعیین کننده‌ای در هدایت افکار عمومی، تغییر محیط و فرهنگ جامعه به عهده دارند. تلویزیون جزء رسانه‌هایی است که تقریبا در تمام منازل وجود دارد و اوقات زیادی از زندگی مردم را به خود اختصاص داده است. در دنیای امروز تلویزیون از قابلیت‌ها و توانمندی‌های ویژه ای برای جلب افکار و اذهان برخوردار است، از سویی در فعال‌سازی افکار و از سویی دیگر در تحذیر آن نقش مهمی ایفا می‌کند. از مهم‌ترین علل تاثیر فوق العاده آن، استفاده از قوه بینایی است که بر رفتار و تخیل و ذهن و تفکر مخاطب تاثیر می‌گذارد.
بنابراین، این دستگاه یک دستگاه سرگرم کننده نیست، بلکه یک دستگاه آموزنده است و تمام دنیا از رادیو و تلویزیون برای آموزش استفاده می‌کنند. تمام برنامه‌های رادیو و تلویزیون باید با محتوایی آموزنده و اسلامی تهیه شود تا هدف اصلی رسانه انقلاب اسلامی تامین شود. رسانه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان رسانه اسلامی و انقلابی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در قانون اساسی آمده است که وسایل ارتباط جمعی بایستی در جهت روند تکاملی انقلاب اسلامی و در خدمت اشاعه فرهنگ اسلامی باشد.[1]
بنابراین، رسانه- که در اینجا منظور تلویزیون است- باید در خدمت اسلام، انقلاب و مردم باشد و به نشر معارف دینی- مذهبی بپردازد. لازم به ذکر است که رسانه‌های غربی در کشورهای اسلامی تلاش می‌کنند با ارائه برنامه‌های انحرافی و فسادانگیز، به خانه‌های مسلمانان راه یابند و آنان را از اخلاق و ارزش‌های اسلامی رویگردان کنند. پس اولین هدف و مقصود رسانه، باید تبلیغ آموزه‌های اسلامی و ارزش‌های دینی باشد. اگر نشر و تعلیم اسلام به وسیله صدا و سیما در جامعه اسلامی انجام نگیرد، یقینا جامعه اسلامی در راه رسیدن به هدف اصلی خود که اسلامی شدن است، موثرترین ابزار را از دست داده است. باید از این ابزار به نحو احسن استفاده کرد و دین را وارد زندگی مردم کرد و بینشی عمیقانه از دین به آنها ارائه کرد.
حجاب و پوشش اسلامی از جمله باورها و ارزش‌های اسلامی است که باید در رسانه بیش از پیش به آن پرداخته شود. استاد مطهری رسانه را همانند مسجد، یک مرکز مذهبی- تربیتی قلمداد کرده و می‌گوید: لازم است در کنار مسجد، رادیو و تلویزیون هم برنامه‌های مذهبی داشته باشند.[2]
رسانه با تاثیرگذاری فوق‌العاده خویش می‌تواند در تربیت و تهذیب اخلاق عمومی و حتی اصلاح نابسامانی‌های اجتماعی قدم بردارد. متاسفانه با گذشت سی سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز رسانه ملی نتوانسته است که جوابگوی افکار اسلامی مردم باشد. مسئولین و دست اندرکاران رسانه به تلویزیون به عنوان یک سرگرمی نگاه کرده، غافل از آن که معمار کبیر انقلاب از صدا و سیما به عنوان یک مرکز تربیتی- آموزشی نام برده است.[3]
فرهنگ‌سازی در زمینه‌های پوشش و حجاب اسلامی، تولید برنامه‌های کارشناسی، گفتمان‌های علمی با حضور چهره‌های برجسته علمی و حوزوی که مورد اعتماد و محل رجوع جوانان می‌باشند، ترویج الگوهای مناسب حجاب در سریال‌ها و فیلم‌ها، استفاده از زنان تحصیلکرده ممتاز و متعهد و با حجاب در فیلم‌ها، نشان دادن اثرات منفی بدحجابی در زندگی اجتماعی و خانوادگی، نظارت بر تبلیغات برای جلوگیری از مصرف گرایی و تجمل پرستی، نظارت بر سبک لباس و چهره پردازی‌های مجریان و هنرمندان... از جمله کارهای عملی است که رسانه ملی می‌تواند با انجام آنها به سوی نهادینه کردن حجاب در رسانه و در نتیجه در جامعه قدم بردارد. زیرا رسانه از نظر الگوسازی تاثیرات زیادی بر جامعه دارد و مردم سعی می‌کنند آنچه را که در تلویزیون می‌بینند، تقلید کنند. به همین دلیل باید هرگونه حالت و حرکتی از هنرمندان و بازیگران سینما مطابق با موازین شرعی باشد. متاسفانه، تهیه کنندگان و کارگردانان فیلم و سریال بخصوص در سال‌های اخیر نگاهی ابزاری به حضور زن در اجتماع داشتند و با پوشاندن لباس‌های تحریک کننده و چهره پردازی‌های نامناسب سعی در جلب افکار عمومی و در نتیجه رونق اقتصادی خویش نموده‌اند. قابل ذکر است که تلویزیون در هر موردی که قصد فرهنگ سازی داشته، با تبلیغات فراوان آن را در جامعه نهادینه کرده است. در این راه از انواع و اقسام تبلیغات بهره برده تا به هدف خویش برسد. در این مورد می‌توان به عنوان مثال به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی اشاره کرد، که با تبلیغات گسترده‌ای که در این زمینه شد موجب آگاهی مردم و در نتیجه به کار بستن این قوانین شد.
مقام معظم رهبری می‌فرمایند: ما زن را هم بایستی با حجاب نشان بدهیم و هم سرشار از ارزش هایی که اسلام و انقلاب برای زن در نظر گرفته است، مهم ترین مسئله، نجابت زن و گوهر عفت زن است.[4] بنابراین، اگر ما بخواهیم در راه تهذیب و اصلاح نابسامانی‌های حجاب در جامعه گام برداریم، باید رسانه ملی احساس مسئولیت انقلابی نماید و با تمام نیرو و قوای خویش وارد عرصه جهاد فرهنگی شود و با فرهنگ سازی، حجاب و پوشش اسلامی را جایگزین پوشش‌های نامناسب جامعه نماید. از صدا و سیما می‌توان به عنوان مرکز آموزشی یاد کرد که در راستای اصول انقلاب و اسلام گام بر می‌دارد. در این صورت جامعه به سوی جامعه متعالی اسلامی رهنمون خواهد شد و دست اجانب و دشمنان اسلام و انقلاب نیز کوتاه می‌شود. پس لازم است که هر چه سریع‌تر در سازمان صدا و سیما نهاد نظارت و ترویج حجاب تشکیل شده و با حداکثر نیروی خویش از بی بند و باری‌های حجاب جلوگیری نماید و در این هدف بزرگ فقط به رضایت باری تعالی و رهبر انقلاب و مردم فهیم و اسلامی بیاندیشد.
مراکز آموزشی
مراکز آموزشی از دیگر مراکزی است که نقش تعیین کننده در شخصیت و فرهنگ فرد و جامعه دارد. این مراکز نیز همچون رسانه باید در ترویج حجاب گام بلندی بردارند و در این مبارزه فرهنگی از توان و ظرفیت خویش خوب استفاده نمایند.
در جامعه ما فرد از 6سالگی وارد مرکز آموزشی شده و به طور متوسط 15الی 20سال از عمر خویش را در آن جا سپری می‌کنند. بنابراین، تاثیرپذیری افراد از این مراکز بالاست بخصوص که فرد بهترین دوران زندگی خویش را در آن جا می‌گذراند- دوران تشکیل هویت فرد و شناخت مبانی فکری جامعه و خویش- در نتیجه باید در این مرحله به تقویت ریشه‌های فکری دینی فرد همت گماشت و او را از منجلاب بی هویتی و دین گریزی که نتیجه تبلیغات دشمنان اسلام است، رهانید.
بنابراین مدرسه و معلم نقش بسیار مهمی در تربیت و تهذیب کودک و نوجوانان به عهده دارند. در شکل گیری و تحصیل عادت، کیفیت معلومات، کسب ارزش‌ها از تاثیرگذاری بالایی برخوردارند. چه بسا خانواده‌هایی که فرزندان خود را بر اساس اخلاق اسلامی تربیت می‌کنند ولی پس از وارد شدن در محیط مدرسه دچار انحراف می‌شوند. از آن جایی که معمولا دانش آموزان، معلم خود را الگو و سرمشق خود قرار می‌دهند و از وی تقلید می‌کنند، باید در گزینش معلمان و نظارت بر آنان سعی وافر انجام داد. سازمان آموزش و پرورش باید با جذب معلمان عفیف و با حجاب تبلیغ عملی حجاب را در مدارس داشته باشد. دختران بخصوص در دوران دبستان و راهنمایی به شدت سعی می‌کنند خود را از نظر ظاهری به معلم خویش نزدیک کنند، معلم متعهد به راحتی می‌تواند پوشش خویش را به دانش آموزان انتقال دهد و در راه ترویج حجاب گام بردارد.
اهتمام به مثبت‌نگری و زیباسازی فرهنگ حجاب در تالیف کتب درسی، اجرای مسابقات فرهنگی-هنری- علمی با موضوع حجاب، تجلیل از دختران ممتاز با حجاب، ترویج الگوهای اسلامی در پوشش دانش آموزان و کادر مدرسه، غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان، درنظرگرفتن امتیازات برای کسانی که پوشش اسلامی را رعایت می‌کنند... از جمله کارهایی است که سازمان آموزش و پرورش برای گسترش حجاب باید در برنامه کاری خویش قرار دهد.
دانشگاه مرکز دیگر آموزشی است که فرد در ادامه تحصیلات خویش وارد آن می‌شود. دانشگاه‌ها از جمله مراکز حساس و مهمی هستند که در مصالح و مفاسد جامعه نقش تعیین کننده و موثری را ایفا می‌کنند. دانشگاه نقطه اساسی هر جامعه و کشوری است، اگر دانشگاه اصلاح شود آینده آن جامعه اصلاح خواهدشد. اگر دانشگاه فاسد بشود، سرنوشت آن جامعه فساد است.[5]
محیط دانشگاه محیطی است جوان، پرانرژی و فعال، دانشجو به دنبال آن است که خود را نشان دهد، به خود می‌بالد، به دنبال افکار جدید می‌گردد. دراین مقطع اگر به وی خوراک علمی با چاشنی دینی تزریق شود او تبدیل به بهترین مبلغ دینی خواهدشد. از نیروی جوان و پرقدرت خویش نهایت استفاده را می‌کند تا دیگران را با خود همراه کند. از این رو مستکبرین جهانی به دانشگاه و دانشجو به چشم یک طعمه نگاه می‌کنند و از دانشجو برای رسیدن به اهداف شوم خویش استفاده می‌کنند.
دانشگاه از سویی پرورش شخصیت دینی دانشجویان را برعهده دارد و ازسویی دیگر پرورش نیروهای علمی و عملی آینده کشور را بر دوش خویش احساس می‌کند. به فسادکشیدن این جوانان، ترویج بی قیدی و بی مبالاتی نسبت به دین و بی عفتی و بدحجابی دانشجویان در واقع نیروی موثر و آینده ساز کشور را از بین می‌برد. نتیجه آن از بین رفتن کشور و انقلاب می‌شود.
دانشجویان به شدت از اساتید خویش الگو می‌گیرند. وقتی استادی با پوشش اسلامی در کلاس‌های درس حاضر شود و حرکات و رفتارهای مطابق دین از وی سر زند، دانشجویان به دین علاقه‌مند شده و به دستورات آن عمل می‌کنند. در این صورت دیگر حجاب برای دختران سخت نیست و آن را نشانه عقب ماندگی نمی دانند. به راحتی می‌توانند در برابر وسوسه‌های دوستان خویش مقاومت کنند و از حجاب خویش دفاع کنند. بنابراین، گزینش استاد متعهد و با پوشش مناسب گام موثری است بر ترویج حجاب در دانشگاه و در ادامه تاثیر آن در جامعه، که این مهم از وظایف وزارت علوم می‌باشد.
سایر کارهایی که وزارت علوم باید برای گسترش حجاب انجام دهد عبارت است از:
آشنا ساختن دانشجویان با فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی، آشنا ساختن دانشجویان با توطئه‌ها و زمینه‌های نفوذ فرهنگ غرب، نظارت جدی بر اجرای قوانین انضباطی، برخورد جدی با هنجارشکنان حجاب، فعال کردن تشکل‌های دانشجویی برای برخورد با بدحجابی، عدم بکارگیری کارکنان و اساتید بی‌تفاوت به ارزش‌ها و پوشش‌های اسلامی، استفاده از استادان زن برای دختران و استادان مرد برای پسرها (حتی المقدور)، استخدام اساتید متعهد و پاسخگو به شبهات حجاب، انتشار مجلات فرهنگی با موضوع حجاب... دانشگاه به عنوان مرکز پرورش نیروهای علمی و عملی کشور باید مسئولیت خطیر خویش را در رابطه با تهدیدات فرهنگی به خوبی اجرا نماید و راه نفوذ فرهنگ غرب را بگیرد. دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که دانشجویانی متفکر و مبارز در عرصه فرهنگی به جامعه تحویل دهد و آنان نگاهبانان فرهنگ و دین مردم و جامعه اسلامی باشند.
در جامعه اسلامی همه نهادها و موسسات باید در گسترش حجاب تلاش کنند. حفظ حجاب از ارکان دین ما و از اصل‌های قانون اساسی می‌باشد. متاسفانه هنوز بسیار افرادی هستند که به حجاب به عنوان یک پدیده فردی نگاه کرده و از کنار آن بی‌اعتنا می‌گذرند. در حالی که حجاب و پوشش اسلامی از وظایف اجتماعی است که به صراحت در فقه ما به آن اشاره شده است. نهادها و موسسات باید این اصل را در مراکز خویش در معرض عموم بگذارند و خود نیز به آن عامل باشند. امروزه، اکثر کارمندان را زن‌ها تشکیل می‌دهند. با ترویج حجاب در بین آنها می‌توان ادعا کرد که یک سوم جامعه از پوشش مناسب برخوردار می‌باشند.
البته لازم به ذکر است که افراد مختلف جامعه نیز در گسترش حجاب نقش مهمی دارند. افراد متعهد می‌توانند با تذکر دادن به کسانی که رعایت حجاب اسلامی نمی‌کنند، در ریشه کن کردن این پدیده شوم ایفای نقش نمایند. وقتی کسی با ظاهری نامناسب بیرون بیاید و کسان مختلفی به او تذکر دهند ناخودآگاه خود را همسو با محیط کرده تا از این تذکرهای پیاپی رهایی یابد. پس، برای نهادینه کردن حجاب، رسانه و مراکز آموزشی از مراکز مهم فرهنگ سازی و ترویج آن می‌باشد. هر چند که از سایر موسسات نیز نباید غافل شد. همه باید برای گسترش حجاب قیامی آگاهانه داشته باشند تا بانوان ایرانی الگوی تمام زنان جهان باشند و از حیله‌ها و توطئه‌های شوم مستکبرین رهایی یابند. فقط با حجاب اسلامی است که زن به جایگاه واقعی خویش در جامعه دست می‌یابد و می‌تواند در تمام عرصه‌ها حضوری پررنگ و موثر داشته باشد.
نوشته خویش را با سخنی از معمار کبیر انقلاب امام خمینی(ره) به پایان می‌بریم به امید آن که جامعه ای خدایی و به دور از گناه داشته باشیم:
«زنان از نظر اسلام نقش حساسی در بنای جامعه اسلامی دارند و اسلام زن را تا حدی ارتقا می‌دهد که او بتواند مقام انسانی خود را در جامعه باز یابد و از حد شیء بودن بیرون بیاید و متناسب با چنین رشدی، می‌تواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیتهایی را به عهده بگیرد.[6] نقش زن در جامعه بالاتر از نقش مرد است؛ برای اینکه بانوان علاوه بر اینکه خودشان یک قشر فعال در همه ابعاد هستند، قشرهای فعال را در دامن خودشان تربیت می‌کنند. خدمت مادر به جامعه از خدمت معلم بالاتر است، و از خدمت همه کس بالاتر است. و این امری است که انبیا می‌خواستند. می‌خواستند که بانوان قشری باشند که آنها تربیت کنند جامعه را، و شیرزنان و شیرمردانی به جامعه تقدیم کنند.[7]